Theo đó, "thuốc thiết kế" (tên tiếng anh là ‘designer drugs’), hay ma túy tổng hợp, là một trong những chất gây nghiện có lượng sản xuất tăng nhanh nhất và có tính linh hoạt nhất trong số các loại thuốc gây nghiện hiện nay. Được biết đến như là chất kích thích tâm thần mới, loại ma túy tổng hợp này gồm các thành phần hóa học có thể mang lại cho người sử dụng các tác dụng tương tự như sử dụng cần sa, cocaine, thuốc lắc và thuốc gây ảo giác LSD.
Các "thuốc thiết kế" được cho là nguy hiểm hơn thuốc "truyền thống", hay ma túy hữu cơ, như cocaine và heroin. Các nghiên cứu cho thấy các loại "thuốc thiết kế" gây ra tình trạng nhiệt độ cơ thể và nhịp tim tăng đột ngột, hôn mê, tổn thương các cơ quan nội tạng, nôn mửa, rối loạn nhận thức, dẫn đến hung hăng và bạo lực. Các triệu chứng khác bao gồm hoang tưởng, co giật, rối loạn tâm thần và tử vong.
Theo nghiên cứu, các chất hướng thần mới (NPS) là các hợp chất hóa học phi pháp với mục đích tạo ra các chất kích thích có tác dụng tương tự cần sa, amphetamine, LSD và heroin. Những loại thuốc mới này có thể mạnh hơn và nguy hiểm hơn nhiều và thường được trộn lẫn với các loại thuốc khác. Vì vậy, các con nghiện sẽ chẳng thể biết thứ họ đang dùng là gì, dẫn đến tăng nguy cơ tử vong do dùng quá liều.
“Thông thường, để xác định được các chất cần tham khảo các dữ liệu khác, vì vậy chúng tôi cần phải hiểu được cấu trúc hóa học của hợp chất mới này. Trước đó chúng tôi chưa có nhiều thông tin về các loại NPS mới nổi, nhưng điều đó đã giúp chúng tôi phát triển các thử nghiệm mới”, Shanlin Fu, giáo sư về Chất độc Pháp y tại UTS chia sẻ.
Cả ba phương pháp xét nghiệm nhanh NPS mới đến từ Trung tâm Khoa học Pháp y UTS đã được cấp bằng sáng chế bao gồm:
- Xét nghiệm phát hiện cathinone: chất kích thích được tìm thấy trong cây khát, có tên gọi khác là 'muối tắm';
- Xét nghiệm phát hiện NBOMes: chất gây ảo giác mạnh tương tự như LSD;
- thử nghiệm các chất tương tự fentanyl: chất dạng thuốc phiện tổng hợp.
Ngoài ra, các phương pháp xét nghiệm hiệu quả hơn đối với các loại ma túy “truyền thống” như cocaine và heroin cũng đang được triển khai. Nhóm cũng đã phát triển một thử nghiệm phát hiện các dẫn xuất piperazine và đang triển khai một phiên bản thử nghiệm mới cho phương pháp Scott- xét nghiệm nhanh đối với cocaine. Các nhà khoa học cũng đang lên kế hoạch phát triển một phương pháp xét nghiệm nhanh phát hiện tất cả NPS trong một lần.
Tiến sĩ Morgan Alonzo, thành viên trong nhóm nghiên cứu, đã hợp tác với công ty ESA-Test của Đức để phát triển thử nghiệm phát hiện cathinone tổng hợp đầu tiên cùng với sự hỗ trợ từ Quỹ Kết nối Toàn cầu. Phương pháp xét nghiệm hoạt động dựa trên việc thay đổi màu sắc trên mẫu giấy hóa học trong que test khi phát hiện một loại thuốc cụ thể và đã được ESA-Test thương mại hóa chính thức.
“Cathinone tổng hợp là một nhóm lớn các chất độc thần kinh mới có cấu trúc rất giống với amphetamine - chỉ khác một nguyên tử oxy - nhưng điều đó tạo ra sự khác biệt trong nghiên cứu. Thử nghiệm của chúng tôi có thể cho kết quả nhanh chóng, chỉ trong vòng một hoặc hai phút. Thử nghiệm này khá thành công, sau đó chúng tôi tiếp tục xem xét những loại ma túy tổng hợp nào khác mà có thể phát hiện như cách trên không”, Alonzo giải thích.
Nhóm cũng đang nghiên cứu các phương pháp khối phổ (MS) có kỹ thuật phân tích cao hơn đối với các chất hướng thần mới, để cải thiện khả năng xét nghiệm và nhận dạng. Phương pháp phân tích này có thể được sử dụng để sàng lọc NPS trong các vụ án liên quan đến ma túy.
Những thử nghiệm mới này sẽ cung cấp cho các cơ quan thực thi pháp luật và dịch vụ hải quan một công cụ khác trong cuộc chiến chống nhập khẩu ma túy bất hợp pháp, đồng thời giúp giới y học xác định được các chất kích thích gây hại và đưa ra cảnh báo đến mọi người.
Thùy Mai