Tại phiên giải trình, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn (điều hành Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội) nhấn mạnh, thuốc lá điện tử đang xâm nhập và được sử dụng ngày càng nhiều và gia tăng ở nước ta, nhất là trong thanh niên, thiếu niên, lứa tuổi học sinh. Thậm chí, có những lo ngại đối với thanh niên, thiếu niên khi thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có xu hướng đang dần thay thế cho thuốc lá truyền thống.

Bên cạnh đó, tình hình nhập lậu thuốc lá, buôn bán, vận chuyển, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên thị trường, qua không gian mạng ngày càng tăng về quy mô và mức độ nghiêm trọng, đặc biệt là tình trạng mua bán, sử dụng thuốc lá điện tử, pha trộn ma tuý (cần sa, ma tuý tổng hợp) đang diễn biến phức tạp và gia tăng rất nhanh. Ông đề nghị cần nhận diện đúng về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đánh giá tác hại, và có thông điệp rõ ràng, cụ thể đến người dân.

Báo cáo của Bộ Y tế tại phiên giải trình do Bộ trưởng Đào Hồng Lan trình bày cũng đưa ra những con số như: Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành tại 34 tỉnh, thành phố năm 2020 cho thấy tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành (15 tuổi trở lên) tăng 18 lần (từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020), trong đó tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao nhất tập trung ở nhóm tuổi 15-24 với tỉ lệ là 7,3% sau đó là các nhóm tuổi 25 - 44 tuổi (3,2%), 45 - 64 tuổi (1,4%).

Ở thanh thiếu niên, theo kết quả tổng hợp từ các cuộc điều tra của WHO (GSHS 2019), Bộ Y tế (GYTS 2022), và kết quả sơ bộ nghiên cứu Thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong học sinh tại 11 tỉnh, thành phố năm 2023 cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023;

Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 2022, lên 8% năm 2023;

Ở nữ giới tuổi 11-18, cũng theo kết quả sơ bộ của điều tra tại 11 tỉnh năm 2023 thì tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 4.3%;

Bộ Y tế cũng thông tin, tại Việt Nam mỗi năm có ít nhất là 40.000 người tử vong vì các bệnh liên quan thuốc lá, trong đó đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi là những nguyên nhân chính.

Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, theo báo cáo của gần 700 cơ sở khám chữa bệnh, bao gồm các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, bệnh viện thuộc Sở Y tế và trung tâm y tế huyện, chỉ tính riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử.

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết ngành y tế đã triển khai nhiều việc để tham mưu quản lý Nhà nước với thuốc lá điện tử thông qua những bằng chứng, đánh giá tác động để xây dựng kế hoạch sửa Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá. Tuy nhiên tại phiên giải trình, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng lại cho rằng Bộ này đề xuất thí điểm quản lý thuốc lá điện tử.

Vì vậy các đại biểu đặt vấn đề: Trong khi Bộ Y tế đề nghị cấm, còn Bộ Công Thương lại đề nghị thí điểm quản lý. Vậy, Bộ Công Thương căn cứ vào đâu đề xuất việc này? Bộ đã nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá tác động đề xuất này?... Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) nói: “Tôi thấy kỳ lạ, tại sao lại thí điểm với chất gây nghiện. Tôi đố ai tìm ra một chút ưu điểm về loại thuốc lá điện tử này”. Đại biểu cũng cho rằng, thuốc lá điện tử cũng không có tác dụng hạn chế thuốc lá thông thường mà còn kích thích, tăng liều lượng.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết, Bộ Công Thương được giao nhiệm vụ nghiên cứu quy định để quản lý sản phẩm thuốc lá điện tử, và Bộ “luôn quan tâm tới vấn đề sức khỏe của người dân”. Tuy nhiên, ở góc độ quản lý, nếu xử phạt thì chưa có quy định, nên cần phải đưa ra để quản lý chặt chẽ hơn. “Đó là nhiệm vụ chính trị đặt ra cho chúng tôi chứ không phải chúng tôi đi ngược lại với ý kiến của Bộ Y tế”, bà Thắng cho hay.

PV