Trong thông báo đăng trên trang Nobelprize.org chiều ngày 6/10, ủy ban trao giải nhận định giải Nobel văn học năm 2022 được trao cho tác giả người Pháp Annie Ernaux "vì lòng dũng cảm và sự nhạy bén" mà bà đã dùng để khám phá ra "gốc rễ, sự ghẻ lạnh và những hạn chế chung của ký ức cá nhân".
Trong bài viết của mình, nữ văn sĩ Ernaux xem xét nhất quán và từ các góc độ khác nhau một cuộc đời được đánh dấu bởi sự chênh lệch mạnh mẽ về giới tính, ngôn ngữ và giai cấp.
Con đường trở thành tác giả của bà rất dài và gian nan, theo ủy ban trao giải.
Bà Annie Ernaux sinh năm 1940. Nữ nhà văn người Pháp được biết đến với những tác phẩm làm mờ ranh giới giữa hồi ký và tiểu thuyết như "A Woman's Story" (Chuyện một cô gái), "I Remain in Darkness" (Tôi vẫn còn trong bóng tối) và "Cleaned Out" (Những chiếc tủ rỗng)...
Tác phẩm nổi bật nhất của bà phải kể đến Les Années do NXB Gallimard phát hành năm 2008, phác họa một giai đoạn xã hội Pháp kéo dài từ thời hậu thế chiến cho đến ngày nay. Tác phẩm đã nhận một số giải thưởng văn học vào các năm 2008 và 2009. Trong năm 2008, Ernaux nhận giải thưởng Prix de la Langue Française, vinh danh toàn bộ sự nghiệp sáng tác văn chương của bà. Đến năm 2019, cuốn Les Années của bà được tạp chí Le Monde xếp vào danh mục 100 tác phẩm văn chương sáng giá của nền văn học Pháp.
Tác phẩm gần đây nhất của Annie Ernaux là Mémoire de fille, xuất bản 2021 (bản dịch tiếng Việt Hồi ức thiếu nữ do Nhã Nam và NXB Hội Nhà văn xuất bản), trong đó bà kể lại những ký ức của thời thiếu nữ 60 năm về trước, vào cái năm bà mới chỉ là cô gái 18 tuổi. Đó là mùa hè năm 1958, khi lần đầu tiên bà được yêu và có mối quan hệ thể xác với một người đàn ông. Câu chuyện tình mù quáng này được kể lại như một ký ức về sự hổ thẹn, một vết thương day dứt, khó chữa lành hơn bất kỳ điều gì khác. Cuốn tiểu thuyết tự truyện này được xem là một tác phẩm về bình đẳng giới và nữ quyền.
Được biết, giải Nobel Văn học đã được trao 114 lần cho 118 người, từ năm 1901 đến năm 2021. Bảy giải “mất tích” là vào các năm 1914, 1918, 1935, 1940, 1941, 1942 và 1943.
Người đoạt giải Nobel Văn học trẻ nhất tính đến năm ngoái là Rudyard Kipling, 41 tuổi. Ông Kipling được trao giải năm 1907, trong khi người lớn tuổi nhất là Doris Lessing, 88 tuổi khi bà được trao giải đúng 100 năm sau vào năm 2007.
Có 2 người từng từ chối giải Nobel Văn học, bao gồm Boris Pasternak (năm 1958) và Jean Paul Sartre (năm 1964).
Sáu giải Nobel năm 2022 được công bố từ ngày 3/10 đến ngày 10/10. Giải Nobel Hoà bình sẽ được công bố vào ngày 7/10, còn giải Nobel Kinh tế được công bố cuối cùng vào ngày 10/10.
Minh Anh