Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra những tác động tiêu cực của việc hấp thụ quá nhiều đường đối với sức khỏe. Điều này đã đưa ra các khuyến nghị hạn chế tiêu thụ đường “miễn phí” hoặc đường bổ sung ở mức dưới 10% lượng calo hàng ngày của một người.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu ở Trung Quốc và Hoa Kỳ cảm thấy trước khi phát triển các chính sách chi tiết về hạn chế đường. Theo nghiên cứu được công bố ngày 5/4 trên tạp chí The BMJ: “chất lượng của các bằng chứng hiện có cần phải được đánh giá toàn diện”. 

Trong một đánh giá lớn về 73 phân tích tổng hợp bao gồm 8.601 nghiên cứu về việc tiêu thụ nhiều đường bổ sung có liên quan đến nguy cơ cao hơn đáng kể về 45 kết quả tiêu cực về sức khỏe, bao gồm tiểu đường, bệnh gút, béo phì, huyết áp cao, đau tim, đột quỵ, ung thư, hen suyễn, sâu răng, trầm cảm và chết sớm.

Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ, đường tự do, loại đường mà các nhà nghiên cứu tập trung vào, là những loại đường được thêm vào trong quá trình chế biến thực phẩm, được đóng gói dưới dạng đường ăn và các chất làm ngọt khác. Loại đường này cũng xuất hiện tự nhiên trong xi-rô, mật ong, nước ép trái cây, nước ép rau, bột nhuyễn, bột nhão và các sản phẩm tương tự mà cấu trúc tế bào của thực phẩm đã bị phá vỡ. Danh mục này không bao gồm các loại đường tự nhiên có trong sữa hoặc trái cây và rau củ có cấu trúc nguyên vẹn.

Tiến sĩ Maya Adam, giám đốc Đổi mới Truyền thông Y tế và trợ lý giáo sư nhi khoa lâm sàng tại Trường Y Đại học Stanford, người không tham gia vào nghiên cứu cho biết, nghiên cứu “cung cấp một cái nhìn tổng quan hữu ích về tình trạng khoa học hiện tại về tiêu thụ đường và sức khỏe của chúng ta… đồng thời xác nhận việc ăn quá nhiều đường có thể gây ra các vấn đề”.

“Những nghiên cứu như thế này rất hữu ích trong việc tư vấn cho bệnh nhân rằng những thay đổi dường như nhỏ, chẳng hạn như cắt bỏ lượng đường dư thừa như đồ uống có đường, có thể mang lại sự cải thiện rõ rệt và tích cực cho sức khỏe,” Tiến sĩ Leana Wen, nhà phân tích y tế của CNN đồng thời là bác sĩ cấp cứu và giáo sư y tế công cộng tại Đại học George Washington, người không tham gia vào nghiên cứu, cho biết. Bằng chứng cho thấy những người tham gia tiêu thụ nhiều đồ uống có đường nhất có trọng lượng cơ thể cao hơn so với những người tiêu thụ ít nhất.

Linda Van Horn, giáo sư danh dự về y tế dự phòng tại Trường Y khoa Feinberg thuộc Đại học Northwestern, người không tham gia vào nghiên cứu cho biết: “Là một nhà nghiên cứu dinh dưỡng từng phục vụ trong cả Ủy ban Cố vấn Hướng dẫn Chế độ ăn uống của Hoa Kỳ năm 2010 và 2020, tôi có thể xác nhận lượng đường ăn kiêng ở Hoa Kỳ nhiều hơn gấp đôi lượng khuyến nghị (dưới 10% tổng lượng calo hàng ngày)”.

Mối liên hệ giữa đường và bệnh tật

Các tác giả của nghiên cứu cho biết bằng chứng về mối liên hệ giữa đường tự do và ung thư còn hạn chế và gây tranh cãi, đồng thời cần được nghiên cứu thêm. Tuy nhiên, theo nghiên cứu, phát hiện này có thể được giải thích bằng những tác động đã biết của đường đối với cân nặng: Tiêu thụ nhiều đường có liên quan đến bệnh béo phì, đây là một yếu tố nguy cơ cao đối với các bệnh ung thư khác nhau. 

Nhà khoa học hành vi Brooke Aggarwal, trợ lý giáo sư khoa học y tế thuộc khoa tim mạch tại Trung tâm Y tế Irving thuộc Đại học Columbia, người không tham gia vào nghiên cứu chia sẻ: “Lượng đường bổ sung có thể thúc đẩy tình trạng viêm trong cơ thể và điều này có thể gây căng thẳng cho tim và mạch máu, dẫn đến tăng huyết áp”. Thực phẩm chế biến sẵn, có thể chứa nhiều đường tự do, được phát hiện làm tăng tình trạng viêm nhiễm, một yếu tố nguy cơ dẫn đến trầm cảm.

Adam nói thêm: “Các carbohydrate toàn phần trong thực phẩm mất nhiều thời gian hơn để phân hủy thành các loại đường đơn giản và một phần của chúng là chất xơ sẽ hoàn toàn không thể phân hủy được. Điều này có nghĩa là các loại ngũ cốc nguyên hạt không gây tăng đột biến lượng đường trong máu như khi chúng ta ăn các loại đường đơn giản. Lượng đường trong máu tăng đột biến kích hoạt insulin tăng đột biến, có thể làm mất ổn định lượng đường trong máu và là nguyên nhân cơ bản của các vấn đề sức khỏe về lâu dài”.

Giảm lượng tiêu thụ đường

Các phát hiện kết hợp với hướng dẫn hiện có của Tổ chức Y tế Thế giới, Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới và Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ, đề nghị mọi người nên hạn chế lượng đường tự do ăn vào dưới 25 gam, hoặc khoảng 6 thìa cà phê mỗi ngày. Lượng đường như vậy có trong 2 ½ chiếc bánh quy sô cô la, 473ml nước ép trái cây và khoảng 1 ½ thìa mật ong. Theo Cleveland Clinic, một chiếc bánh rán có khoảng 15 đến 30 gam đường.

Các tác giả cũng khuyến nghị giảm tiêu thụ đồ uống có đường xuống dưới một khẩu phần (khoảng 200 đến 355 ml) mỗi tuần. Điều đó tương đương với một lon soda lên tới 355ml.

Để thay đổi mô hình tiêu thụ đường, các tác giả cho biết “rất cần có sự kết hợp giữa giáo dục sức khỏe cộng đồng rộng rãi và các chính sách trên toàn thế giới”.

Tuy nhiên, có một số thay đổi có thể bắt đầu tự thực hiện. Hãy nhận biết những gì đang đưa vào cơ thể bằng cách đọc nhãn dinh dưỡng khi đi mua sắm, ngay cả những nhãn ghi trên thực phẩm mà bạn có thể không nghĩ là ngọt, chẳng hạn như bánh mì, ngũ cốc ăn sáng, sữa chua hoặc gia vị. Adam cho biết những thực phẩm này thường có nhiều đường bổ sung.

Chọn nước ngọt có lát trái cây thay vì đồ uống có đường và dùng trái cây tươi hoặc đông lạnh để tráng miệng thay vì bánh ngọt, bánh quy hoặc kem. Aggarwal cho biết nấu ăn và nướng bánh ở nhà thường xuyên hơn là một trong những cách tốt nhất để giảm lượng đường nạp vào cơ thể.

Ngủ đủ giấc thường xuyên cũng sẽ hữu ích “vì chúng ta có xu hướng chọn thực phẩm nhiều đường hơn khi mệt mỏi”, Aggarwal nói. Cắt giảm dần dần có thể giúp bạn rèn luyện vị giác thèm ăn ít đường hơn.

Adam nói: “Cuộc sống của chúng ta có thể sẽ ngọt ngào hơn nếu chế độ ăn ít đường hơn”.

Mỹ Linh