“Ngồi máy bay chưa ấm chỗ” đã tới

Bắt đầu từ khủng hoảng kinh tế, cách nay khoảng 3-4 năm, công việc làm ăn không được suôn sẻ, gia đình anh Trần Văn Xuân ở Căn cứ 26 quận Gò Vấp, TPHCM đã có thói quen lên mạng… “săn” giá vé máy bay rẻ mỗi khi có việc phải về quê ở TP Vinh. Hồi tháng 3-2013, anh Trần Văn Xuân đã “săn” được một cặp vé TPHCM - Vinh của hãng hàng không giá rẻ VietJet… cả đi và về chỉ có 350.000 đồng. Vợ anh Xuân vui lắm, vì đây là mức giá mà ngay cả đi bằng xe lửa hay thậm chí bằng ô tô chất lượng cao cũng không có được.

Chưa kể, “ngồi máy bay chưa ấm chỗ” đã tới, anh Xuân nói ví von. Năm nay, anh Xuân cho biết sẽ tiếp tục “săn” cho dù… “đi săn” ngày càng khó vì nhiều người đã tìm đến với các dịch vụ hàng không giá rẻ.

“Săn” vé máy bay giá rẻ là cụm từ vừa mới xuất hiện trong những năm gần đây. “Săn” được vé “siêu rẻ”, dân đi “săn” nói vui là được con cá to. Được vé rẻ “vừa vừa” gọi là được con cá vừa vừa… Tuy nhiên, cũng phải nói rằng những “con cá to” không nhiều. Chúng chỉ có trong những dịp đặc biệt, trong các chương trình khuyến mãi của các hãng hàng không giá rẻ.

Thông thường, giá vé của các hãng hàng không giá rẻ, rẻ hơn giá vé của các hãng hàng không truyền thống khoảng 20% - 40% tùy thời điểm. Giá vé hiện nay của hãng hàng không giá rẻ Jetstar Pacific đi tuyến TPHCM - Hà Nội, TPHCM - Hải Phòng trong mùa thấp điểm (tháng 9, 10, 11) khoảng 850.000 đồng/vé, chưa kể phí, thuế; mùa cao điểm tết khoảng 1,5 triệu đồng; mùa hè khoảng 1,35 triệu đồng.

Các chuyến bay tối, mức giá còn rẻ hơn. Đây là mức giá rất cạnh tranh không những so với các hãng hàng không truyền thống mà còn so với nhiều loại hình vận tải hành khách khác. Xe lửa chẳng hạn, hiện nay vé xe lửa loại giường nằm, phòng máy lạnh của các chuyến tàu TPHCM-Hà Nội khoảng 2 triệu đồng. Ô tô chất lượng cao có giường nằm, máy lạnh của nhiều hãng xe nổi tiếng như Hoàng Long… giá vé khoảng 1 triệu đồng.

Dịch vụ hàng không giá rẻ, thật ra đã xuất hiện từ khá lâu ở nhiều nước trên thế giới. Không là ngoại lệ, những năm gần đây, tại Việt Nam, nhiều hãng hàng không giá rẻ đã ra đời như Jetstar Pacific, VietJet… Dù “sinh sau đẻ muộn” so với dịch vụ máy bay truyền thống, dịch vụ hàng không giá rẻ tại Việt Nam đang có những bước phát triển mạnh mẽ.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, mức tăng trưởng của ngành hàng không nói chung trong thời gian gần đây khoảng 20%/năm, nhưng riêng hàng không giá rẻ tăng tới 30% - 40%/năm! Hệ số sử dụng ghế của các hãng hàng không giá rẻ rất cao, trung bình trên 80%. Một số hãng còn đạt con số trên 90% như Jetstar Pacific, 4 năm liền từ năm 2010 đến nay, năm nào cũng đạt hệ số sử dụng ghế 90% - 91%. Mạng đường bay của các hãng hàng không giá rẻ không chỉ đến các địa phương trong nước mà đang bắt đầu vươn ra nhiều nước trong khu vực, như VietJet mở đường bay Hà Nội-Siêm Riệp (Campuchia), Jetstar Pacific mở đường bay đi Singapore…

Liệu có “bạo phát, bạo tàn”?

Tại sao, các hãng hàng không giá rẻ lại có thể đưa ra những mức giá… rẻ đến như vậy? Chúng tôi đã tìm câu trả lời ở một trong những hãng hàng không giá rẻ đang có nhiều đường bay giá rẻ trong và ngoài nước.

 Ông Lê Hồng Hà, Tổng Giám đốc hãng hàng không Jetstar Pacific, cho biết có nhiều yếu tố giúp các hãng hàng không giá rẻ giảm được giá vé. Máy bay của các hãng hàng không giá rẻ thường có số ghế nhiều hơn số ghế của các hãng hàng không truyền thống; các khâu tổ chức, dịch vụ được bố trí khoa học hơn, nhằm mục đích rút ngắn thời gian nghỉ - dừng máy bay, gia tăng số vòng quay sử dụng trên mỗi máy bay. Các hãng hàng không giá rẻ thường chỉ sử dụng một loại máy bay. Khác với nhiều loại hình vận tải khác, máy bay có kết cấu phức tạp nên các phi công được đào tạo lái loại máy bay nào chỉ có thể lái tốt loại máy bay đó. Tiếp viên hàng không cùng các chuyên gia bảo trì, bảo dưỡng máy bay cũng được huấn luyện theo những yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên… “Nhất thể” đội bay, tiếp viên, đội bảo trì… cũng là một cách tiết kiệm chi phí hiệu quả.

Các hãng hàng không giá rẻ chủ yếu bán vé qua mạng internet thay vì mở nhiều đại lý bán vé như các hãng hàng không truyền thống nên chi phí hoạt động cũng giảm xuống. Hành khách đi máy bay giá rẻ bị cắt giảm một số dịch vụ phục vụ so với đi máy bay truyền thống…

Dù phát triển rất nhanh, song theo một chuyên gia của ngành hàng không, đa phần các hãng hàng không giá rẻ hiện kinh doanh chưa có lãi. Do mới ra đời cách đây chưa lâu nên hoạt động của nhiều hãng hàng không giá rẻ còn trong giai đoạn đầu tư phát triển thêm đường bay và mua thêm máy bay mới. Chưa kể, do Việt Nam còn bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng kinh tế nên dù các hãng hàng không đã đưa ra nhiều mức giá vận chuyển hấp dẫn nhưng không phải người dân nào cũng đủ sức chi trả.

Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng nhận định, nhắm đến đối tượng khách hàng bình dân là hướng đi đúng của các hãng hàng không. Đối tượng này chiếm số đông trong thành phần dân số Việt Nam. Chỉ có điều, để các hãng hàng không giá rẻ có cơ hội phát triển, Chính phủ, Bộ Giao thông Vận tải và các bộ ngành liên quan nên nghiên cứu, tạo thêm điều kiện cho họ phát triển. Đây cũng là một trong những giải pháp hữu hiệu nhằm giảm tải cho vận tải đường bộ mà Bộ Giao thông Vận tải đang nỗ lực triển khai. Về cơ bản, Việt Nam đã có rất nhiều sân bay ở nhiều tỉnh, thành trong cả nước.

Với cơ sở hạ tầng như vậy, chỉ cần thêm cơ chế khuyến khích, chắc chắn sẽ có thêm nhiều hãng hàng không và dịch vụ hàng không giá rẻ ra đời, phục vụ tốt hơn nhu cầu đi lại của người dân.