Cùng với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, nhu cầu khai thác, sử dụng tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực, tiêu chuẩn nước ngoài tại Việt Nam càng ngày càng tăng cao.
Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, với sự bùng nổ toàn cầu của công nghệ thông tin, chia sẻ thông tin trên mạng xã hội, internet, việc tiếp cận tiêu chuẩn trên các website hiện nay rất thuận lợi. Các tổ chức, cá nhân quan tâm đến tiêu chuẩn chỉ cần một cú nhấp chuột là có thể tiếp cận thông tin khá đầy đủ về hệ thống tiêu chuẩn mà mình quan tâm. Tuy nhiên, thực trạng này cũng dẫn đến hành vi xâm phậm quyền sở hữu trí tuệ nói chung, bản quyền tiêu chuẩn nói riêng xuất hiện ngày càng nhiều tại Việt Nam trong thời gian qua.
Mặc dù Chính phủ, các cơ quan quản lý nhà nước đã có nhiều nỗ lực trong công tác tuyên truyền, thanh kiểm tra, xử phạt hành vi vi phạm bản quyền tiêu chuẩn, nhưng tình hình xâm phạm bản quyền vẫn diễn biến phức tạp, thủ đoạn ngày càng tinh vi.
Để giải quyết vấn nạn này cần bắt đầu từ hoàn thiện khung pháp lý, khẩn trương tiến hành rà soát, sửa đổi hoàn thiện pháp luật về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, theo đó bổ sung các quy định bảo vệ bản quyền tiêu chuẩn nói chung, trong đó có điều khoản pháp luật cụ thể chống vi phạm bản quyền trực tuyến, bảo vệ tính toàn vẹn của các tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực, tiêu chuẩn nước ngoài trên lãnh thổ Việt Nam.
Theo kế hoạch, hiện nay, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đang tổ chức xây dựng một Thông tư của Bộ Khoa học và Công nghệ về bản quyền tiêu chuẩn, đây sẽ là căn cứ pháp lý cần thiết để điều chỉnh, quản lý hoạt động xuất bản, phát hành, khai thác tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực, tiêu chuẩn nước ngoài trên lãnh thổ Việt Nam, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Bên cạnh đó, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng (Bộ KHCN, Bộ TTTT, Bộ Công an, các bộ ngành liên quan khác, địa phương…) trong công tác thanh, kiểm tra, xử lý vi phạm thật nghiêm, đủ tính giáo dục và răn đe; nâng cao năng lực, cơ sở vật chất cơ quan quản lý công nghệ thông tin để có đủ năng lực phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý dứt điểm các trang web đen cung cấp, bán tiêu chuẩn bất hợp pháp.
Ngoài các giải pháp pháp lý và công nghệ, phải tiếp tục nâng cao năng lực của cơ quan chức năng để thực hiện và tuyên truyền rộng rãi cho các tổ chức, người tiêu dùng các quy định về bảo hộ bản quyền tiêu chuẩn, mức xử phạt hành vi vi phạm để nâng cao nhận thức cộng đồng.
Vân Anh