Tham gia hội thảo, có đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan và các nhà nghiên cứu ở khu vực miền Trung.

Theo dòng lịch sử, cùng các nguồn tư liệu, vào các thế kỷ trước, thương cảng Hội An là tụ điểm mua bán, trao đổi hàng hóa với quốc tế do Nhà nước quản lý. Hội An có vị trí giao thương thuận lợi, ưu thế trên tuyến giao thông hàng hải ven biển Đông và nổi tiếng bởi có dồi dào, đa dạng hàng hóa về lâm, hải, thổ sản, gọi chung là thổ sản.

Với chính sách mở cửa, ngoại giao khôn khéo của các chúa Nguyễn (từ thời chúa Nguyễn Hoàng), Hội An đã phát huy tiềm lực nội tại về thổ sản. Thổ sản trở thành nguồn hàng thương phẩm quan trọng để buôn bán, trao đổi với thương nhân các nước đến đây từ rất sớm.

Về hương liệu, thổ sản, Quảng Nam nổi tiếng với trầm hương, hồ tiêu, quế, đường, cau…; về thủy hải sản có yến sào, đồi mồi,…; về khoáng sản có vàng; về sản phẩm thủ công có tơ lụa, gốm, đồ mộc,… Sản vật hội tụ về thương cảng Hội An tạo nên nguồn hàng phong phú đến nỗi  học giả Lê Quý Đôn viết trong Phủ Biên tạp lục: “Dù trăm chiếc tàu to chở cùng một lúc cũng không hết được”.

Hội thảo thu nhận 22 bài tham luận khoa học từ các nhà nghiên cứu ở các viện, trường đại học, các cơ quan chuyên môn cũng như nhà quản lý của các địa phương tỉnh Quảng Nam.

Hội thảo đã làm rõ hơn giá trị các sản vật/thổ sản Quảng Nam cùng tri thức dân gian trong khai thác, chế biến các loại sản vật/thổ sản này. Bên cạnh đó, kết quả thảo luận được hướng đến tạo lập cơ sở dữ liệu khoa học cho thiết lập bảo tàng chuyên đề “Hương liệu, thổ sản Hội An, Quảng Nam”.

Các bài tham luận xoay quanh hai chủ đề chính: Hương liệu, thổ sản Hội An, Quảng Nam trong lịch sử và hương liệu, thổ sản Hội An, Quảng Nam gắn với công tác bảo tồn, phát triển kinh tế, du lịch.

Qua đó, các đại biểu đã chỉ ra từ hàng trăm năm trước, thổ sản Hội An, Quảng Nam đã là nguồn hàng và thương phẩm mang tính chiến lược của cảng thị Hội An và của Đàng Trong. Trên con đường thương mại hương liệu, thổ sản đã được buôn bán, xuất khẩu từ thế kỷ XVI – XVIII. Thổ sản, hương liệu nơi đây cũng đã góp phần phát triển nghề thuốc Đông Y ở Hội An xưa và nay. Dưới thời nhà Nguyễn, hàng năm, tỉnh Quảng Nam phải lựa chọn loại hương liệu, thổ sản tốt nhất nộp về kinh, cung tiến lên triều đình.

Một số sản vật – thổ sản nổi tiếng của Quảng Nam được khắc trên Cửu đỉnh (chín đỉnh đồng) được đúc dưới thời mua Minh Mạng như trầm hương, nam trân (trái lòn bon), chim yến, quế đặt tại sân Thế miếu Hoàng thành Huế. Những hình ảnh được chọn để thể hiện trên 9 chiếc đỉnh được coi là một bộ bách khoa toàn thư sống động về đất nước Việt Nam, thể hiện sự trường tồn của triều đại.

Trước đó, ngày 29/4/2022, UBND TP Hội An đã thống nhất chủ trương giao Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An thành lập bảo tàng chuyên đề “Bảo tàng hương liệu, thổ sản Hội An”. Bảo tàng tọa lạc tại nhà số 57 Trần Phú, phường Minh An, TP Hội An.

Hoạt động đã gợi nhớ về dòng chảy lịch sử, đồng thời giới thiệu, quảng bá rộng rãi nhằm vực dậy và phát triển thương hiệu hương liệu, thổ sản Hội An, Quảng Nam ngày một vươn xa.

Bảo Hòa