Xuất hiện tại Việt Nam từ cuối năm 2018, livestream bán hàng đang trở nên nở rộ với sự hỗ trợ từ nhiều nền tảng, từ mạng xã hội đến các trang thương mại điện tử giúp dân kinh doanh có cơ hội phủ sóng, kết nối nhiều hơn tới khách hàng và đem về mức lãi "khủng".
Tuy nhiên tình trạng này cũng đang tiếp tay cho vấn nạn hàng giả, hàng nhái.
Số liệu từ Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại (BCĐ 389) thành phố Hà Nội cho thấy, trong tháng 11/2020, lực lượng chức năng đã phát hiện xử lý 3.273 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, thu nộp ngân sách trên 340 tỷ đồng. Trong đó có 271 vụ buôn bán hàng cấm, hàng lậu; 93 vụ kinh doanh hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ và 2.908 vụ gian lận thương mại.
Thông tin thêm về thủ đoạn kinh doanh hàng lậu, hàng giả mới, ông Nguyễn Kỳ Minh, Phó Chánh Văn phòng Tổng cục QLTT cho biết, các đối tượng sử dụng hình thức phát hình trực tiếp (livestream) trên mạng xã hội Facebook để tiếp cận khách hàng. Việc giao nhận hàng hóa thông qua bên thứ ba là dịch vụ chuyển phát nhanh. Đối tượng cũng liên tục thay đổi nội dung, địa chỉ trên website hoặc tài khoản mạng xã hội, nên rất khó xác định chủ thể vi phạm để xử lý.
Mới đây, lực lượng Công an thành phố Biên Hòa cũng vừa kiểm tra cơ sở kinh doanh do ông Đào Doãn Dự (49 tuổi), địa chỉ 158/7, khu phố 5B, phường Tân Biên làm chủ. Tại đây, lực lượng chức năng phát hiện bên trong kho xưởng rộng 600m2 có 20 người đang bán hàng bằng hình thức livestream qua mạng xã hội Facebook và chốt đơn hàng. Bên trong kho hàng chứa hàng chục nghìn sản phẩm của nhiều thương hiệu nổi tiếng gồm mỹ phẩm, dược phẩm, quần áo, giày dép, đồng hồ, mắt kính... Tổng trị giá ước tính lên đến hàng tỷ đồng.
Công an Đồng Nai phát hiện 20 người đang livestream bán hàng qua mạng xã hội trong kho với hàng chục nghìn sản phẩm nhập lậu, không hóa đơn chứng từ.
Làm việc với cơ quan chức năng, chủ cơ sở không chứng minh được hóa đơn, chứng từ của các sản phẩm trong kho. Ông Dự cho biết, toàn bộ hàng hóa tại kho được nhập từ Mỹ về Việt Nam. Theo tìm hiểu, đây là số hàng do khách hàng tại Việt Nam đặt từ mua từ trang facebook Shop Mơ Đào do bà Đào Thị Thanh Mơ (chị ruột của ông Dự) livestream bán hàng trực tiếp từ Mỹ.
Trước đó, vụ lớn nhất là phát hiện kho hàng tại thành phố Lào Cai chuyên livestream bán hàng lậu. Trong 2 năm kinh doanh, 5 đối tượng trong nhóm kinh doanh của kho hàng này đã thu về hơn 649 tỷ đồng. Tổng cục Quản lý thị trường sau đó khuyến cáo người tiêu dùng cẩn trọng khi mua hàng qua livestream nếu không biết rõ người bán, chất lượng hàng hóa...
Qua vụ việc này, cơ quan chức năng cũng phát hiện người tiêu dùng gặp một rủi ro lớn khác, đó là mất thông tin cá nhân. Bởi qua trường hợp kho hàng ở Lào Cai, cơ quan chức năng phát hiện nhóm đối tượng lấy UID (mã định danh) của người dùng trên Facebook. Với UID của người dùng, kẻ xấu có thể lợi dụng xác định được tên, tuổi, địa chỉ, email, số điện thoại...
Có thể thấy cơ quan chức năng dù liên tục kiểm tra, bắt giữ nhưng tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại vẫn diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi.
Minh Vân