JAK/STAT được biết đến là một con đường tín hiệu quan trọng trong tế bào, tham gia vào các quá trình như miễn dịch, phân chia tế bào, hoại tử tế bào, hình thành khối u… Do đó, khi bài báo Chức năng tế bào của tế bào gốc sinh tinh liên quan đến đường truyền tín hiệu JAK/STAT" của 3 nhà khoa học người Trung Quốc, bao gồm: Quách Hân Vũ, Lương Đông và Hạo Đỉnh Quân, được xuất bản trên tạp chí khoa học danh tiếng Frontiers đã nhận được sự chú ý lớn.
Tuy nhiên, điểm đáng nói ở đây đó là, thay vì gây ấn tượng bởi giá trị khoa học chuyên môn, sản phẩm của các nhà khoa học này lại nhận được sự chỉ trích lớn vì những hình ảnh minh họa sử dụng trong nội dung được đánh giá là không phù hợp.
Theo đó, các tác giả nghiên cứu được cho là đã sử dụng Midjourney, một phần mềm trí tuệ nhân tạo cho phép tạo ra những hình ảnh từ văn bản mô tả, để tạo nên những hình ảnh minh họa cho bài nghiên cứu khoa học của mình.
Những hình ảnh bị chỉ trích khi minh họa một cách 'kỳ lạ' về cùng kín của chuột đực với kích thước được phóng đại một cách phi thực tế. Đồng thời, trên hình ảnh cũng xuất hiện các lỗi sai chính tả cơ bản và cả những "từ lóng" để chỉ về dương vật, mà nhiều người nhận ra đây là lỗi của phần mềm AI.
Khi các hình ảnh về bài báo cáo được lan truyền trên mạng xã hội, các nhà khoa học đã chỉ ra những điểm sai sót trong hình ảnh minh họa và đặt câu hỏi về quá trình xét duyệt bài báo.
Trước đó, các tác giả người Trung Quốc đã gửi bài báo cáo về công trình nghiên cứu của mình cho tạp chí khoa học danh tiếng của nhà xuất bản Frontiers. Bài báo cáo này đã được 2 nhà khoa học người Ấn Độ và 1 nhà khoa học người Mỹ xem xét, đánh giá trước khi được xuất bản.
Jingbo Dai, nhà khoa học người Mỹ đang làm việc tại Đại học Northwestern, một trong những người tham gia đánh giá bài báo cáo, cho biết ông đã nhận thấy những điều bất thường trong hình ảnh minh họa của bài báo cáo, nhưng nhiệm vụ của ông là "xem xét về các khía cạnh khoa học", do vậy ông đã bỏ qua nội dung về hình ảnh minh họa mà chỉ tập trung vào nội dung báo cáo.
Ngoài hình ảnh minh họa, nhiều người nghi ngờ rằng các thông tin trong bài báo cáo khoa học này cũng được tạo ra bởi các công cụ trí tuệ nhân tạo, gây hoài nghi về mức độ chính xác của công trình nghiên cứu.
Sau khi nhận được vô số chỉ trích từ giới chuyên môn và cư dân mạng, vào ngày 15/2 vừa qua, bài báo cáo của 3 nhà khoa học Trung Quốc đã bị Frontiers đã rút bài báo ra khỏi trang web của mình và tiến hành điều tra.
Trong điều tra của mình, Frontiers phát hiện ra rằng một trong những nhà khoa học đánh giá bài báo cáo đã nêu lên mối lo ngại về hình ảnh minh họa và yêu cầu tác giả sửa đổi, nhưng điều này đã bị bỏ qua.
Mới đây, Frontiers đã quyết định xóa bài báo cáo của 3 nhà khoa học Trung Quốc và đưa ra lời xin lỗi với cộng đồng học thuật.
Frontiers là một nhà xuất bản học thuật truy cập mở, được đánh giá rất cao trong hoạt động nghiên cứu khoa học, công nghệ và y học. Các tạp chí của Frontiers được đánh giá và xét duyệt bởi hơn 100.000 nhà nghiên cứu hàng đầu, bao gồm hơn 600 ngành học.
Hiện tại, Frontiers là một trong những nhà xuất bản lớn nhất và được trích dẫn khoa học cao nhất trên thế giới. Các bài báo nghiên cứu của Frontiers có thể truy cập miễn phí và đã nhận được hơn 500 triệu lượt xem và tải xuống, cùng với hơn 1 triệu trích dẫn.
Quỳnh Trang