Thông tin tại Hội nghị tổng kết, triển khai nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2023 diễn ra trong chiều 28/12, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết, năm 2022, Bộ Khoa học và Công nghệ thử nghiệm xây dựng và đánh giá bộ chỉ số với 20 địa phương. 

"PII được kỳ vọng sẽ là công cụ hữu hiệu để mỗi tỉnh/thành phố xác định rõ điểm mạnh, điểm yếu, các yếu tố tiềm năng và các điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội dựa trên KH&CN và đổi mới sáng tạo", Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho hay.

Kết quả cho thấy 18 địa phương được lọt vào xếp hạng, chia thành 4 nhóm: nhóm dẫn đầu 2 địa phương, nhóm 2 có 4 địa phương, nhóm 3 gồm 8 địa phương và 4 địa phương ở nhóm cuối cùng. Trong đó Hà Nội có điểm số cao nhất là 61.07 (xếp hạng 1), tiếp theo là Đà Nẵng (56.69, hạng 2) và TP HCM (52.27, xếp thứ 3). Sơn La là địa phương có điểm số thấp nhất (26.49, xếp hạng 18). Bên cạnh điểm số và xếp hạng, kết quả từng chỉ số, nhóm chỉ số và trụ cột của mỗi địa phương cũng được chỉ rõ.

20 địa phương tham gia thí điểm xây dựng PII trong năm 2022 bao gồm: Sơn La, Bắc Giang, Thái Nguyên, Hải Phòng, Quảng Ninh, Hà Nội, Ninh Bình, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Phú Yên, Gia Lai, Đồng Tháp, Bến Tre, Cần Thơ, TP HCM, Bình Dương.

Hiện Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) đánh giá dựa trên 80 tiêu chí. Với Việt Nam, các chỉ số được lựa chọn theo cấu trúc của GII nhưng không tuyệt đối giống để phù hợp với các địa phương (chỉ có 51 chỉ số). "PII được kỳ vọng sẽ là công cụ để mỗi tỉnh/thành phố xác định rõ điểm mạnh, yếu, yếu tố tiềm năng và điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo", Thứ trưởng Duy nói.

Ông Duy cũng lý giải, nếu sử dụng bộ chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu GII, khi tính toán, tại các địa phương có nhiều chỉ số không tương đồng. Nhiều số liệu thống kê ở cấp địa phương không có. Phương pháp đánh giá trong quy chuẩn còn mới lạ nên chưa phù hợp. Bên cạnh đó, sự khác biệt giữa các địa phương về quy mô kinh tế xã hội, dân số đất đai, định hướng phát triển, nên không thể mang khung áp dụng cho từng địa phương.

Theo đó khung chỉ số PII được xây dựng mang tính tương đồng hơn, giúp từng địa phương có thể soi chiếu, từ đó điều chỉnh phù hợp để thúc đẩy phát triển kinh tế, tăng năng lực cạnh tranh.

Trong nước hiện có một số bộ chỉ số về năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), cải cách hành chính (PAR Index) hay chuyển đổi số (DTI)...

Trên thế giới có Trung Quốc, Ấn Độ, Columbia, Mỹ và châu Âu cũng triển khai bộ chỉ số đổi mới sáng tạo địa phương. Trong đó, Trung Quốc và Ấn Độ áp dụng cách tiếp cận hệ thống dựa theo bộ chỉ số GII của WIPO.

Kết quả thẩm định từ TS William Becker, chuyên gia về dữ liệu do WIPO chỉ định cho thấy, khung và các chỉ số thành phần thiết kế phù hợp, phản ánh được hiện trạng của đối tượng cần đo lường. Các bước xử lý dữ liệu, tính toán điểm số và thứ hạng được tính toán chính xác, minh bạch và đáng tin cậy.

Trên cơ sở kết quả thử nghiệm thành công bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2022, Bộ KH&CN đề xuất được cấp có thẩm quyền cho phép chính thức triển khai bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương trên phạm vi toàn quốc từ năm 2023. Bộ cũng đề nghị trong quá trình triển khai đánh giá, UBND các tỉnh, thành phố xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm hằng năm để thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của địa phương dựa trên KH&CN và đổi mới sáng tạo; sử dụng các kết quả đánh giá vào công tác chỉ đạo, điều hành, xây dựng và thực hiện các biện pháp, giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội dựa trên KH&CN và đổi mới sáng tạo của địa phương...

Khánh An