Dù những phát hiện này chỉ là những chẩn đoán ban đầu và cần được xác nhận bởi các nghiên cứu sâu hơn, nhưng nghiên cứu này đã chỉ ra việc điều trị bằng hormone ngay sau khi các triệu chứng đầu tiên của mãn kinh sớm có thể có lợi cho sức khỏe não bộ cũng như giảm bệnh tim và các vấn đề y tế khác liên quan đến thời kỳ mãn kinh.
Tiến sĩ JoAnn Manson, tác giả chính của nghiên cứu tại bệnh viện Brigham and Women ở Boston, Massachusetts, cho biết: “Khi nói đến liệu pháp hormone, thời gian là một yếu tố vô cùng quan trọng”.
Có tới 10% phụ nữ trải qua thời kỳ mãn kinh sớm (thời kỳ mãn kinh xảy ra tự nhiên trước tuổi 40). Tình trạng này có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh Alzheimer cao hơn, nhưng liệu những thay đổi về hormone giới tính có dẫn đến chứng mất trí nhớ hay không vẫn là một câu hỏi.
Liệu pháp thay thế hormone có thể cải thiện các triệu chứng mãn kinh nghiêm trọng từ bốc hỏa đến đổ mồ hôi ban đêm và thay đổi tâm trạng, nhưng tác động của nó đối với sức khỏe não bộ vẫn chưa thực sự rõ ràng.
Viết trên Tạp chí Jama Neurology, các nhà nghiên cứu mô tả cách họ sử dụng bản quét não của 193 phụ nữ và 99 nam giới để lập bản đồ sự hiện diện của hai loại protein: beta-amyloid và tau (dấu hiệu đặc trưng của bệnh Alzheimer).
Thông thường, phụ nữ được chuẩn đoán có nhiều khả năng mắc bệnh Alzheimer hơn nam giới. Và không ngoài dự đoán, các bản quét cho thấy nhiều protein tau ở phụ nữ hơn nam giới cùng tuổi, đặc biệt khi họ cũng có cùng mức amyloid trong não cao. Tuy nhiên, các bản quét cũng cho thấy mối liên hệ giữa lượng amyloid và tau bất thường xảy ra mạnh hơn ở những phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh sớm.
Khi các nhà khoa học nghiên cứu sâu hơn để xem liệu liệu pháp hormone có liên quan đến sự tích tụ của các protein bất thường hay không, họ đã tìm thấy bằng chứng cho thấy điều đó, nhưng chỉ khi phụ nữ bắt đầu liệu pháp này từ 5 năm trở lên sau khi bước vào thời kỳ mãn kinh.
Tiến sĩ Gillian Coughlan, tác giả của nghiên cứu tại bệnh viện đa khoa Massachusetts cho biết: “Liệu pháp hormone có thể có tác động tiêu cực đến nhận thức nếu bắt đầu liệu pháp này muộn vài năm sau tuổi mãn kinh.
Các tác giả cho biết những phát hiện này phù hợp với hướng dẫn lâm sàng nói rằng HRT an toàn khi sử dụng gần thời kỳ mãn kinh, nhưng nhấn mạnh liệu pháp này có thể làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ nếu bắt đầu muộn.
Tiến sĩ Sara Imarisio, người đứng đầu nghiên cứu tại Alzheimer's Research UK, cho biết mặc dù những phát hiện này có vẻ đáng lo ngại, nhưng các tác giả không chỉ ra rằng liệu pháp hormone có gây ra bệnh Alzheimer. Bà nói: “Các nhà nghiên cứu đã không xem xét liệu những người tham gia có tiếp tục phát triển các triệu chứng của chứng mất trí nhớ hay không và chúng tôi không thể chắc chắn về nguyên nhân và kết quả trong loại nghiên cứu này.
“Còn rất nhiều điều cần hiểu về mức độ ảnh hưởng của thời kỳ mãn kinh và HRT đối với nguy cơ sa sút trí tuệ. Chúng ta cần xem các nghiên cứu lớn hơn và các thử nghiệm lâm sàng có kiểm soát để hiểu rõ hơn về lĩnh vực nghiên cứu phức tạp này và hiểu được những phát hiện mâu thuẫn đã xuất hiện trong những nghiên cứu gần đây.
Tiến sĩ Sara Imarisio nhấn mạnh: “Một số nghiên cứu trước đây đã nêu bật những lợi ích tiềm năng về nhận thức của liệu pháp hormone, trong khi các nghiên cứu khác chỉ ra nguy cơ gia tăng các vấn đề về trí nhớ và tư duy. Mặc dù nghiên cứu này đóng góp dữ liệu mới có giá trị cho chủ đề này, nhưng chúng tôi vẫn không thể chỉ ra mối liên hệ chắc chắn giữa liệu pháp hormone và bệnh Alzheimer hoặc chứng mất trí nhớ,”.
Thu Hà