Tận dụng những phế phẩm bỏ đi

Ngay sau khi nảy ra ý tưởng, anh Ngọc Biết tìm hiểu và nhận thấy đây là sản phẩm mới, chưa từng có trên thị trường trước đây.

"May mắn mình người đầu tiên sáng tạo ra ý tưởng này. Ban đầu mình bắt tay vào làm tranh trước, trong quá trình làm tranh thấy vảy cong đẹp, giống với cánh hoa nên mình tiếp tục thử làm thành bông hoa và sáng tạo ra nhiều loại hoa khác nhau", anh Ngọc Biết chia sẻ.

Để làm ra được một sản phẩm hoa thủ công từ vảy cá phải trải qua nhiều công đoạn khác nhau. Việc đầu tiên là thu mua vảy cá, nguồn nguyên liệu này mặc dù dồi dào, song để tìm được loại phù hợp không hề đơn giản. Để có số lượng vảy cá nhiều và to, anh thường tìm ở các chợ đầu mối. Tuy nhiên, tại những điểm này chỉ có loại vảy phổ thông, để mua được vảy có kích thước lớn đến cực lớn như vảy cá chép vua (cá hô), anh phải đặt từ Biển Hồ Campuchia và các nhà hàng lớn tại TP.HCM.

Khử mùi tanh trên vảy cá cũng là một vấn đề hết sức nan giải, gần như bất khả thi. Công nghệ tẩy rửa vừa phải đảm bảo sạch mùi, vừa giữ được lớp xà cừ óng ánh của vảy. Qua nhiều lần thử nghiệm, anh đã phát hiện ra cách khử mùi bằng Enzim chiết xuất từ trái thơm, giúp vảy cá sạch mùi mà vẫn còn nguyên vẹn.

Khó khăn không kém là việc nhuộm màu cho vảy, anh Ngọc Biết cho biết: "Vảy cá trơn và không thấm màu vào trong, thông thường chỉ dính bên ngoài và sẽ trôi mất. Để thấm màu vào trong, mình đã thành công với công nghệ nhiệt độ và áp suất cao, tăng áp suất và nhiệt độ ủ như vậy trong một tuần màu mới vào từ từ, sau đó lại nhuộm tiếp một màu mới đậm hơn".

Mỗi sản phẩm hoa từ vảy cá để hoàn thiện cần khoảng một tuần đến một tháng, tùy vào độ phức tạp của sản phẩm. Điểm đặc biệt là những bông hoa từ vảy cá này khi gặp nước sẽ xuất hiện hiệu ứng "nở" ra. Riêng đối với tranh vảy cá có thể mất từ nửa tháng đến vài năm do khó khăn về nguyên liệu. Điều đó khiến mỗi bức tranh làm ra đều là phiên bản giới hạn duy nhất.

Tất cả nguyên liệu làm nên sản phẩm đều hoàn toàn từ thiên nhiên và thân thiện với môi trường. Sản phẩm được bảo hành vĩnh viễn, không hư hay phai màu, luôn bền đẹp.

Trải qua 6 năm tính từ lúc bắt đầu ý tưởng, sản phẩm hoa và tranh từ vảy cá của anh Ngọc Biết đã có mặt ở các cửa hàng lưu niệm và xuất khẩu đi các nước Nhật, Bỉ, Hà Lan, Mỹ, Canada, Úc…

Giải quyết việc làm cho người khuyết tật

Không chỉ thành công hồi sinh vảy cá làm ra sản phẩm sáng tạo, anh Ngọc Biết còn tạo việc làm cho người lao động ở quê và cả người khuyết tật. Sau nhiều lần nghĩ đến các ý tưởng như thành lập xưởng tập trung,… cuối cùng anh đã quyết định chọn phương án giao việc và hướng dẫn tại nhà để thuận tiện cho các bạn khuyết tật.

Hiện tại có tổng cộng 80 lao động đang làm công việc gia công, dán vảy cá cho cơ sở của anh Biết, không chỉ tại TP.HCM mà còn ở các tỉnh lân cận như Long An, Bình Dương và cả ở Phú Yên. Các bạn đều được tạo điều kiện để có thể vừa làm việc, vừa có thời gian chăm sóc gia đình.

Một trong những giai đoạn khó khăn nhất của dự án là phát triển ra bản thương mại, từ đó hướng dẫn cho nhiều người cùng làm được một tác phẩm. Điều này không chỉ đòi hỏi lao động có năng khiếu mà còn phải rất đam mê, vì sản phẩm đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo, chưa kể trong quá trình làm có thể bị thương do vảy cá mỏng, bén.

Thứ hai là khó khăn trong việc giao tiếp với các bạn khiếm thính, đôi khi phải mất rất nhiều thời gian để hướng dẫn, nhưng bù lại các bạn đều rất kiên nhẫn học hỏi và hết mình với công việc.

"Mình nói nhưng các bạn không hiểu, các bạn nói mình cũng không hiểu nên rất thương các bạn ấy, khi làm được rồi thì các bạn vô cùng tận tâm và tạo ra những tác phẩm vô cùng đẹp, tỉ mỉ. Tại vì các bạn chỉ tập trung đúng việc này thôi. Các bạn thả hết hồn của mình, tâm huyết của mình vào từng tác phẩm", anh Ngọc Biết chia sẻ.

Không dừng lại ở đó, sản phẩm của anh còn góp phần không nhỏ giúp cải thiện chất lượng môi trường biển. Vảy cá là phế phẩm khó phân hủy từ quá trình khai thác, chế biến, việc "hồi sinh" vảy cá đã giúp giải quyết phần nào tình trạng ô nhiễm tại các làng chài ở huyện Tuy An (Phú Yên).

Bên cạnh vảy cá, anh còn nghiên cứu và tận dụng các sản vật từ biển khác như: xà cừ, ốc, tảo biển,… mỗi loại đều mang những ưu điểm riêng có thể sử dụng để trang trí hoặc phối cùng hoa và tranh từ vảy cá, nâng cao tính thẩm mỹ cho sản phẩm. Từ tình yêu với sản vật quê nhà, anh Ngọc Biết đã tạo ra một sản phẩm giàu sáng tạo, thể hiện sự khéo léo, tài hoa của người Việt, tạo công ăn việc làm cho người có hoàn cảnh khó khăn, để từ đó miền cát gió trên làng biển nghèo lại có cơ hội trổ hoa.

Bình Tú