Hiện tại, PCCC đang là lĩnh vực mà tình hình vi phạm diễn ra rất nóng và phức tạp, đặc biệt là sau vụ cháy chung cư mini Khương Hạ khiến 56 người tử vong. Song mức xử phạt, biện pháp ngăn chặn, bảo đảm thi hành theo quy định chưa đủ răn đe, chưa bảo đảm an ninh, an toàn, gây bức xúc trong xã hội.
Trong quá trình đô thị hóa nhanh chóng, quy định của Luật Thủ đô hiện hành về việc chỉ áp dụng mức xử phạt vi phạm hành chính cao hơn trong một số lĩnh vực tại nội thành không còn phù hợp, chưa bảo đảm tính công bằng và nghiêm minh của pháp luật khi áp dụng hai loại chế tài trong cùng một thành phố.
Trình bày tờ trình của Chính phủ liên quan đến bảo đảm trật tự, an toàn xã hội Thủ đô, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long nêu thực tiễn cho thấy tình hình vi phạm hành chính đang diễn ra rất phức tạp trong lĩnh vực phòng cháy chữa cháy, vệ sinh an toàn thực phẩm, quảng cáo ở Thủ đô, đòi hỏi phải có giải pháp thích hợp để tăng tính răn đe, phòng ngừa.
Do vậy, dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã bổ sung 3 lĩnh vực mà HĐND TP Hà Nội được quy định mức phạt tiền cao hơn nhưng không quá 2 lần mức tiền phạt chung do Chính phủ quy định.
"Bên cạnh đó, còn quy định biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử lý vi phạm hành chính ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước tại địa điểm vi phạm đối với công trình, cơ sở sản xuất, kinh doanh vi phạm trong các lĩnh vực đất đai, xây dựng, phòng cháy, chữa cháy mà đã bị xử phạt vi phạm hành chính", Bộ trưởng Tư pháp nêu rõ.
Trong khi đó, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường đánh giá, thành phố tồn tại hơn 2.000 nhà riêng lẻ kiểu chung cư mini. Một trong những nguyên nhân là định hướng xây dựng và phát triển Thủ đô Hà Nội có phần khó kiểm soát, ngay cả khi Luật Thủ đô được ban hành cách đây 10 năm.
Đây là hệ lụy của việc tập trung dân cư quá đông trong nội thành, đi kèm với đó là công tác quản lý chưa nghiêm. Vấn đề di dời cơ sở sản xuất, y tế, giáo dục, trụ sở cơ quan, đơn vị đã đặt ra từ lâu, nhưng triển khai rất chậm chạp. Dự Luật cũng chưa có quy định rõ về biện pháp và lộ trình di dời.
Trước thực tế trên, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị cơ quan soạn thảo xây dựng tiêu chí về giao thông, môi trường và PCCC của Hà Nội vượt trội hơn so với cả nước. Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu Ủy ban Pháp luật của Quốc hội rà soát trong quá trình thẩm tra Luật Nhà ở (sửa đổi), dứt khoát không hợp thức hóa chung cư mini, không để biến tướng thành một điều khác trong Luật Nhà ở chuẩn bị trình Quốc hội.
Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng cũng đề nghị trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), cần trao quyền cho Hà Nội quy định các tiêu chuẩn, quy chuẩn phù hợp với thực tiễn, vào những địa bàn cụ thể để đảm bảo an ninh, an toàn lâu dài.
Khái niệm "chung cư mini" không có trong các văn bản quy phạm pháp luật, không được thừa nhận và thẩm định hồ sơ công trình dưới tên gọi này. Luật Nhà ở hiện chỉ có nhà ở riêng lẻ, nhà chung cư, nhà xã hội.
Trong Quyết định 24/2014, UBND TP Hà Nội xác định: "Chung cư mini là nhà ở do hộ gia đình, cá nhân xây dựng có từ hai tầng trở lên. Mỗi tầng có từ hai căn hộ trở lên và mỗi căn hộ được thiết kế khép kín như có phòng, bếp, nhà vệ sinh, nhà tắm riêng. Diện tích sàn xây dựng mỗi căn hộ tối thiểu là 30 m2 và đáp ứng các quy định về nhà chung cư theo điều 70 của Luật Nhà ở 2014".
Tại Điều 74 Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), chung cư mini được mô tả dưới dạng "nhà ở nhiều tầng nhiều hộ của hộ gia đình, cá nhân". Nhà ở kiểu này phải có phần diện tích thuộc sở hữu riêng, phần diện tích thuộc sở chung; các căn hộ được thiết kế, xây dựng theo kiểu khép kín; diện tích sàn mỗi căn hộ không thấp hơn diện tích theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà chung cư. Nhà ở phải có Giấy phép xây dựng, đáp ứng yêu cầu về PCCC.
Hà Châu