Mới 3 tháng, Công ty cổ phần Nhiệt điện Phả lại (mã CK: PPC) có lãi sau thuế hợp nhất 944 tỷ đồng, tăng tới 811 tỷ đồng so với cùng kỳ (cùng kỳ đạt 133 tỷ đồng). Kết quả này vượt xa kế hoạch cho cả năm đã được đại hội cổ đông thông qua, với lợi nhuận trước thuế dự kiến 447,2 tỷ đồng.

Nhiệt điện Phả Lại giải thích, quý I đã phát hơn 2 tỷ Kwh điện. Sản lượng điện sản xuất bằng  34,89% kế hoạch năm, phần bán cho EVN 1.833 tỷ Kwh, bằng 35,4% dự kiến. Lý do lượng điện sản xuất cao là do mùa khô, các nhà máy thủy điện tích nước nên hệ thống điện quốc gia yêu cầu công ty phát điện với công suất cao. 3 tháng đầu năm, doanh nghiệp không dừng các tổ máy để sửa chữa đại tu nên đạt công suất sản xuất tối đa, làm cho lợi nhuận từ sản xuất điện trong quý I tới 351 tỷ đồng, gấp 3 lần cùng kỳ năm ngoái (quý I năm 2012 là 119 tỷ đồng).

Việc đánh giá lại chênh lệch tỷ giá ngoại tệ cũng giúp PPC thu lãi từ hoạt động tài chính 552 tỷ đồng. Theo đó, tỷ giá JPY/VND tại ngày 31/3 là 221,04 đồng/JPY, giảm 19,83 đồng so với thời điểm 31/12/2012.

Tổng công ty cổ phần Vận tải dầu khí (mã CK: PVT) nằm trong nhóm hoàn thành kế hoạch trước hạn. Lợi nhuận sau thuế quý I đạt 52 tỷ đồng, tăng 136% so với cùng kỳ. Trong khi đó, mục tiêu năm nay của công ty chỉ 39 tỷ đồng. Như vậy, riêng quý I, PVT đã hoàn thành và vượt kế hoạch năm 33%. Phần lãi công ty mẹ đạt gần 44 tỷ đồng, chiếm 83% lợi nhuận sau thuế của Tổng công ty.

Phía doanh nghiệp giải thích, lợi nhuận quý I đột biến là do do biến động tỷ giá 0,5% so với 2012. Phần ghi nhận khoản chi phí chênh lệch tỷ giá so với quý I năm 2012 giảm từ 46,75 tỷ đồng xuống 13,8 tỷ đồng, làm lợi nhuận tăng 33 tỷ đồng.

Với VIPCO, nhiệm vụ của trong 3 quý tới khá nhẹ nhàng khi Công ty cổ phần vận tải xăng dầu VIPCO (mã CK: VIP) đã mấp mé hoàn thành các chỉ tiêu. Lợi nhuận sau thuế của quý I ở mức 112 tỷ đồng, gần chạm kế hoạch 118,5 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế đã được đặt ra tại đại hội cổ đông. Quý I năm trước, VIPCO chỉ đạt 6 tỷ đồng.

Lý giải cho sự đột biến này, công ty cho biết chủ yếu do bán tài sản xây dựng trên đất thuê tại Cảng container Đình Vũ. Lợi nhuận sau thuế từ việc bán tài sản là 110 tỷ đồng giúp doanh thu tăng mạnh.

Theo số liệu thống kê của Công ty cổ phần chứng khoán VnDirect (VND), hiện có hơn 400 công ty công bố báo cáo tài chính quý I, trong khoảng 700 doanh nghiệp niêm yết trên 2 sàn. Phần lớn trong số này hoàn thành 20-30% kế hoạch năm, chỉ số ít công ty nhờ ghi nhận khoản lãi đột biến từ các hoạt động khác nên sớm về đích trước hạn.

Đánh giá về lợi nhuận đột biến của các công ty trên, ông Phan Dũng Khánh, Trưởng phòng phân tích đầu tư Công ty chứng khoán Kim Eng cho hay, nếu lợi nhuận của doanh nghiệp đến từ hoạt động kinh doanh chính như lượng sản xuất, tiêu thụ tăng lên, chi phí bán hàng giảm, kết quả đó mới bền vững. Còn đối với doanh nghiệp có lợi nhuận cao nhờ biến động tỷ giá chỉ mang tính ngắn hạn.Hơn 50 năm qua, đồngYên luôn tăng giá nên đồng tiền này giảm giá chỉ là nhất thời, không ai có thể chắc chắn nó sẽ giảm trong dài hạn.

Đối với Công ty Nhiệt điện Phải Lại cũng vậy, mặc dù lợi nhuận đến từ nhiều mảng khác nhau, tuy nhiên chiếm phần lớn là nhờ chênh lệch tỷ giá. Lợi nhuận của PPC đến từ đồng Yên tới 552 tỷ đồng, chiếm 70% số lãi đạt được trong quý I của công ty. Do vậy, mức lợi nhuận trên chỉ mang tính chất tạm thời, và sẽ thay đổi liên tục nếu tỷ giá JPY/VND có biến động.

Theo ông Khánh, để có lợi nhuận bền vững, doanh nghiệp nên quan tâm nhiều đến ngành nghề chính, nỗ lực tăng đầu ra và đầu vào hơn nữa trong 3 quý còn lại, không nên sa đà đầu tư những mảng rủi ro cao. Ví dụ như PPC, thay vì đầu tư vào những đơn vị khác ngành, công ty nên chọn nhựng đơn vị cùng ngành như các nhà máy sản xuất kinh doanh về thiết bị điện. Những doanh nghiệp hỗ trợ cho ngành nghề chính như thế sẽ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững hơn.