Theo Bộ Y tế, từ đầu năm 2020, Việt Nam đã trải qua 4 giai đoạn dịch Covid-19 với khoảng hơn 40.000 ca mắc. Qua mỗi đợt, quy mô, địa bàn, mức độ lây lan dịch bệnh đều tăng.
Giai đoạn 1 đã ghi nhận ca mắc Covid-19 đầu tiên vào ngày 23/1/2020, sau đó tiếp tục ghi nhận các trường hợp mắc mới là người trở về từ TP Vũ Hán, Trung Quốc; người nhập cảnh vào Việt Nam, trở về từ các khu vực, quốc gia đang có dịch như tại Châu Âu và Mỹ....
Giai đoạn 2 được ghi nhận từ cuối tháng 7/2020 (sau 99 ngày không ghi nhận trường hợp lây nhiễm mới trong cộng đồng) với các trường hợp mắc mới tại Đà Nẵng và 14 tỉnh, thành phố khác.
Giai đoạn 3 bắt đầu từ 25/1 với các ca bệnh được ghi nhận tại tỉnh Hải Dương và 12 tỉnh, thành phố khác.
Giai đoạn 4, từ ngày 27/4 đến nay. dịch bệnh bắt đầu được ghi nhận tại Đà Nẵng, Hà Nam, Vĩnh Phúc, Yên Bái và sau đó nhanh chóng lây lan ra các tỉnh như Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nội, TP HCM, Nghệ An, Hà Tĩnh, Bình Dương, Đồng Nai, Tiền Giang, Long An, Đồng Tháp, Khánh Hòa, Phú Yên, Vĩnh Long và nhiều địa phương khác.
Đợt dịch thứ 4 được coi là đợt dịch với nhiều thách thức nhất khi đa ổ dịch, đa nguồn lây và đa biến chủng.
Nguyên nhân của đợt dịch thứ 4 được Bộ Y tế xác định là do biến chủng virus mới Delta có khả năng lây lan nhanh, mạnh, làm tăng bệnh nặng hơn và không chỉ lây nhiễm theo chuỗi mà còn lây rộng theo chùm, qua không khí. Dịch bệnh tại các quốc gia trong khu vực và các nước láng giềng có diễn biến phức tạp với số mắc tăng cao. Đến nay, biến chủng Delta đã ghi nhận tại trên 98 quốc gia, có khả năng lây nhiễm cao hơn 60% so với Alpha.
Cùng đó, đợt dịch thứ 4 có nguồn bệnh xâm nhập từ bên ngoài qua đường nhập cảnh. Thực hiện các giải pháp bảo đảm mục tiêu kép, hàng trăm ngàn chuyên gia, lao động kỹ thuật cao, hàng chục ngàn người Việt Nam ở nước ngoài đã được nhập cảnh, song việc quản lý cách ly và sau cách ly ở một vài địa phương còn sơ hở.
Các địa phương chưa có kinh nghiệm phòng, chống dịch tại các khu công nghiệp với số lượng lớn người lao động ăn ở, làm việc tập trung nên bị động, lúng túng trong chống dịch thời gian đầu.
Đặc biệt, dịch bệnh không chỉ xâm nhập vào một số cơ sở y tế mà còn vào các khu công nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, các sự kiện văn hóa, tôn giáo có tập trung đông người và các đô thị đông dân cư.
Chia sẻ về điều này, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết trong thời gian qua nhiều biện pháp phòng chống dịch quyết liệt đã được triển khai. Tuy nhiên, tại một số địa phương, đặc biệt là TPHCM và các tỉnh miền Đông, miền Tây Nam Bộ đang đối mặt với sự bùng phát dịch COVID-19 hết sức phức tạp. Trong những ngày tới, có thể gia tăng nhiều trường hợp mắc mới, có nhiều trường hợp sẽ có khả năng tử vong trong thời gian.
Bộ trưởng nhận định: “Đợt dịch này sẽ kéo dài hơn so với các đợt dịch trước, gây tác động trên diện rất rộng, ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến đời sống, phát triển kinh tế xã hội nhất là các tỉnh, thành phố khu vực miền Nam”.
Theo Bộ trưởng Bộ Y tế: Các đợt dịch trước chỉ một đến một tháng rưỡi là kết thúc. Biến chủng Delta lây lan nhanh, tốc độ tấn công tăng gấp 2-3 lần so với các đợt dịch trước. Do tốc độ bám dính của biến chủng Delta đối với tế bào vật chủ, khả năng nhân lên nhanh với số lượng lớn trong tế bào dẫn đến việc phá huỷ tế bào, phát tán mầm bệnh ra môi trường xung quanh trong thời gian ngắn. Chu kỳ lây nhiễm hiện nay chỉ còn 2 ngày chứ không phải 5 ngày như trước đây.
“Vì vậy, dù chúng ta triển khai chống dịch quyết liệt, rất cố gắng, nhưng kết quả chưa được như mong muốn”- Bộ trưởng nói và dẫn chứng việc thực hiện Chỉ thị 16 tại một số địa phương được thực hiện chưa nghiêm túc, chưa đầy dủ, chưa quyết liệt, nhiều khi còn chần chừ, nấn ná.
"Người dân đi lại vẫn nhộn nhịp, cửa hàng siêu thị vẫn mở dù chỉ thị 16 quy định chỉ mở các dịch vụ thiếu yếu như thực phẩm, thuốc men. Chợ vẫn họp đông thì không thể chấm dứt chuỗi lây nhiễm được. Các khu công nghiệp cũng chưa thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Bộ Y tế.
Có địa phương chưa kiểm tra, chưa giám sát, chưa xét nghiệm, đặc biệt là tâm thế chuẩn bị cho tình hình dịch lan rộng kéo dài còn rất lần chần. Một số nơi vẫn còn trông chờ vào Trung ương, ngại mua sắm”- Bộ trưởng Bộ Y tế thẳng thắn. Vì thế, Bộ trưởng đề nghị các địa phương đánh giá, rà soát lại các kịch bản đã đưa ra, chuẩn bị cho tình hình dịch phức tạp hơn.
Thanh Hà