Hàng giả, hàng nhái, bán công khai trên thị trường
Từ năm 2014 đến tháng 10/2017 đã phát hiện 44.546 vụ về hàng giả và vi phạm sở hữu trí tuệ. Riêng trong 10 tháng năm 2017 đã phát hiện 3.863 vụ, trong đó có những vụ lớn như Khaisilk là vụ điển hình. Mới đây nhất là vụ 13.000 lọ mỹ phẩm không rõ nguồn gốc được “vô chai” tại Hà Đông, nhưng khi rao bán trên mạng lại được “khoác áo” mỹ phẩm từ Hàn Quốc, Nhật Bản… Nhiều mặt hàng giả được sản xuất từ Trung Quốc hầu hết được tập kết từ các tỉnh phía Bắc, giáp biên giới rồi vận chuyển dần vào TP.HCM tiêu thụ. Tùy từng loại hàng mà bọn chúng vận chuyển trên từng loại phương tiện cho phù hợp, điểm lại các vụ vi phạm, thì nạn buôn bán các sản phẩm mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc tân dược… “nhái” chiếm số lượng không nhỏ. Gần đây nhất là vụ phát hiện lô hàng trị giá 11 tỉ của Cty TS. Các sản phẩm mỹ phẩm, thực phẩm chức năng được dán mác Hàn Quốc, Nhật Bản, nhưng thực ra được đóng gói tại Hà Đông, Hà Nội. - Ông Trương Quang Ba (Phó Văn phòng BCĐ389), cho biết.
Sáng 24/10, Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) TPHCM vừa tổ chức tiêu hủy số lượng hàng mỹ phẩm lớn. Trước đó, Đội QLTT bắt quả tang một xe tải đang chuyển mỹ phẩm từ kho chứa hàng lên xe, gồm 1.800 chai dầu gội loại 665ml hiệu Suave, 900 chai dầu gội hiệu Pantene Pro-V do Mỹ sản xuất. Đội QLTT 2A phát hiện hơn 135.000 đơn vị các sản phẩm kem đánh răng, thuốc nhuộm tóc sữa tắm, chai xịt khử mùi, các loại và hơn 12.000 đơn vị sản phẩm các loại nước tăng lực, bột cà phê, nước trái cây... Tất cả đều không có hóa đơn, chứng từ, khi đội QLTT 2A kiểm tra tại kho ở đường Lê Văn Chí, Thủ Đức, TPHCM.
Mới đây, tổ Kiểm soát Hải quan thuộc Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái, Quảng Ninh, cũng phát hiện, bắt giữ vụ vận chuyển 700 sản phẩm mỹ phẩm các loại không rõ nguồn gốc, nhập lậu, trị giá khoảng 80 triệu đồng, gồm: 168 tuýp sữa rửa mặt nhãn hiệu Ininisfree, 96 lọ nước hoa nhãn hiệu Bvlgari Women, 48 lọ nước hoa nhãn hiệu Gucci, 384 lọ nước hoa Tom ford black. Theo Cục Hải quan Quảng Ninh thì mỹ phẩm nhập lậu qua biên giới được trà trộn với hàng hóa khác để tránh bị phát hiện.
Cần "nhổ cỏ tận gốc"
Chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú trong nhiều lần trao đổi với PV Báo Lao Động luôn nhấn mạnh: “Các giải pháp, chính sách của Nhà nước vẫn chỉ mới cắt ngọn vấn nạn, chưa đủ cách thức và sức nặng răn đe để loại trừ vấn nạn từ gốc rễ. Cho đến nay, vẫn chưa có bất kỳ một đánh giá nào thống kê đầy đủ về những thiệt hại do vấn nạn hàng giả, hàng nhái gây ra, nhưng chắc chắn, thiệt hại của chúng gây ra cho nền kinh tế là cực lớn.”
PGS.TS Đàm Thanh Thế - Chánh văn phòng BCĐ389 quốc gia - cho rằng: Hàng năm, nạn buôn bán, kinh doanh hàng giả, hàng nhái làm thất thu ngân sách nhà nước hàng ngàn tỉ đồng. Hàng giả hiện diện khắp mọi nơi từ phân bón, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, dược phẩm... đến cả thức ăn hằng ngày cũng bị giả. Tuy nhiên, những vụ việc phát hiện chưa tương xứng với tình hình thực tế đời sống xã hội và vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Có nhiều nguyên nhân khiến hàng giả, hàng nhái còn tồn tại như bất cập trong cấp phép, quản lý các quy chuẩn hợp quy; có nhiều cơ quan quản lý nhưng không ai chịu trách nhiệm chính; nhiều bộ, ngành, địa phương tham gia nhưng công tác phối hợp thiếu chặt chẽ, chưa đồng bộ. Trong khi đó, lợi nhuận từ hàng gian, hàng giả rất lớn. Vì vậy, người làm hàng giả bất chấp đạo đức nghề nghiệp, sản xuất hàng giả để thu lợi bất chính. Tội phạm thường tổ chức sản xuất hàng giả ở nhiều nơi, mỗi nơi một khâu, sau đó chuyển đến nơi tập kết để lắp ráp hoàn chỉnh rồi đưa đến nơi tiêu thụ. Nên khi bị phát hiện ở một khâu, một công đoạn nào đó thì các đối tượng có thể nhanh chóng tẩu tán tang vật ở những khâu khác nhằm tiêu hủy chứng cứ.
Luật gia Phan Thị Việt Thu - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP.HCM - cũng cho rằng, vấn nạn hàng gian, hàng giả đang gia tăng. Nguyên nhân do luật pháp còn nhiều sơ hở và bất cập trong quản lý; trong khi đó, biện pháp chế tài chưa đủ mạnh, chồng chéo chức năng nhiệm vụ giữa các cơ quan chức năng; người tiêu dùng khi mua phải sản phẩm giả cũng ngại kiện cáo do nắm chưa vững luật pháp.
Cần đẩy mạnh sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, các ngành có liên quan với bộ phận quản lý thị trường, đồng thời tăng cường số lượng, chất lượng cán bộ đủ năng lực, trình độ cho bộ phận này cũng như tăng cường các phương tiện cần thiết cho việc giám định, kiểm tra để xử lý kịp thời, chính xác các hành vi vi phạm. Quan trọng hơn, chúng ta cần sớm hoàn thiện các quy định về thực thi quyền Sở hữu Trí tuệ vì các điều quy định trong Luật phải được hướng dẫn cụ thể để các cơ quan thực thi pháp luật có thể áp dụng một cách thống nhất.
Phương Thùy (t/h)