Đà Nẵng định hướng năm 2030 sẽ trở thành trung tâm về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia, vươn tầm ASEAN. Năm 2045, Đà Nẵng sẽ là trung tâm công nghệ và đổi mới sáng tạo, vươn tầm châu Á.

Để thực hiện khát vọng đó, Đà Nẵng không chỉ dựa vào một ít “hạt giống” đã quen tên. Lỗ hổng vườn ươm thiếu nhiều “hạt giống” tốt có thể tiếp nối hay việc sót “hạt giống” tiềm năng ở các trường Đại học cần sớm có giải pháp để nâng cao hiệu quả hệ sinh thái khởi nghiệp.

Tất cả có nhưng vẫn chưa đủ

“Cách đây 2 tháng sau khi phiên bản mới Chat GPT được tung ra thị trường, có 20 start-up từng rất háo hức, tiêu tốn rất nhiều chi phí liên quan đến trí tuệ nhân tạo phải giải tán. Công nghệ thay đổi rất nhanh và kéo theo mọi thứ thay đổi. Công nghệ mới ra các doanh nghiệp này không thể cạnh tranh nổi. Những nhà sáng lập phải gồng lên nhưng rồi vẫn phải tuyên bố giải tán khi gặp cảnh “mùa đông” gọi vốn nghĩa là không thể gọi vốn được..

Công nghệ thay đổi nhanh chóng nếu theo cách làm cũ, bỏ công sức, tiền bạc làm những thứ thị trường không cần thì sẽ còn khó khăn”, ông Nguyễn Văn Chương Giám đốc điều hành Vườn ươm doanh nghiệp (DNES) nói đây không phải là những dự án được DNES ươm tạo nhưng là một thực tế cần nhìn nhận.

Theo ông Nguyễn Văn Chương, DNES là vườn ươm đầu tiên của thành phố, sau 7 năm phát triển được một số thành tựu với những dự án gọi vốn hàng chục triệu USD nhưng “chẳng nhẽ lần nào tôi cũng khoe là có chừng đó dự án, chừng đó doanh nghiệp gọi vốn, chừng đó cái tên mà không có gì mới. Rồi chừng đó doanh nghiệp cứ được nhận tiền mãi thì tính công bằng và hiệu quả sẽ thế nào?”.

Ông Chương bày tỏ sự trăn trở của mình trước những start-up được ươm tạo, gọi vốn lớn song mỗi tháng vẫn phải bù lỗ hàng trăm triệu để theo đuổi mục tiêu tăng trưởng hay các start-up đã “quá lứa”. Qua đây, ông Chương cho rằng đến lúc cần thay đổi phương pháp để thích ứng với giai đoạn phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo mới.

Tìm “hạt giống” để ươm tạo, đưa đi gọi vốn đã khó nhưng mục tiêu chính của việc thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có phải chỉ dừng lại ở việc có bao nhiêu doanh nghiệp? Hay start-up đó gọi vốn được bao nhiêu?.

Ông Chương nhớ lại những ngày đầu thành lập DNES, ông Võ Duy Khương – Chủ tịch Hội đồng tư vấn - đã cùng các Sở, Ban, Ngành liên quan đi đó đây để tầm sư học đạo, học hỏi để về áp dụng cho thành phố mô hình vườn ươm kết hợp công – tư với khát vọng sẽ tạo ra được nhiều công ăn việc làm. Đó mới thực sự là ý nghĩa của khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Ông Lê Ngọc Trí - CEO và đồng sáng lập EM&AI - một trong những công ty được định vị thương hiệu là doanh nghiệp hàng đầu về trí tuệ nhân tạo (AI) tại Việt Nam đã tiên phong ứng dụng công nghệ AI vào xây dựng các giải pháp chuyển đổi số dịch vụ khách hàng các doanh nghiệp vừa và lớn.

Những giải pháp vượt trội của EM&AI phải kể đến Virtual Agent – nền tảng xây dựng trợ lý ảo tương tác qua giọng nói và tin nhắn; Virtual QC – Trợ lý ảo tự động đánh giá chất lượng tổng đài.

Doanh nghiệp trẻ này đã xây dựng các giải pháp dựa trên nền tảng công nghệ lõi do chính họ phát triển như: thấu hiểu ngôn ngữ tự nhiên, phân tích cảm xúc qua lời nói, chuyển đổi lời nói qua văn bản và ngược lại, sinh trắc học giọng nói.

Giải pháp được hơn 170 doanh nghiệp triển khai thành công. Các nhân viên AI này có ưu điểm vượt trội là dễ dạy chỉ 2 bước trong 10 phút đào tạo, nói hay nói đúng do công nghệ kiểm soát chất lượng tạo sinh phản hồi của GPT. Làm giỏi khi được công nghệ EM&AI điều hướng nghiệp vụ, khả năng đáp ứng đa ngành, giá thấp chi phí thuê nhân viên số chỉ từ gần 4.200đ/giờ, giúp giảm 5 lần chi phí với năng lực đáp ứng tương đương 70 - 80%. Nhân viên số AI Chatbot trực kênh còn có thể chat 24/7 và xử lý 100% yêu cầu, trực đêm 24/7, phản hồi nghiệp vụ chỉ trong 3 bước khởi tạo.

EM&AI nhận được sự hỗ trợ tận tâm từ các sở, ban, ngành thành phố với kinh phí 200 triệu đồng để hướng dẫn đăng ký doanh nghiệp, đổi mới công nghệ, mời tham gia sự kiện kết nối doanh nghiệp những ngày đầu “tập tễnh” khởi nghiệp. Qua đó, EM&AI đã phát triển như hiện nay và được ghi nhận không chỉ bởi thị trường, các giải thưởng công nghệ trong nước mà cả ở khu vực Đông Nam Á.

Tại Hội thảo Khoa học Nâng cao hiệu quả hoạt động hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn TP Đà Nẵng, EM&AI đề xuất triển khai giải pháp nhân viên số AI tại 10 cơ quan, ban, ngành TP Đà Nẵng.

Sự phát triển tiện lợi của công nghệ, sự thành công của một start-up như EM&AI là đáng mừng. Thế nhưng bên cạnh đó, ông Nguyễn Văn Chương nói không giấu trăn trở: “EM&AI khát khao ứng dụng AI vào các Sở, Ban, Ngành để nâng cao cạnh tranh của thành phố nhưng một số người mới quay lại nói với tôi là như vậy bao nhiêu người thất nghiệp phải làm sao?”.

Câu hỏi nghe thật vui nhưng tỉ lệ ươm tạo thành công là ít và nếu công nghệ sẽ thay thế người ở càng nhiều công đoạn, mục tiêu khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tạo ra nhiều việc làm sẽ về đâu?

Làm sao để các "hạt giống" start-up gặp được vườn ươm và khách hàng

Các giảng viên trường Đại học Công nghệ thông tin và truyền thông Việt – Hàn cho rằng qua quá trình hướng dẫn sinh viên nghiên cứu có thể thấy "hạt giống" đang lác đác tại các trường đại học rất nhiều. Nhiều ý tưởng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã chỉ dừng lại ở các cuộc thi mà không thể phát triển thương mại hóa.

Vườn ươm phối hợp với các trường đại học lan tỏa, phát triển tư duy mới về khởi nghiệp sẽ gặp được các hạt giống tốt để ươm tạo thành doanh nghiệp.

Giám đốc vận hành Trung tâm Ươm tạo khởi nghiệp sông Hàn chia sẻ vấn đề giáo dục khởi nghiệp cần đi sâu, thay đổi nhận thức của sinh viên, các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các start-up. Xây dựng mạng lưới hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quy tụ chuyên gia, đối tác, các nhà khoa học, các nhà đầu tư để mạng lưới trở thành “cánh tay nối dài” cho giảng viên, sinh viên đồng hành cùng thành phố.

Giám đốc vận hành Trung tâm Ươm tạo khởi nghiệp sông Hàn còn bày tỏ mong muốn có nhiều cuộc thi khởi nghiệp mang quy mô lớn hơn, từ kết nối với địa phương lân cận như Thừa Thiên Huế, Quảng Nam đến kết nối ba miền. Tạo sân chơi và cơ hội va chạm giữa các start-up, doanh nghiệp Đà Nẵng với vùng lân cận.

Mỗi doanh nghiệp đều có vấn đề riêng, nếu như các vườn ươm, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo khảo sát được nhu cầu của các doanh nghiệp. Từ đó chia sẻ lại với các startup, doanh nghiệp vừa và nhỏ, học sinh, sinh viên sẽ đưa ra các ý tưởng, dự án giải quyết các vấn đề đó. Lúc này, Sở Khoa học và Công nghệ TP Đà Nẵng làm vai trò “bà mối” giữa doanh nghiệp và các start-up, giải quyết vấn đề thiếu ‘hạt giống’, tránh được việc làm ra những sản phẩm thị trường không cần.

Để làm được điều này, dù hiện đã có những chương trình giáo dục khởi nghiệp cho học sinh, sinh viên tuy nhiên mới chỉ dừng lại ở số lượng ít những em học giỏi. Cần mở rộng đối tượng giáo dục khởi nghiệp để mọi sinh viên, học sinh, mọi người muốn khai phá năng lực sáng tạo của bản thân đều có thể tham gia.

Theo cục thống kê của TP Đà Nẵng, tính đến 11 tháng đầu năm 2023 tổng thu ngân sách 18.500 tỷ đồng nhưng tổng chi ngân sách là 23.000 tỷ đồng. Đặt ra những trăn trở những người yêu thương Đà Nẵng đề xuất nhiều chương trình, hành động nhưng quan trọng là tạo ra những giá trị cho xã hội, giải quyết công ăn việc làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn.

Bà Nguyễn Thị Thục – Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cho hay Sở Khoa học và Công nghệ sẵn sàng kết nối doanh nghiệp với các cơ quan, ban, ngành liên quan để thực hiện ý tưởng, kết nối thương mại.

Theo bà Thục, các nhà khoa học, doanh nghiệp, start-up và cơ quan quản lý nhà nước về khoa học và công nghệ cần gặp nhau mới hiểu nhau “tới bờ tới bến”. Qua đó, Sở Khoa học và Công nghệ TP Đà Nẵng giao nhiệm vụ cho các bên thiết kế chương trình thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp theo chuỗi. Tăng cường giáo dục khởi nghiệp từ trong trường lan tỏa văn hóa khởi nghiệp, gieo trồng “hạt giống”. Để từ đó tiếp nối “hạt giống” vào vườn ươm.

“Thiết kế chương trình huấn luyện trưởng thành cho các sinh viên sau khi tham gia cuộc thi để chọn lọc dự án triển vọng đưa đến vườn ươm”, bà Thục nhấn mạnh việc kết nối chặt chẽ giữa trường và các trung tâm ươm tạo để lấp chỗ hổng, ươm tạo hạt giống tốt.

Qua đó, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ giao cho các vườn ươm có nhiệm vụ lưu ý biên soạn tài liệu về các dự án khởi nghiệp của thành phố thành một tập san để mang đi giới thiệu, gọi vốn. Qua đó, bố trí không gian trưng bày, giới thiệu sản phẩm, ý tưởng của học sinh cũng như của các start-up theo chủ đề.

Trước nhiều thách thức nhưng đầy khát vọng, Đà Nẵng cần thúc đẩy đa dạng lĩnh vực khởi nghiệp, nếu khởi nghiệp về công nghệ phải tiên phong, khác biệt. Đồng thời, tích cực hỗ trợ kết nối những “hạt giống” mới đến với vườn ươm để có nhiều thế hệ tiếp nối, triển vọng.

Bảo Hòa