Được biết, hiện nay, có rất nhiều nghệ sĩ, diễn viên, người nổi tiếng,... quảng cáo thực phẩm chức năng, các sản phẩm làm đẹp với nội dung thổi phồng quá mức về công dụng, thậm chí còn quảng cáo như thuốc chữa bệnh.

Bên cạnh đó, qua hoạt động điều tra, cơ quan chức năng cũng nhiều lần ghi nhận các nhân vật xuất hiện trong những nội dung quảng cáo thực phẩm chức năng có nội dung vi phạm quy định của pháp luật là người được thuê để đóng giả làm bệnh nhân mắc đủ các loại bệnh và đã khỏi bệnh nhờ uống “thần dược” thực phẩm chức năng.

 Những quảng cáo này không những 'câu like' mà còn khiến nhiều người xem không có đủ hiểu biết tin rằng sản phâm quảng cáo có công dụng thần kỳ và mua về sử dụng.

Bên cạnh đó, cũng có nhiều trường hợp thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, sản phẩm làm đẹp, sản phẩm hỗ trợ giảm cân,... thuê diễn viên, ca sĩ, người nổi tiếng, KOL, KOC,.. đăng bài viết, video quảng cáo 'lố' công dụng sản phẩm lên các nền tảng mạng xã hội. Vì là các nhân vật của công chúng, có sức ảnh hưởng nhất định nên khi những nội dung vi phạm quy định pháp luật được đăng tải và thu hút được lượng lớn người hâm mộ mua hàng.

Với sự phát triển của công nghệ số và sự phổ biến của các mạng xã hội, rất nhiều đối tượng đã lợi dụng điều này để quảng cáo bán thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc với ngôn từ hoa mỹ để 'khuếch đại' công dụng của sản phẩm nhằm thuyết phục người tiêu dùng tìm mua.

Thời gian gần đây, Cục An toàn thực phẩm và Cục Quản lý Dược trong thời gian gần đây cũng liên tục đăng tải các nội dung cảnh báo về việc phát hiện các website, đường link đăng tải nội dung quảng cáo vi phạm quy định của pháp luật, quảng cáo khiến người tiêu dùng hiểu lầm sản phẩm có tác dụng như thuốc chữa bệnh.

Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), 90% quảng cáo thực phẩm chức năng là sai sự thật. Tuy nhiên, các quảng cáo sai sự thật này vẫn diễn ra hàng ngày, thổi phồng công dụng và coi thực phẩm chức năng như “thuốc tiên” để đánh vào tâm lý của người bệnh. 

Vấn đề quảng cáo thực phẩm chức năng như thuốc chữa bệnh tồn tại đã lâu, nhưng xử lý còn nhiều khó khăn. Do đó, trong thời gian qua, cơ quan chức năng cũng đã liên tục tìm kiếm các giải pháp nhằm ngăn chặn tình trạng này.

Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) vừa có văn bản trả lời nội dung cử tri và người dân Nghệ An đề nghị cơ quan chức năng có giải pháp xử lý nghiêm tình trạng quảng cáo các dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, thực phẩm chức năng trên một số trang thông tin điện tử, mạng xã hội chưa được kiểm chứng.

Theo nội dung trả lời, Bộ TT&TT đã thực hiện nhiều biện pháp để xử lý các quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc.

Cụ thể, Bộ đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 70/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 181/2013, trong đó bổ sung các quy định về quảng cáo xuyên biên giới như: Bộ TT&TT là đầu mối quản lý các hoạt động quảng cáo trực tuyến trong đó có quảng cáo xuyên biên giới; doanh nghiệp nước ngoài cung cấp dịch vụ quảng cáo xuyên biên giới phải tuân thủ quy định về quảng cáo như doanh nghiệp trong nước; phải gỡ bỏ quảng cáo vi phạm trong vòng 24 giờ theo yêu cầu; yêu cầu người kinh doanh dịch vụ quảng cáo trong và ngoài nước phải cung cấp giải pháp kỹ thuật kiểm tra, loại bỏ quảng cáo vi phạm; bổ sung chế tài xử lý trong trường hợp doanh nghiệp nước ngoài không tuân thủ luật pháp Việt Nam về quảng cáo.

Bộ TT&TT cũng đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền (như Cục An toàn thực phẩm, Thanh tra - Bộ Y tế) xác định chủ thể, hành vi vi phạm về quảng cáo thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe để kịp thời xử lý; chuyển Cục An toàn thông tin và Trung tâm Internet Việt Nam ngăn chặn, xử lý website quảng cáo thực phẩm, bảo vệ sức khỏe vi phạm; đề xuất bổ sung chế tài xử lý vi phạm quảng cáo tại Nghị định số 129/2021.

Yêu cầu cơ quan báo chí, tổ chức, doanh nghiệp thiết lập mạng xã hội, trang thông tin điện tử tổng hợp, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ quảng cáo của Việt Nam rà soát toàn bộ hoạt động hợp tác với các mạng lưới quảng cáo xuyên biên giới; không để tái diễn tình trạng quảng cáo vi phạm; triển khai các biện pháp cần thiết để kiểm duyệt chặt chẽ nội dung, vị trí, ngôn ngữ quảng cáo, nhất là đường link quảng cáo đăng phát trên nền tảng của mình; có thỏa thuận với các mạng lưới quảng cáo xuyên biên giới tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam về quảng cáo; cân nhắc dừng hợp tác với các mạng lưới quảng cáo xuyên biên giới không thực hiện.

Tổ chức họp và chấn chỉnh hoạt động của các doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh dịch vụ mạng lưới quảng cáo (Ad Network) tại Việt Nam, yêu cầu các Ad Network cam kết bằng văn bản và có giải pháp không để tái diễn tình trạng đăng, phát quảng cáo vi phạm pháp luật trên mạng lưới quảng cáo của mình.

Kết quả, Facebook đã gỡ 484 fanpages quảng cáo game cờ bạc, đổi thường; 2.476 link rao bán, quảng cáo các sản phẩm, dịch vụ bất hợp pháp, Google đã gỡ hơn 2.000 quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng về xương khớp, tiểu đường vi phạm pháp luật.

Yêu cầu Facebook và Google ngăn chặn các quảng cáo vi phạm trên mạng xã hội Facebook và Google. Trong các cuộc họp giữa 2 bên, thường xuyên cảnh báo Facebook, Google về tình trạng vi phạm và yêu cầu 2 đơn vị này thực hiện các quy định của pháp luật Việt Nam về quảng cáo; Có văn bản yêu càu chi tiết về điều kiện quảng cáo; không cho phép quảng cáo các loại thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, mỹ phẩm, cơ sở khám chữa bệnh... chưa được Bộ Y tế cấp phép; phối hợp xử lý các trường hợp quảng cáo vi phạm như khóa kênh, chặn link quảng cáo....

Bộ TT&TT cũng phối hợp với Google xây dựng các thuật toán AI nhận biết về quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng của các loại thuốc giả, thực phẩm chức năng để ngăn chặn triệt để các quảng cáo sai sự thật về thuốc thực phẩm chức năng trên nền tảng Youtube của Google.

Bên cạnh đó, Bộ cũng kiểm soát chặt chẽ đối với việc thực hiện nghiêm Giấy phép sản xuất kênh truyền hình, kênh phát thanh, trong đó có quy định chặt về tỷ lệ thời lượng quảng cáo theo Luật Quảng cáo; Thường xuyên theo dõi, nhắc nhở, phối hợp Bộ, ngành, Sở TT&TT quản lý hoạt động của các Đài Phát thanh truyền hình trong công tác quảng cáo.

Cùng với đó là ban hành văn bản đề nghị Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo dõi, giám sát hoạt động quảng cáo trên truyền hình đối với các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ do các đơn vị chức năng của 2 Bộ cấp phép; nếu phát hiện vi phạm, cung cấp thông tin để Bộ TT&TT kịp thời xử lý theo quy định. Hiện nay, các Bộ đã thành lập các đầu mối liên hệ để xử lý kịp thời các quảng cáo sai sự thật. 

Thái An