Bằng độc quyền sáng chế là sự ghi nhận của nhà nước về sự sáng tạo, đóng góp của nhà sáng chế và nó cũng là văn bản có ý nghĩa đặc biệt quan trọng bảo vệ những quyền lợi pháp lý của tác giả hoặc người sở hữu các sáng chế đó.
Lợi ích khi sở hữu bằng độc quyền sáng chế
Bằng sáng chế cung cấp các độc quyền, theo đó chủ sở hữu sáng chế được phép sử dụng và khai thác sáng chế trong vòng 20 năm kể từ ngày nộp đơn đăng ký sáng chế. Thông qua bằng độc quyền này, chủ sở hữu còn có thể khẳng định vị thế trên thị trường và ngăn chặn người khác sử dụng sáng chế được bảo hộ vì mục đích thương mại. Từ đó, giảm sự cạnh tranh và làm cho bạn trở thành người chơi xuất sắc trên thị trường.
Bên cạnh đó, việc đầu tư một khoản tiền và thời gian đáng kể vào việc phát triển các sản phẩm mang tính sáng tạo và đăng ký bảo hộ sang chế, cá nhân/tổ chức/doanh nghiệp có thể thương mại hóa các sáng chế đó, đem đến lợi nhuận cao hơn trong đầu tư.
Hơn nữa, khi các đối tác kinh doanh, danh mục sáng chế còn là minh chứng cho trình độ chuyên môn, sự chuyên nghiệp và năng lực của doanh nghiệp. Điều này có thể hữu ích trong việc tăng khả năng tiếp cận các quỹ, tìm kiếm các đối tác kinh doanh và tăng giá trị trên thị trường của doanh nghiệp.
Nếu tổ chức/doanh nghiệp đang đàm phán để có được quyền sử dụng các sáng chế của một doanh nghiệp khác thông qua một hợp đồng chuyển giao quyền sử dụng thì với danh mục sáng chế hiện có, chủ sở hữu sẽ tăng cường đáng kể sức mạnh đàm phán. Việc quan trọng là chủ sở hữu cần phải chứng minh rằng sáng chế đó có thể mang lại lợi ích đáng kể cho doanh nghiệp đối tác.
Trong trường hợp chủ sở hữu bằng độc quyền không muốn tự mình khai thác sáng chế thì có thể bán hoặc chuyển giao quyền thương mại hóa sáng chế đó cho doanh nghiệp khác. Việc này cũng sẽ là một nguồn thu cho tổ chức/doanh nghiệp.
Làm thế nào để được cấp bằng độc quyền sáng chế?
Để được cấp bằng độc quyền sáng chế, bạn phải nộp đơn đăng ký vào cơ quan sáng chế quốc gia hoặc khu vực, tại Việt Nam thì cơ quan đó là Cục Sở hữu Trí tuệ. Trong đơn đăng ký, bạn phải mô tả sang chế của mình và so sánh với các công nghệ có trước trong lĩnh vực tương ứng.
Sau giai đoạn nộp đơn, các chuyên viên tại cục sở hữu trí tuệ sẽ tiến hành thẩm định hình thức đơn, công bố đơn hợp lệ, thẩm định nội dung đơn.
Sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế nếu đáp ứng các điều kiện sau:
- Có tính mới: Nội dung của sáng chế cần phải mới mẻ, chưa được công bố hay được thực hiện ở đâu đó trên thế giới.
- Có trình độ sáng tạo: Sáng chế cần phải ở mức độ mà các chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ đó không thể dễ dàng thực hiện được dựa trên những công nghệ đi trước được biết đến rộng rãi.
- Có khả năng áp dụng công nghiệp: Sáng chế được coi là có khả năng áp dụng công nghiệp nếu có thể thực hiện được việc chế tạo, sản xuất hàng loạt sản phẩm hoặc áp dụng lặp đi lặp lại quy trình là nội dung của sáng chế và thu được kết quả ổn định.
Các đối tượng không được bảo hộ dưới danh nghĩa sáng chế được quy định trong Điều 59 Luật Sở hữu trí tuệ. Cụ thể là:
- Phát minh, lý thuyết khoa học, phương pháp toán học;
- Sơ đồ, kế hoạch, quy tắc và phương pháp để thực hiện các hoạt động trí óc, huấn luyện vật nuôi, thực hiện trò chơi, kinh doanh; chương trình máy tính;
- Cách thức thể hiện thông tin;
- Giải pháp chỉ mang đặc tính thẩm mỹ;
- Giống thực vật, giống động vật;
- Quy trình sản xuất thực vật, động vật chủ yếu mang bản chất sinh học mà không phải là quy trình vi sinh;
- Phương pháp phòng ngừa, chẩn đoán và chữa bệnh cho người và động vật.
Độc quyền này được cấp trong một thời hạn nhất định, thường là 20 năm kể từ ngày nộp đơn với điều kiện chủ sở hữu bằng độc quyền sáng chế phải nộp phí duy trì hiệu lực hằng năm, và chỉ có hiệu lực ở nước mà bạn đăng ký bảo hộ.
Việc bảo hộ pháp lý chống lại hành vi xâm phạm độc quyền sáng chế bất kỳ (xâm phạm) không có được một cách tự động, mà dựa trên đề nghị của chủ sở hữu bằng độc quyền sang chế. Do vậy, chủ sở hữu bằng độc quyền sáng chế cần phải giám sát hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp khác nếu muốn thực thi độc quyền sáng chế của mình.
Minh Tuệ