Suối Cá thần Cẩm Lương, Cẩm thủy nay đã trở thành khu du lịch nổi tiếng gần xa, cái độc, lạ có một không hai thu hút hàng triệu du khách trong và ngoài nước đếm chiêm ngưỡng và thưởng ngoạn.

Suối Cá thần ở bản Chiềng Ban, xã Văn Nho một lần nữa chứng minh cho sự kỳ lạ, độc đáo, vô cùng đẹp mắt của giống cá thần nức danh du khách về với miền Tây Thanh Hóa.

Cách trung tâm huyện khoảng 20 km dọc theo quốc lộ 217 du khách đến với xã Văn Nho vùng đất ẩn mình giữa đại ngàn Tây Bắc và mang một vẻ đẹp hoang sơ, bí ẩn. Được biết, Văn Nho được đặt theo tên của ông Hà Văn Nho - một người con ưu tú của đất Mường Ống, Mường Ký ( Văn Nho xưa thuộc vùng Mường Ống, Mường Ký) thủ lĩnh của phong trào Cần Vương. Đây cũng là mảnh đất địa linh nhân kiệt chứa đựng những giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo với những cảnh quan hiếm có ẩn mình giưa đại ngàn càng thêm phần kỳ thú để du khách khám phá.

Từ trung tâm xã đi theo con đường thảm nhựa uốn mình theo cánh đồng ruộng bậc thang đang khoe sắc, du khách chắc chắn sẽ ohải ngỡ ngàng khi nhìn thấy một hồ nước hình bán nguyệt, tựa lưng vào núi, một hồ nước trong xanh, óng ánh bởi những tia nắng vàng giữa lúc ban mai tỏa sáng như một viên ngọc quý.

Tiến xa hơn nữa, khi đã đến được với Suối Cá thần, du khách sẽ còn bất ngờ hơn nữa khi được chiêm ngưỡng hàng nghìn con cá lớn nhỏ đủ kích cỡ.

Dòng suối này còn được người dân địa phương gọi là Mó Ngọc hay suối Ngọc, nằm bên chân núi Trường Sinh, thuộc bản Ngọc, xã Cẩm Lương, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa. Dòng suối trải dài khoảng 2km, chảy từ một hang đá ở chân núi, đổ ra cánh đồng thung lũng nằm thoai thoải bên bờ nam sông Mã. Hiện nay, đã có đường cầu treo qua sông Mã, du khách có thể qua lại dễ dàng.

Riêng đoạn suối cá thần xuất hiện đông đúc là hơn trăm mét tính từ cửa hang, chiều rộng suối 3m. Mực nước ở đây chỉ cao chừng 40cm, nước trong vắt, chỗ nào không bị đàn cá che khuất thì có thể nhìn rõ những viên sỏi và rong rêu.

Tại đây có tới hàng nghìn con cá lớn nhỏ, mỗi con có thể nặng từ 2kg đến 8kg, đặc biệt cá chúa ở suối cá thần Cẩm Lương nặng tới 30kg chỉ đôi lần xuất hiện khi nước lớn. Đàn cá ở đây gồm các loài: cá dốc quý hiếm, cá chài, cá mại... với hình dáng lạ mắt, nhiều màu sắc, mỗi khi bơi thân cá lấp lánh ánh bạc rất đẹp. Tuy mật độ cá dày đặc nhưng nước suối không tanh, người dân ở đây vẫn thường nấu ăn bằng nước suối này.

Những điều bí ẩn về suối cá thần xã Cẩm Lương vẫn chưa thể lý giải như: tại sao đàn cá không đi xa lại chỉ sống trong hang và tập trung ở đoạn suối này, tuổi thọ của cá là bao nhiêu, nguồn thức ăn chính của cá là gì... Vào khoảng năm 1958, có một đoàn thám hiểm vào hang để nghiên cứu, họ thấy bên trong có nguồn nước ấm, nhưng không thể vào xa hơn mà chỉ đoán chừng sâu bên trong có lượng thức ăn dồi dào nuôi sống cá.

Trước cảnh đẹp nên thơ, bằng trí tưởng tượng người dân nơi đây đã thêu dệt nên những câu chuyện dân gian, mang đậm chất linh thiêng truyền đời. Theo người dân bản Chiềng Ban, hang cá gắn liền với số phận của người con gái Thái Chiềng Ban, cô gái xinh đẹp, ngoan hiền, chịu thương chịu khó nhất bản, được biết bao chàng trai Mường Ống, Mường ký thầm yêu, trộm nhớ. 

Một hôm đẹp trời nàng đến hang chơi, khi đang dạo chơi bỗng dưng giông tố nổi lên cuốn nàng vào trong lòng núi. Dân bản cho rằng nàng đã bị thuồng luồng bắt làm vợ, nàng hóa thành cá, trong hang có một con cá chúa, bà con nơi đây cho rằng cá chúa chính là người con gái Chiềng Ban hóa thành.

Từ những câu chuyện thần thoại, linh thiêng ấy, cùng với vẻ đẹp hiếm có suốt hàng trăm năm qua khắp cả vùng không ai bắt cá để ăn, mà hàng ngày chăm sóc bảo vệ như một báu vật.

Được sự quan tâm của cấp trên, chính quyền địa phương cùng nhân dân xã Văn Nho đang bảo vệ, đầu tư, tôn tạo để Suối Cá thần sớm trở thành một điểm du lịch hấp dẫn, là điểm đến không thể bỏ qua khi du khách về với Bá Thước, thưởng ngoại vẻ đẹp của thiên nhiên, cùng với cái tình của người bản địa nơi đây hứa hẹn là một điểm đến lý tưởng đang chờ sự khám phá của du khách gần xa.

 Nguyễn Khang