Lọ hoa trên bàn thờ có ý nghĩa gì?
Trên bàn thờ gia đình các cụ hay đặt bộ tam sự và ngũ sự với lọ hoa – là vật dụng không thể thiếu trong không gian thờ cúng mỗi nhà.
Tam sự gồm đỉnh thờ và đôi hạc. Ngũ sự là đỉnh thờ, đôi hạc và đôi chân nến. Bên cạnh đó là đèn thờ, bát hương… và không thể thiếu lọ hoa.
Về lọ hoa thì có nhà dùng 1 lọ hoa, nhưng có nhà dùng 2 lọ hoa, có 1 đôi, và có nhà dùng tới 3 lọ hoa hoặc nhiều hơn trong không gian thờ cúng. Vậy dùng cách nào thì đúng?
Đặt lọ hoa bên trái hay bên phải bàn thờ?
Tùy theo số lượng lọ hoa, cách đặt cũng sẽ khác nhau.
Độc bình
Theo quan niệm của các cụ ngày xưa, cách bài trí hoa quả và bình hoa trên bàn thờ dựa trên nguyên tắc "Đông bình, Tây quả". Theo quy luật tự nhiên, mặt trời mọc đằng Đông, lặn đằng Tây, cây cối phải đơm hoa rồi mới kết trái. Vì vậy, bình hoa sẽ đặt ở hướng Đông, còn trái cây đặt ở hướng Tây. Như vậy là hợp ý trời đất.
Bàn thờ gia tiên thường đặt ở giữa căn nhà theo hướng Nam. Trong khi đó, bình hoa đặt ở bên trái bàn thờ (phía Đông). Khi có gió Đông, Đông Nam thổi vào, hương thơm dịu nhẹ của hoa sẽ lan tỏa khắp không gian thờ cúng. Đĩa hoa quả đặt ở bên phải (phía Tây) sẽ tiện cho việc bày biện ngũ quả.
Hướng Đông đặt bình hoa còn tượng trưng cho mùa xuân đơm hoa kết trái. Trong khi đó, hướng Tây tượng trưng cho mùa Thu - Thu liễm (trong câu nói của người xưa: "Xuân sinh, Hạ trưởng, Thu liễm, Đông tàng") được hiểu là nơi kết trái. Để lọ hoa và trái cây như vậy mang theo ý nghĩa cầu cho gia đình thêm tài lộc, con cháu thành đạt, gia đạo thịnh vượng.
Song bình
Nếu bàn thờ gia tiên rộng rãi, gia chủ có thể cân nhắc đặt hai bình hoa đối xứng ở hai bên. Khi đó, mâm ngũ quả sẽ được đặt ở giữa bàn thờ, phía trước bát hương. Làm như vậy sẽ tạo nên sự cân đối, sang trọng cho bàn thờ.
Chất lượng lọ hoa
Lọ hoa đồng hay gỗ, hay sứ dùng bày trang trí còn được gọi là lọ lộc bình, hay lục bình/ độc bình (dùng 1 bình gọi là độc bình, 2 bình thì gọi là song bình, một cặp, một đôi bình). Theo quan niệm phong thủy, lộc bình là nơi lưu giữ linh khí của đất trời, tượng trưng cho sự mới mẻ và bảo quản tài sản. Những hoa văn, họa tiết trang trí bên ngoài được chạm trạm trổ, điêu khắc tỉ mỉ làm đẹp và tăng thêm năng lượng, sự huyền ảo và phát lộc, phát tài cho gia chủ.
Loại lọ hoa chất liệu đồng bóng sáng, đẹp mắt dùng trên ban thờ cần lưu ý là phải tẩy uế rất kỹ trước khi đưa lên. Nhiều nhà tâm linh khuyên người dân hạn chế dùng đồ đồng trong thờ cúng vì quá trình thắp hương nhiệt độ tăng hơn bình thường, hoặc khi bát hương hóa nhiệt độ tăng cao khiến các phụ liệu cho vào đồ đồng sẽ phát tác và có thể gây bệnh (quá trình nghiên cứu cho rằng các nhà dùng đồ đồng thờ cúng hay bị mắc bệnh nặng, gặp chuyện không may về sức khỏe).
Nếu ban thờ từ xưa đã đặt lọ hoa đồng và các đồ thờ cúng khác bằng đồng thì gia chủ cần hạn chế đốt trầm hương để các phụ liệu cho vào chất liệu đồng không phát tán, ảnh hưởng tới sức khỏe người trong nhà.
Lọ hoa sứ và các đồ thờ bằng sứ được coi là an toàn nhất từ xưa tới nay, nhất là đồ sứ Bát Tràng nổi tiếng. Lý do là đồ sứ được nung ở nhiệt độ cao 1.300 độ C men mới chảy, nên khi thắp hương, đốt trầm, hay bát hương hóa dưới 1000 độ C thì vẫn an toàn, nhiệt không phát tác phụ liệu trong đồ sứ nên không ảnh hưởng tới sức khỏe, và gia đình cũng ít xảy ra chuyện.
Lọ hoa đá cục mịch và nặng các gia đình không nên dùng, nếu có dùng thì chỉ đặt ở ngoài trời nhằm chịu mưa nắng.
Loại hoa nên đặt trên bàn thờ
Hoa hồng
Hoa hồng đỏ tượng trưng cho hỷ khí, sự may mắn. Ngoài ra, loại hoa này được cho là mang đến nhiều nguồn năng lượng tích cực, thu hút tiền bạc vào nhà. Khi bày hoa hồng trên bàn thờ, gia chủ nên lựa loại không có gai.
Hoa lay ơn đỏ
Hoa lay ơn được nhiều gia đình chọn để bày trên bàn thờ vào dịp Tết. Tuy nhiên, gia chủ hoàn toàn có thể chọn hoa này để dâng lên tổ tiên, thần linh vào các dịp lễ khác trong năm.
Hoa sen
Hoa sen có vẻ đẹp sang trọng, mùi hương thanh khiết. Loại hoa này được đánh giá là có cốt cách thanh cao, thuần khiết, trong sáng. Hoa sen cũng được gắn với nhiều câu chuyện, điển tích của nhà Phật. Trong phong thủy, hoa sen cũng có ý nghĩa may mắn, thành công. Vì vậy, loại hoa này thường được chọn để dâng cúng trên bàn thờ.
Hoa đồng tiền
Hoa đồng tiền mang ý nghĩa của tài lộc, thịnh vượng. Ngoài ra, loài hoa này cũng gửi gắm mong ước về sức khỏe và sự trường thọ.
Hoa cúc vàng
Theo phong thủy, hoa cúc vàng ngụ ý mang lại may mắn, thành công. Ngoài ra, màu vàng tươi của hoa còn tương ứng với hành Kim trong ngũ hành, tượng trưng cho tài lộc. Hoa cúc còn mang đến may mắn và sự trường thọ. Bởi vậy, nhiều gia đình chọn hoa cúc để dâng lên bàn thờ tổ tiên, thần linh vào các dịp lễ, Tết.
* Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.