Theo quan niệm dân gian cá chép được xem là "phương tiện" để ông Công ông Táo về trời vào ngày 23 tháng Chạp để báo cáo với Ngọc Hoàng những chuyện trong năm của các gia đình nơi hạ giới. Chính vì thế, trong lễ cúng ông Công ông Táo, các gia đình người Việt thường sẽ cúng cá chép sống sau đó thả xuống sông, hồ... 

Bên cạnh đó, tục lệ này còn thể hiện sự từ bi, nhân ái của người Việt, đồng thời cũng là thể hiện cho tinh thần vượt khó để hướng đến những điều tích cực và tốt đẹp hơn. Việc thả cá chép ngày ông Công ông Táo cũng phải đúng cách để đảm bảo ý nghĩa của tục lệ này.

Cũng theo quan niệm dân gian, cá chép phải được thả trước giờ Ngọ (12h trưa ngày 23 tháng Chạp) thì mới kịp lên Thiên đình. Do vậy, ngay từ tối ngày 22 đến sáng sớm 23 tháng Chạp, người người đã bắt đầu thả cá ra sông, suối, hồ nước gần nhà.

Thả cá chép đúng cách là thả từ từ, nhẹ nhàng xuống sông, hồ để cá còn có cơ hội được sống. Nhiều người cẩn thận còn thắp hương cầu khấn những điều tốt lành cho bản thân, gia đình rồi mới từ từ để cá chép bơi xuống mặt nước với lòng thành kính, thiêng liêng nhất.

Tuyệt đối không đứng ở thành cầu hay các điểm trên cao ném cá xuống sông, hồ, khiến cá không thể sống được. Người thả cá cũng không phóng sinh cá ở những nơi môi trường bị ô nhiễm vì cá sẽ ít cơ hội để sống sót.

Tuyệt đối tránh hành vi thả cá ồ ạt, theo phong trào, không chú ý xem cá có cơ hội sống sót hay không. Người dân cũng cần tránh việc đi thả cá mà đổ, ném, quăng cá hoặc ném luôn cả túi ni lông chứa cá xuống ao, hồ, làm ô nhiễm môi trường.

Bên cạnh đó, nhiều người còn đọc bài khấn Nôm khi thả cá chép để mong cầu những điều may mắn, tốt đẹp cho gia đình mình.

Bài khấn Nôm khi thả cá chép tiễn ông Công ông Táo về trời trong ngày 23 tháng Chạp

Nam mô a di đà Phật (3 lần)

Tín chủ con là: .............................

Ngụ tại: .......................................

Hôm nay là ngày 23 tháng Chạp, gia đình con đã hoàn thành lễ tiễn thần Thổ Công Táo Quân về trời. Vậy nay con xin thả phóng sinh 3 ông cá để việc về trời của 3 ngài Táo Quân được thuận buồm xuôi gió.

Nam mô a di đà Phật (3 lần).