Trong nhịp sống hối hả, người tiêu dùng luôn có xu hướng sử dụng thực phẩm đóng hộp và các loại thức ăn được chế biến sẵn để tiết kiệm thời gian. Bên cạnh đó, thực phẩm đóng hộp thường đa dạng về thể loại và mùi vị giúp việc chuẩn bị bữa ăn của các bà nội trợ trở nên đơn giản hơn. Hiện nay đang có xu hướng mua thực phẩm đồ hộp “handmade” của người quen hoặc rao bán trên mạng vì cho rằng những loại thực phẩm này không chứa chất bảo quản.
Tuy nhiên, đằng sau những tiện ích đó, thức ăn đóng hộp là mối nguy hiểm cho sức khỏe người tiêu dùng.
Tuy nhiên, theo Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai Hà Nội, những loại thực phẩm này cũng chứa nhiều nguy cơ ngộ độc nếu điều kiện vệ sinh không đảm bảo và nhiều người đang hiểu sai về chất bảo quản là có hại. Thực tế, nếu các chất bảo quản được phép sử dụng và đúng liều lượng sẽ không làm sao.
Bên cạnh đó, vi khuẩn Botulinum thường phát triển trong môi trường thiếu không khí như các loại đồ hộp, túi nilon hút chân không…, nếu chế biến không đảm bảo vệ sinh, vi khuẩn sẽ phát triển gây ra độc tố. Do đó, trong quá trình sản xuất phải đảm bảo điều kiện an toàn, tiệt trùng dụng cụ ở nhiệt độ cao, nấu trong điều kiện thủ công sẽ khó diệt được vi khuẩn, đây cũng là nguyên nhân mà các công ty sản xuất công nghiệp ít xảy ra loại ngộ độc này. Tuy nhiên, điều may mắn là độc tố của Botulinum dễ tiêu diệt, chỉ cần ở điều kiện đun sôi, nấu chín, độ mặn trên 5%, độ pH dưới 4,6.
Không chỉ vậy, các loại hộp đựng súp, cà chua, bia đều chứa nhôm để giữ độ tươi ngon cho thực phẩm. Trong quá trình này, một hàm lượng nhôm nhất định nhiễm vào thực phẩm. Một số chuyên gia nhận định, lớp nhựa lót bên trong có thể giúp thực phẩm không bị nhiễm nhôm nhưng trong quá trình đun nấu và đóng gói, các gốc nhôm tự do có thể tự giải phóng và hấp thụ vào đồ ăn. Theo các bác sĩ, nhôm tích tụ trong cơ thể có thể gây ra bệnh Alzheimer vô cùng nghiêm trọng.
Theo PGS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ thực phẩm trường đại học Bách Khoa Hà Nội, trước đây các ca ngộ độc botulinum rất hiếm gặp trên thế giới, tuy nhiên những năm gần đây, xu hướng ngộ độc tăng lên do trào lưu sử dụng túi hút chân không chứa đựng thực phẩm tăng, kèm theo đó là bảo quản thực phẩm không đảm bảo, sử dụng tủ lạnh không đúng, đun lại thực phẩm không đủ chín trước khi ăn.
Do đó, PGS Thịnh khuyến cáo người dân thận trọng với các sản phẩm thực phẩm đóng kín, chọn sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có tiêu chuẩn chất lượng và an toàn được công nhận.
Khi phát hiện sản phẩm có mùi, màu sắc, vị thay đổi khác thường (ví dụ sữa chua nhưng không còn vị chua bình thường), tuyệt đối không nên ăn.
Dù sử dụng túi hút khí sẽ giúp bảo quản thực phẩm lâu hơn, song Bộ Y tế khuyên người dân không nên tự đóng gói kín các thực phẩm và để kéo dài trong điều kiện không đông đá.
Khi chế biến, nên ưu tiên ăn các thực phẩm mới nấu chín do độc tố botulinum không bền với nhiệt, bất hoạt ở 80 độ C và phân hủy ở nhiệt độ 100 độ C trong 15 phút.
Loại vi khuẩn này không phát triển được trong môi trường có độ pH dưới 4,6, do vậy khi người dân muối dưa, muối cà, măng… cần phải che đậy kín, đảm bảo đủ độ chua, mặn mới dùng. Khi thực phẩm hết chua không nên ăn.
Minh Vân