Bát nháo “chuẩn đầu ra”

Hiện nay, bên cạnh một số trường áp dụng chuẩn Anh ngữ đầu ra B1 cho SV tốt nghiệp ĐH hệ đào tạo chính quy theo quy định của Bộ GD-ĐT như ĐH Kinh tế (trừ 3 ngành Ngoại thương, Du lịch và Kinh doanh quốc tế), ĐH Văn hóa, ĐH Công nghiệp, ĐH Công nghiệp thực phẩm TPHCM, nhiều đơn vị vẫn áp dụng chuẩn ngoại ngữ đầu ra thấp hơn so với quy định. Đơn cử tại ĐH Giao thông Vận tải TPHCM, SV sẽ được công nhận tốt nghiệp ĐH nếu đạt 405 điểm TOEIC hoặc 4.0 điểm IELTS, thấp hơn 0.5 điểm so với chuẩn quy định theo khung tham chiếu. Tương tự, tại ĐH Cần Thơ, trừ 4 chuyên ngành Sư phạm tiếng Anh, Việt Nam học (chuyên ngành Hướng dẫn viên du lịch), Kinh doanh quốc tế và Luật (chuyên ngành Luật thương mại) có mức yêu cầu trình độ Anh ngữ cao hơn, còn lại tất cả các ngành đều công nhận tốt nghiệp cho SV có trình độ tiếng Anh bằng A quốc gia hoặc 350 điểm TOEIC, thấp hơn 100 điểm so với mức quy định.

Trái lại, hàng loạt các “ông lớn” khác như ĐH Bách khoa TPHCM, ĐH Ngoại thương, ĐH Luật và một số trường như ĐH Tôn Đức Thắng, ĐH Hoa Sen đều áp dụng chuẩn tiếng Anh từ 500 điểm TOEIC trở lên. Riêng đối với lớp chất lượng cao ngành luật (ĐH Luật), ngành Truyền thông và mạng máy tính (ĐH Hoa Sen) và 3 chuyên ngành Ngoại thương, Du lịch, Kinh doanh quốc tế (ĐH Kinh tế) áp dụng mức chuẩn tương đối cao: TOEIC 600 điểm. Thực tế đó dẫn đến tình trạng hai SV cùng tốt nghiệp một chuyên ngành giống nhau ở hai đơn vị đào tạo khác nhau có trình độ Anh ngữ vô cùng chênh lệch.

Đó là chưa kể đối với cùng mức quy định chuẩn, các trường hiện đang thực hiện theo hai hình thức. Một là tự đứng ra mở lớp đào tạo, SV sau tốt nghiệp không được cấp bằng chứng nhận trình độ Anh ngữ riêng biệt mà được xét duyệt chung trong các yếu tố tốt nghiệp, quy đổi theo mức tương đương tại chuẩn đầu ra công bố rộng rãi trên website của các trường. Đối với cách làm này, giáo trình và chất lượng đào tạo mỗi nơi một khác khiến “chuẩn đầu ra” chỉ mang tính chất nội bộ, chưa được xã hội công nhận một cách rộng rãi. Ở cách làm khác, nhà trường liên kết với một trung tâm ngoại ngữ mở lớp dạy tiếng Anh, tổ chức thi và cấp bằng chứng nhận riêng cho người học. Tốt nghiệp những đơn vị này, SV có thể sử dụng bằng chứng nhận Anh ngữ vào các mục đích xin học bổng, nộp hồ sơ tuyển dụng hoặc học lên những bậc học cao hơn ở các trường ĐH trong và ngoài nước. Tuy nhiên, đối với trường hợp này, SV phải tự túc lệ phí thi và cấp bằng theo quy định quốc tế, dao động trong khoảng 600 ngàn đến 2,8 triệu đồng, số tiền không nhỏ đối với nhiều SV.       

Học, học nữa, học mãi

T. Trang, cựu SV ngành Ngôn ngữ học, Khoa Văn học và Ngôn ngữ, ĐH KHXH-NV TPHCM nhớ lại kỳ thi kết thúc học phần tiếng Anh cách đây chưa lâu của mình: “Bài thi chủ yếu theo hình thức trắc nghiệm, tập trung vào hai kỹ năng đọc hiểu và viết essay (bài tự luận) nên dù hoàn thành bài thi khá dễ dàng với điểm số cao, khi đi phỏng vấn, xin việc làm, mình vẫn “đuối” với hai kỹ năng nghe, nói. Hậu quả là sau khi tốt nghiệp, nhiều bạn trong lớp phải đăng ký học thêm các khóa tiếng Anh giao tiếp”. Đồng cảnh ngộ, T. Nhân, SV năm 4, chuyên ngành Kỹ thuật tàu thủy, ĐH Giao thông vận tải TPHCM bày tỏ, khi còn ngồi trên ghế giảng đường, nhiều SV, đặc biệt là SV khối ngành kỹ thuật và cơ khí không ý thức được tầm quan trọng của việc học và trau dồi ngoại ngữ. Đến học kỳ thực tập năm cuối, được cọ xát với môi trường thực tế, nhiều bạn mới “vắt chân lên cổ” nhồi nhét từ vựng và rèn luyện hai kỹ năng nghe-nói. Song, “vượt qua các kỳ sát hạch trình độ ở trường không có nghĩa bạn đủ khả năng giao tiếp tốt ở môi trường thực tế. Nếu như ở lớp, tôi luôn tự hào về thành tích ngoại ngữ dẫn đầu thì khi ra làm việc mới biết khả năng giao tiếp của mình có hạn, phát âm từ vựng chưa rõ ràng, chưa biết cách đọc nối, nhấn nhá từ ngữ, lên xuống ngữ điệu phù hợp hoàn cảnh giao tiếp…”, một SV năm cuối hiện đang thực tập tại một công ty tàu biển có trụ sở đóng tại quận 3 cho biết.

Qua đó cho thấy, hoàn thành các học phần tiếng Anh ở trường ĐH hiện nay chỉ là một trong những yếu tố giúp các bạn SV thêm tự tin với hành trang tốt nghiệp ra trường. Trong đó, bằng cấp, chứng chỉ ngoài ý nghĩa của một loại công cụ “làm đẹp” hồ sơ xin việc, sẽ không có giá trị gì khác khi các bạn đi sâu vào các vòng phỏng vấn, nơi mà khả năng giao tiếp thật sự mới là điều được mong chờ từ các nhà tuyển dụng. Chính vì lý do đó, chuẩn ngoại ngữ đầu ra hiện nay ở các trường, tuy có nhiều khác biệt nhưng chỉ đóng vai trò nền tảng. Yếu tố quyết định sự thành công và thăng tiến trong nghề nghiệp tương lai chính là tinh thần ham học hỏi, không ngừng trau dồi thêm vốn kiến thức, tự đặt ra những mục tiêu phấn đấu xa hơn cho bản thân trên con đường rèn luyện tri thức.