Để bạn đọc có những thông tin chính xác về tình trạng sức khỏe của mình sau khi nhiễm Covid-19 và có liệu trình thăm khám, điều trị tốt nhất, phóng viên Tạp chí Sở hữu Trí tuệ và Sáng tạo đã có cuộc trò chuyện với TS. BS Nguyễn Như Vinh - Trưởng khoa Thăm dò chức năng Hô hấp - Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM liên quan đến vấn đề trên.

PV: Thưa bác sĩ, hiện nay người ta thường nói về hậu Covid-19, bác sĩ có thể chia sẻ thêm về tình trạng này?

Covid-19 là căn bệnh mới nên cũng chưa có nhiều nghiên cứu, phân tích, tài liệu khoa học về các di chứng của nó. Hầu hết các cơ quan chức năng trên cơ thể đều có thể bị ảnh hưởng sau khi nhiễm Covid-19.

Theo thống kê, có khoảng 200 triệu chứng từ đầu đến chân như mệt mỏi, cảm giác ớn lạnh, hụt hơi, đau đầu, đau họng, tức ngực, rụng tóc, rối loạn nội tiết, mất mùi, mất vị, đau cơ,... Nhưng theo ghi nhận thực tế, người bệnh mắc hậu Covid-19 thường gặp phải tình trạng ho nhiều, ho kéo dài, khó thở khi gắng sức, hụt hơi, hồi hộp…

Đặc biệt, người bệnh sau Covid-19 thường xuất hiện tình trạng não sương mù, tình trạng não như bị sương che phủ, làm cho nó hoạt động không còn mạch lạc. Biểu hiện phổ biến nhất của tình trạng này là người bệnh khó đưa ra quyết định. Ví dụ, khi đi vào quán nước và được hỏi uống gì, người bệnh sẽ mất thời gian để suy nghĩ nên uống cà phê sữa hay cà phê đen. Bình thường họ nhanh chóng lựa chọn, nhưng bây giờ lại khó khăn. Người bị sương mù não cứ bị quẩn quanh trong suy nghĩ, không đưa ra quyết định dứt khoát.

Ngoài ra, người bệnh còn gặp các biểu hiện như rối loạn giấc ngủ, giảm trí nhớ ngắn hạn, trầm cảm, lo lắng khiến cho người bệnh ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống hằng ngày.

Còn đối với những người bệnh có bệnh nền như tim mạch, tiểu đường, hô hấp, viêm phổi,… dù đã khỏi Covid-19 vẫn có thể khiến tổn thương vốn có trở nên nặng hơn.

Tuy nhiên, những vấn đề trên hoàn toàn khác với hậu quả mà tâm lý lo lắng gây ra. Thời điểm sau Covid-19, tâm lý người bệnh rất quan trọng, có thể khiến người đã khỏi Covid-19 bị hồi hộp, choáng váng, lo lắng nên mới dẫn đến tình trạng mất ngủ, mất tập trung và khó đưa ra quyết định. Do đó, người bệnh cần thả lỏng tâm trạng, tránh căng thẳng, stress nhằm tránh trường hợp tâm sinh bệnh.

PV: Triệu chứng hậu Covid-19 phổ biến nhất mà người bệnh thường mắc phải là mất ngủ, vậy họ nên làm gì để cải thiện trình trạng trên?

Mất ngủ là một rối loạn thường gặp, đặc biệt tăng cao ở người bệnh đã khỏi Covid-19. Sau khi điều trị khỏi bệnh Covid-19 có rất nhiều người than phiền về vấn đề gặp tình trạng mất ngủ, khó ngủ, ngủ không sâu giấc, sáng dậy mệt mỏi, thậm chí có người còn bị rối loạn lo âu, mất ngủ triền miên, đó là những biểu hiện của tình trạng sương mù não.

Để khắc phục, F0 sau khi khỏi bệnh muốn nhanh chóng hồi phục sức khỏe lấy lại giấc ngủ ngon cần giữ tinh thần lạc quan, thoải mái, thư thái kết hợp dùng thảo dược để hỗ trợ giúp hệ thần kinh khỏe mạnh, giúp dễ vào giấc ngủ, ngủ sâu giấc, tăng số giờ ngủ ngon.

Ngoài ra, người bệnh nên điều chỉnh lại các hoạt động hàng ngày vào buổi chiều không uống cafe, trà, rượu; tránh ăn quá no hoặc tập thể dục nặng trong vòng 2 giờ trước khi đi ngủ.

Trước khi đi ngủ, người bệnh cần tạo thói quen giảm ánh sáng, điều chỉnh nhiệt độ và tiếng ồn, có thể thư giãn bằng cách đọc sách hoặc nghe nhạc. Để duy trì thời gian đi ngủ và thức dậy đều đặn, phòng ngủ của mỗi người chỉ dành cho việc ngủ, tránh xa các thiết bị điện tử như tivi, điện thoại hay máy tính.

Trong trường hợp người bệnh rơi vào tình trạng mất ngủ nghiêm trọng, ảnh hưởng đến công việc, hoạt động của ngày sau có thể sử dụng thuốc ngủ. Khi sử dụng thuốc, nhất định phải có tư vấn và chỉ định của các y bác sĩ sau. Tuyệt đối không tự ý sử dụng các loại thuốc được quảng cáo trên các trang MXH.

Nếu tình trạng vẫn không cải thiện sau một thời gian thì người bệnh nên thu xếp đi khám bác sĩ chuyên khoa về tâm lý để được tư vấn và có liệu trình điều trị thích hợp và sớm nhất.

PV: Trên mạng xã hội hiện nay xuất hiện việc rao bán thuốc điều trị hậu Covid-19 và được nhiều người tin dùng, bác sĩ có thể đưa ra lời khuyên cho người bệnh?

Hiện nay, trên thế giới cũng như Việt Nam chưa có phác đồ chính thức điều trị các di chứng Covid-19. Theo thống kê thì có khoảng 200 triệu chứng, tuy nhiên không phải ai cũng mắc các triệu chứng như nhau. Vì vậy, các bệnh nhân khi mắc hậu Covid-19 sẽ được điều trị theo các triệu chứng người bệnh gặp phải.

Nhiều người bệnh sau khi hết F0 luôn lo lắng bản thân mắc hội chứng hậu Covid nên đã tìm mua các toa thuốc lan truyền trên mạng xã hội. Với việc tự ý sử dụng thuốc không theo hướng dẫn, chỉ định của các y bác sĩ, sẽ dễ dẫn đến tình trạng bệnh chuyển biến nặng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của bệnh nhân.

Do đó, khuyến cáo bệnh nhân khi nghĩ bản thân bị hậu Covid-19, hãy đến thăm khám tại các cơ sở y tế. Các chuyên gia y tế sẽ giúp bạn xác định xem có phải trường hợp hậu Covid-19 hay không để có hướng dẫn chăm sóc sức khỏe cần thiết nhất.

Mặc dù vậy, không phải ai mắc bệnh thì cũng nên đi khám bởi vì như vậy sẽ gây lãng phí. Người mới khỏi Covid-19 cơ thể vẫn đang trong giai đoạn hồi phục dần dần và thời gian này cần ít nhất 1 tháng. Do vậy, nếu sau 1 tháng mà người bệnh vẫn còn các triệu chứng khó chịu thì nên đến phòng khám để được tư vấn, điều trị kịp thời.

Đối với người mắc bệnh nền, người từ 60 tuổi trở lên thì nên đi kiểm tra sức khoẻ sớm, để sớm phát hiện những bất thường, để được các y bác sĩ tư vấn điều trị sớm. Còn đối với người bệnh nằm viện do viêm phổi thì bác sĩ sẽ chỉ định thời gian tái khám định kỳ.

Điều quan trọng người bệnh cần hiểu rõ, không có đơn thuốc nào giúp người bệnh phục hồi, cải thiện sức khỏe tốt bằng việc bệnh nhân phải thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao, có chế độ ăn uống căn bằng, ngủ sâu, ngủ đủ giấc.

PV: Được biết, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM đã mở Phòng khám điều trị hậu Covid-19, bác sĩ có thể chia sẻ về hoạt động của phòng khám?

Hội chứng hậu Covid-19 với các triệu chứng đa dạng, kéo dài hoặc xuất hiện các vấn đề sức khỏe mới trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng sau khi khỏi bệnh, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của nhiều người.

Hiểu được những nguy cơ của hội chứng hậu Covid đội ngũ chuyên môn của Bệnh viện Đại học y Dược TP.HCM đã nghiên cứu và xây dựng phòng khám hậu Covid-19, với quy trình thăm khám đánh giá chức năng và chẩn đoán bệnh lý liên quan đến phổi, gan, thận, tim mạch; kiểm tra tình trạng viêm và đông máu…, từ đó có phương pháp điều trị các di chứng Covid-19 hiện tại và dự phòng các nguy cơ có thể xảy ra trong tương lai.

Hằng ngày, phòng khám thăm khám cho hơn 200 bệnh nhân hậu Covid. Trong đó, đa số là các bệnh nhân có triệu chứng, ngoài ra có số ít bệnh nhân đến để kiểm tra sức khoẻ khi nghi ngờ mình mắc hội chứng hậu Covid.

Quá trình thăm khám, các bệnh nhân thường gặp các triệu chứng phổ biến như mệt mỏi, ho, khó thở khi gắng sức, nhức đầu, rụng tóc… Tuỳ vào mức độ triệu chứng của bệnh nhân sẽ được các y bác sĩ thăm khám và có liệu trình điều trị thích hợp khác nhau.

Đối với các bệnh nhân có triệu chứng nặng sẽ được bác sĩ chỉ định thăm khám định kỳ để theo dõi tiến trình bệnh tốt hơn, giúp bệnh nhân sớm vượt qua giai đoạn hậu Covid.

Thanh Thảo