"Việt Nam đứng đầu chỉ số tăng trưởng thị trường công nghệ" là tiêu đề của bài viết vừa được đăng tải trên tạp chí Financial Times của vương quốc Anh. Tác giả bài viết nhận định: "Việt Nam sẽ chứng kiến sự mở rộng đột phá về khả năng kết nối nhanh chóng, cũng như sự tăng trưởng mạnh mẽ trong lĩnh vực thanh toán và giải trí kỹ thuật số".

Nick Lonsdale, Giám đốc điều hành Nashtech, một tập đoàn công nghệ thông tin của Anh và là công ty công nghệ nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam, choáng ngợp bởi những dòng xe gắn máy tràn ngập trên đường phố Hà Nội khi lần đầu tiên ông đến thăm cách đây sáu năm. Ông nói: “Bây giờ, đường phố có rất nhiều ô tô. Sự thịnh vượng có thể nhận thấy rõ ràng”.

Trong 5 năm tới, một sự chuyển đổi tương tự sẽ diễn ra trong lĩnh vực công nghệ của Việt Nam. Nền kinh tế số của Việt Nam được dự báo đạt tốc độ tăng trưởng gộp hàng năm là 8,9% trong giai đoạn 2022-2026, nhanh nhất trong số 51 quốc gia được khảo sát trong Chỉ số các nền kinh tế kỹ thuật số FT-Omdia do Financial Times và Công ty nghiên cứu công nghệ Omdia thiết lập và theo dõi.

Chỉ số này theo dõi các thước đo tăng trưởng trong 5 hạng mục lớn sau: Kết nối: việc truy cập các dịch vụ kỹ thuật số qua băng thông rộng cố định và di động. Thiết bị di động: sự sẵn có của điện thoại thông minh, máy tính bảng… Giải trí kỹ thuật số: số lượng thuê bao đăng ký dịch vụ phát nhạc và video trực tiếp cũng như số lượng người dùng YouTube và Facebook. Thanh toán: số lượng chủ thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng và giá trị giao dịch. Và cuối cùng là chi phí của doanh nghiệp cho dịch vụ điện toán đám mây và công nghệ thông tin nói chung.

Việt Nam sẽ chứng kiến tốc độ thâm nhập thiết bị di động và kết nối nhanh chóng, đứng đầu thế giới về thước đo này trong Chỉ số các nền kinh tế kỹ thuật số FT-Omdiam.

Nền kinh tế gần 100 triệu dân cũng được dự báo tăng trưởng mạnh mẽ trong lĩnh vực thanh toán và giải trí kỹ thuật số.

Các nhà phân tích nhận định tăng trưởng kinh tế số hóa của Việt Nam sẽ được hỗ trợ nhờ lực lượng dân số trẻ của đất nước, các chính sách hỗ trợ của chính phủ và dòng tiền của nhà đầu tư nước ngoài.

Mike Roberts, giám đốc cố vấn tại Omdia, đánh giá cao các chính sách của chính phủ Việt Nam, bao gồm mục tiêu đạt được sự phổ biến hoàn toàn của điện thoại thông minh vào cuối năm tới và kế hoạch chuyển đổi số hóa đến năm 2025, trong đó đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng để nâng cấp cơ sở dữ liệu, dịch vụ công và cơ sở hạ tầng ngân hàng.

Theo Roberts, với 70% dân số dưới 35 tuổi, nhân khẩu học của Việt Nam là một “động lực cơ bản” khác cho tăng trưởng trong nền kinh tế số.

Trong khi đó, tỷ lệ biết chữ của những người trong độ tuổi 15-24 ở Việt Nam đạt 99% vào năm 2019, theo số liệu gần đây nhất của Ngân hàng Thế giới, khiến Việt Nam trở thành thị trường quan trọng cho thiết bị di động. “Phổ cập thiết bị di động ở Việt Nam rất mạnh mẽ và điều đó sẽ tiếp tục”, Roberts nói.

Nhưng ông cảnh báo rằng, trong khi các chính sách của chính phủ gửi tín hiệu tích cực đến các nhà đầu tư, một số mục tiêu là không thực tế.

“Ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam, có sự không chắc chắn về mức độ hỗ trợ của chính phủ sẽ duy trì theo thời gian. Có rất nhiều mục tiêu rất tham vọng… Một số trong số đó sẽ đạt được và một số sẽ không hoàn thành”, vị chuyên gia này cho biết.

Những yếu tố cản trở tăng trưởng tiềm năng là người dân Việt Nam có thu nhập tương đối thấp và cơ sở hạ tầng vật chất còn kém phát triển. Theo ông, cả hai yếu tố này đều có thể cản trở tiềm năng tiêu thụ các sản phẩm kỹ thuật số.

“Chẳng hạn, Việt Nam đang phát triển chóng mặt về kết nối, nhưng tốc độ thực tế của các dịch vụ băng thông rộng trong nước có thể tương đối chậm”, Roberts nói, đồng thời cho biết thêm rằng Việt Nam  có ít cáp ngầm dưới biển kết nối với thế giới rộng lớn hơn so với các nước Đông Nam Á khác.

Dù vậy, theo Omdia, Việt Nam là một trong những điểm đến quan trọng nhất của Đông Nam Á đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đặc biệt là trong ngành sản xuất. Omdia cho biết điều này sẽ giúp đẩy nhanh việc sử dụng dữ liệu 5G khi các doanh nghiệp bắt đầu dựa vào các kết nối băng thông rộng, tốc độ cao của 5G để cải thiện hoạt động của các dịch vụ công nghệ thông tin trên đám mây và tự động hóa trong các nhà máy.

Dự báo cũng cho thấy Việt Nam sẽ có nền kinh tế số phát triển nhanh nhất thế giới, với tốc độ tăng trưởng gộp hàng năm 8,9% từ năm 2022 đến năm 2026. Đứng ở các vị tiếp theo là Ấn Độ, Mexico, Indonesia và Israel.

Việt Nam đã đấu giá phổ tần 5G lần đầu tiên vào cuối năm 2021 và sẽ đạt 2,4 triệu thuê bao 5G vào cuối năm nay sau khi ba nhà mạng chính là Viettel, VNPT và MobiFone triển khai dịch vụ internet tốc độ cao này.

Các nhà phân tích cho biết triển vọng dòng vốn FDI ở Việt Nam cũng được hưởng lợi khi dòng vốn nước ngoài tháo chạy khỏi Trung Quốc trong bối cảnh các nhà đầu tư quốc tế lo ngại chiến dịch chấn chỉnh lĩnh vực công nghệ và chính sách “zero Covid” của Bắc Kinh.

Hồi tháng 8, Nikkei Asia đưa tin Apple đang đàm phán để bắt đầu sản xuất Apple Watch và Macbook lần đầu tiên tại Việt Nam. Điều đó xảy ra sau khi Apple chuyển một số hoạt động sản xuất iPad sang Việt Nam do lệnh phong tỏa kéo dài hai tháng ở Thượng Hải làm gián đoạn chuỗi cung ứng vào đầu năm nay.

Dominic Scriven, Chủ tịch và đồng sáng lập Dragon Capital, một tập đoàn đầu tư có trụ sở tại Việt Nam, ghi nhận ngày càng có nhiều công ty chuyển trụ sở khu vực của họ đến TPHCM.

Trong khi Việt Nam có một số điểm tương đồng với Trung Quốc, bao gồm cả hệ thống chính trị, nguồn vốn ở Việt Nam ít tập trung hơn đáng kể so với nước láng giềng phía bắc và dân số trẻ mang lại cho Việt Nam một lợi thế nhân khẩu học khác biệt.

“Vẫn còn rất nhiều người ở Việt Nam lạc quan về việc trở nên giàu có trước khi già đi, điều mà tôi nghĩ nhiều người ở Trung Quốc không còn kỳ vọng”, ông nói.

Tuy nhiên, ông cảnh báo những khó khăn kinh tế của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, vốn vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, sẽ tạo ra những rủi ro.

Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam trong tháng 9 giảm hơn 14% so với tháng trước đó, mà một phần nguyên nhân là do tốc độ tăng trưởng chậm lại ở các nền kinh tế phương Tây.

Chỉ số giá tiêu dùng của Việt Nam trong tháng 10 tăng 4,3% so với cùng kỳ năm ngoái, từ mức 2,9% vào tháng 8. Con số này vẫn thấp hơn đáng kể so với mức cao nhất trong nhiều thập niên được thấy ở thế giới phương Tây. Nhưng các nhà phân tích lo ngại tốc độ tăng trưởng nhanh chóng và sự phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu và thực phẩm khiến Việt Nam phải đối mặt với giá hàng hóa tăng cao sau cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Tuy nhiên, tham vọng công nghệ của Việt Nam vẫn còn nguyên vẹn. Nick Lonsdale, Giám đốc điều hành Nashtech, nói rằng ông đã chứng kiến Việt Nam tiến lên phía trước với việc số hóa mọi thứ, từ ngân hàng và dịch vụ quản lý tài sản đến chăm sóc sức khỏe và bảo hiểm trong những năm gần đây.

Khánh Lan