Theo danh sách 51 mã vùng sầu riêng của Việt Nam được Tổng Cục Hải quan Trung Quốc cấp phép phê duyệt xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, Đắk Lắk có 21 mã vùng. Trong đó, Công ty TNHH TM Nông sản Thiện Tâm được cấp mã vùng có số ký hiệu: VN-ĐLOR 0072, tại thôn Tân Bắc, xã Ea Kênh (huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk).
Theo nghị định thư giữa Bộ NN&PTNT và Tổng cục Hải Quan Trung Quốc quy định sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc phải có mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói, đồng thời phải thực hiện theo các yêu cầu về mặt kỹ thuật do Trung Quốc đặt ra.
Người dân, doanh nghiệp, địa phương muốn có mã vùng trồng phải bảo đảm diện tích vườn trồng đạt 10ha trở lên, nên không thể đơn lẻ một người dân làm được mã số vùng trồng. Do vậy, cần phải có sự đồng tâm, nhất trí, chung tay của nhà vườn, người dân để có mã số vùng trồng quy mô lớn.
Theo đó, doanh nghiệp cam kết và được người dân đồng thuận để đứng ra đại diện chủ sở hữu mã số vùng trồng.
Tuy nhiên, theo phản ánh của trưởng thôn Tân Bắc, xã Ea Kênh (huyện Krông Pắk) - ông Hoàng Trọng Cường cho biết đang kiến nghị cơ quan chức năng làm rõ vụ việc Công ty Thiện Tâm được cấp mã vùng trồng sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc trên diện tích của thôn, nhưng người dân không biết.
Cụ thể, mặc dù Công ty Nông sản Thiện Tâm lấy mã vùng VN-ĐLOR 0072 tại thôn Tân Bắc xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc mà không thu mua sầu riêng của người dân tại thôn, không thỏa thuận với người dân và chính quyền địa phương.
Theo như ông Cường trao đổi với phóng viên, thời gian qua, chính quyền thôn đã tổ chức cho hơn 100 hộ dân đăng ký mã vùng trồng xuất khẩu sầu riêng. Thế nhưng, khi được cấp mã vùng trồng thì chính quyền thôn và người dân không hề được thông báo. Mùa sầu riêng vừa kết thúc nhưng Công ty TNHH TM Nông sản Thiện Tâm không thu mua sầu riêng của người dân trong thôn.
Trước đó, ngày 7/10, đại diện UBND xã Ea Kênh, Công ty TNHH TM Nông Sản Thiện Tâm đã làm việc với thôn và người dân. Tuy nhiên, Công ty TNHH TM Nông sản Thiện Tâm không trả lời thẳng vào vấn đề và không cung cấp được các kiến nghị của người dân.
“Để đảm bảo quyền lợi cũng như thương hiệu sầu riêng của địa phương, quản lý tốt mã số vùng trồng cho bà con nhân dân, Ban tự quản thôn kiến nghị làm rõ công ty lấy bao nhiêu diện tích, bao nhiêu sản lượng, bao nhiêu hộ dân để buôn bán sang thị trường Trung Quốc”, ông Cường đề nghị.
Tổ trưởng Tổ VietGAP xã Ea Kênh – ông Bùi Đình Lục chia sẻ: “Cuối tháng 9/2022, có một số doanh nghiệp đến đề nghị làm thủ tục để cấp mã vùng trồng xuất khẩu sang Trung Quốc cho mùa sau. Lúc đó, tôi đã lập danh sách người dân trồng sầu riêng trong thôn Tân Bắc lên huyện để xin cấp mã vùng trồng thì tá hỏa phát hiện thôn đã được cấp mã vùng ký hiệu: VN-ĐLOR 0072 cho Công ty TNHH TM Nông sản Thiện Tâm”.
Trao đổi với phóng viên, đại diện Công ty TNHH TM Nông Sản Thiện Tâm - ông Lê Minh Tâm lại chia sẻ rằng: “Nhân viên của chúng tôi có tới mua sầu riêng của người dân thôn Tân Bắc để xuất khẩu sang Trung Quốc. Có thể họ không thấy mặt tôi nên bảo chúng tôi không mua” và ông Tâm cho rằng nghị định thư xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc mới được thông qua, lúc này vườn sầu riêng thôn Tân Bắc chỉ còn 30% sản lượng.
Theo lời của Phó chủ tịch UBND huyện Krông Pắk – bà Ngô Thị Minh Trinh, mã vùng trồng là một tài sản của người dân, vì vậy huyện sẽ tổ chức kiểm tra lại toàn bộ.
Trước đó, tại Hội nghị Triển khai xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, ông Hoàng Trung - Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho biết đến giữa tháng 9/2022, có khoảng 3.000 ha sầu riêng ở Việt Nam với sản lượng 68.000 tấn trái/năm được phép xuất khẩu sang Trung Quốc, nhưng khối lượng sầu riêng đăng ký xuất khẩu của các doanh nghiệp đã lên đến 1,3 triệu tấn. Điều này, khiến cơ quan chức năng nghi ngờ nhiều doanh nghiệp đã mạo danh mã số vùng trồng để xin đăng ký xuất khẩu.
Phúc Vinh – Phi Vũ