Phiên đấu giá "Modern art day sale" của Sotheby's Hong Kong sẽ diễn ra vào ngày 10/10/2021, đưa lên sàn nhiều tác phẩm hội họa Đông Dương của Mai Trung Thứ, Lê Phổ, Bùi Xuân Phái, Nguyễn Văn Tỵ...
Trong đó, tấm bình phong "Nhà tranh gốc mít" (1957) được cho của Nguyễn Văn Tỵ, 90x118.5cm có giá dự toán là 90,000-130,000 USD. Với những người am hiểu về mỹ thuật Việt Nam đều nhận ra bức bình phong 3 tấm này không phải là thật.
Con gái họa sĩ Nguyễn Văn Tỵ, bà Nguyễn Bình Minh, nguyên Phó Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam xác nhận, "đây là bức tranh giả 100%". "Bố tôi không làm bức bình phong tranh gốc mít nào như vậy cả. Họ chép lại rồi lấy tên ông gắn vào là không được phép", chị nói.
Họa sĩ cho biết bố chị chỉ sáng tác Nhà tranh gốc mít, kích thước 67x105 cm, hiện trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Gia đình mong muốn nhà đấu giá gỡ tác phẩm hoặc không đề tên họa sĩ Nguyễn Văn Tỵ.
Ông Nguyễn Anh Minh - Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - cho biết bảo tàng mua tác phẩm năm 1960, sau khi bức sơn mài đoạt giải A tại Triển lãm Mỹ thuật Toàn quốc. Hiện bức này được lưu giữ, trưng bày tại đây. Nhà nghiên cứu Ngô Kim Khôi nhận xét bức tranh mang vẻ đẹp đằm thắm, sâu sắc và có đường nét sắc sảo. Trong khi tác phẩm do Sotheby's rao bán khá mới, màu sắc rực rỡ, cách làm sơn mài vụng về.
Trong khi đó, bà Hoàng Anh, Tổng biên tạp tạp chí Mỹ Thuật cho rằng, Sotheby's danh tiếng sao lại để bức tranh như thế này lọt vào trong phiên. Đây là sự coi thường với mỹ thuật Việt Nam, với người yêu nghệ thuật và với những nhà sưu tập đến từ Việt Nam.
"Vì bức tranh này có liên quan đến những tác phẩm chân bản, hiện thuộc sưu tập của Chính phủ Việt Nam nên chúng ta cần phải lên án mạnh mẽ để họ gỡ tranh xuống như trường hợp 2 bức tranh "Lá thư" của Tô Ngọc Vân và "Hai cô gái trước bình phong" của Trần Văn Cẩn cũng đấu giá tại chính Sotheby's tháng 9/2019", bà Hoàng Anh nói.
Trước đó, hồi tháng 9/2019, Sotheby’s Hong Kong rút hai bức ‘Lá thư’ – Tô Ngọc Vân và ‘Hai cô gái’ – Trần Văn Cẩn khỏi phiên đấu giá vì bị cho là tranh giả. Bức ‘Family Life’ (Đời sống gia đình) của Lê Phổ cũng bị giới chuyên môn nghi là tranh giả dù bán với giá 1,1 triệu USD.
Năm 2016, Christie’s bán bức Thuyền trên sông Hương của Tô Ngọc Vân với giá 57.000 USD và Lady of Hue của Lê Văn Đệ với giá 89.000 USD. Tuy nhiên, Bảo tàng Mỹ thuật Hà Nội cũng treo hai bức tranh giống hệt. Phía bảo tàng nói họ mua bức của Tô Ngọc Vân năm 1965 và bức của Lê Văn Đệ năm 1976. Ông Tô Ngọc Thành – con trai danh họa Tô Ngọc Vân – cho biết hai bức tranh trên được sao chép nhiều lần, rất khó để có thể xác định bức nào là nguyên mẫu.
Vân Mai