Năm 2021, Tổ chức Sở hữu trí tuệ (WIPO) công bố thứ hạng Chỉ số Đổi mới sáng tạo Toàn cầu của Việt Nam là 44 và công bố khoảng tin cậy của thứ hạng này trong khoảng 42 đến 47. Năm 2020, Việt Nam có thứ hạng 42 và khoảng tin cậy là 41 đến 50. Do vậy, nếu đánh giá theo khoảng tin cậy thì thứ hạng GII của Việt Nam năm 2021 và 2020 là gần như tương đương nhau.

GII chia năng lực đổi mới sáng tạo của một quốc gia thành nhóm các chỉ số “đầu vào” (Thể chế, Nguồn nhân lực và nghiên cứu, Cơ sở hạ tầng, Trình độ phát triển của thị trường, Trình độ phát triển của kinh doanh…) và nhóm các chỉ số “đầu ra” (Sản phẩm tri thức và công nghệ, Sản phẩm sáng tạo…). Trong báo cáo 2021, thứ hạng nhóm các chỉ số “đầu vào” của Việt Nam là 60, tăng 2 bậc so với năm 2020. Thứ hạng nhóm các chỉ số “đầu ra” của Việt Nam vẫn giữ nguyên ở mức 38.

Năm 2021, Việt Nam tiếp tục giữ vị trí đứng đầu trong nhóm 34 quốc gia có thu nhập trung bình thấp. Việt Nam tiếp tục duy trì xếp hạng trong nhóm 45 quốc gia dẫn đầu toàn cầu. Trong các quốc gia xếp trên Việt Nam năm 2021, không có quốc gia nào ở mức thu nhập trung bình thấp như Việt Nam, chỉ có 5 quốc gia ở mức thu nhập trung bình cao (Trung Quốc, Malaysia, Thái Lan, Bungari và Thổ Nhĩ Kỳ), còn lại đều là các quốcgia/nền kinh tế phát triển, thuộc nhóm thu nhập cao.

Theo đánh giá của WIPO, năm 2021, chỉ số GII của Việt Nam có kết quả nổi bật về Trình độ phát triển của thị trường, xếp hạng 22, tăng 12 bậc từ vị trí 34 năm 2020 - thứ hạng cao nhất từ trước tới nay của Việt Nam đối với trụ cột này. Đây cũng là trụ cột có thứ hạng cao nhất trong 7 trụ cột của GII.

Trong đó, tiến bộ mạnh mẽ nhất là nhóm chỉ số về Thương mại, đa dạng hóa và quy mô thị trường đã tăng 34 bậc, từ thứ hạng 49 lên 15 - cũng là thứ hạng tốt nhất từ trước tới nay của nhóm chỉ số này. Cụ thể, chỉ số Mức thuế quan áp dụng, bình quân gia quyền/tất cả các sản phẩm (%) tăng 61 bậc (từ hạng 82 lên 21). Đây là kết quả của các nỗ lực gỡ bỏ rào cản thuế quan thông qua hàng loạt hiệp định thương mại song phương và đa phương mà chúng ta đã tích cực chủ động tham gia trong vài năm trở lại đây.

Việt Nam tiếp tục được WIPO nhận xét như hình mẫu đáng học hỏi: “Việt Nam nằm trong số 50 nền kinh tế GII có tiến bộ đáng kể nhất trong xếp hạng đổi mới sáng tạo theo thời gian. Cùng với Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ và Philippines, Việt Nam có tiềm năng thực sự để thay đổi cục diện đổi mới sáng tạo toàn cầu trong những năm tới. Đó là chìa khóa để các quốc gia khác học hỏi từ các quốc gia như Việt Nam và tham gia nhóm các quốc gia liên tục đi lên về đổi mới sáng tạo”.

Chia sẻ về diều này, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết, trong hai năm qua khi nền kinh tế các quốc gia đều bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, với những sự nỗ lực theo đuổi đổi mới sáng tạo, Việt Nam vẫn được xem như hình mẫu của các quốc gia có cùng mức thu nhập trung bình thấp.

Thứ trưởng Duy dẫn minh chứng về quá trình đầu tư cho đổi mới sáng tạo trong nhiều năm qua của Việt Nam được thể hiện bằng kết quả ứng phó kịp thời với đại dịch Covid-19. Một trong số đó là bộ kit test do Việt Nam tự nghiên cứu, chế tạo, phát triển xuất hiện đúng lúc và được đưa vào sản xuất, sử dụng trong hai năm qua. Bên cạnh đó Việt Nam đã nghiên cứu và phát triển robot hỗ trợ chăm sóc y tế, máy tạo oxy dòng cao, nghiên cứu vaccine Nanocovax cũng như nhiều loại đang nghiên cứu sẽ được cấp phép giúp nhanh chóng kiểm soát đại dịch. "Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo đang hỗ trợ ứng phó đại dịch Covid-19, chống đứt gãy trong chuỗi sản xuất kinh doanh, khôi phục kinh tế trong thời gian tới... cũng phần nào thể hiện trong chỉ số sáng tạo", ông Duy nói.

Minh Châu