SO HUU TRI TUE
Thứ sáu, 29/03/2024
  • Click để copy

Vai trò của Sở hữu trí tuệ trong thị trường KHCN

11:00, 28/09/2017
Trong tiến trình phát triển hiện nay, vai trò ứng dụng khoa học và công nghệ (KH&CN) vào các hoạt động của doanh nghiệp ngày càng trở nên cần thiết. Do đó, nhu cầu chuyển giao và nhận chuyển giao công nghệ tăng lên và Sở hữu trí tuệ là một phần vô cùng quan trọng.

Sở hữu trí tuệ đối với thị trường KHCN có đặc thù riêng

Sở hữu trí tuệ hay còn gọi là tài sản trí tuệ là những sản phẩm sáng tạo của bộ óc con người. Ðó có thể là tác phẩm văn học, âm nhạc, phần mềm máy tính, phát minh, sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp... Tuy nhiên, quyền hợp pháp đối với các đối tượng này không tự động phát sinh mà quyền chỉ được xác lập theo những trình tự thủ tục nhất định hoặc khi thoả mãn những điều kiện nhất định.

Nghiên cứu tại các quốc gia phát triển đều cho thấy tài sản vô hình đang chiếm tỷ lệ lớn trong tổng tài sản của doanh nghiệp, trong đó tài sản trí tuệ là bộ phận quan trọng nhất. Tổng giám đốc tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WPO) – Kamil Idris – đã khẳng định: “Sở hữu trí tuệ là một “công cụ đắc lực” để phát triển kinh tế”.

Một công nghệ được bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp thì chủ sở hữu của nó có quyền ngăn cấm người khác sử dụng công nghệ đó. Như vậy, người khác chỉ có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng công nghệ nếu được chủ sở hữu công nghệ chuyển giao. Việc chuyển giao này thực chất là việc thuê, mua, bán hàng hóa công nghệ.

Sở hữu trí tuệ trên thực tế cũng là một tổ chức trung gian của thị trường KHCN. Đây là một bước quan trọng trong thị trường bởi vì nó xác lập chủ quyền sản phẩm khoa học công nghệ cho cả 2 bên cung cầu là doanh nghiệp & viện, trường... 

Nhưng dẫn theo lời bà Trần Thị Trâm Oanh thuộc Phòng Sáng chế 3 - Cục SHTT:  "Số lượng đơn đăng ký xác lập quyền Sở hữu trí tuệ tăng lên đáng kể, nhưng thời gian để xét đăng ký lâu và khả năng cấp chưa cao. Nguyên nhân chính dẫn đến điều này là do các nhà khoa học chưa tiếp cận nhiều về mặt pháp lý SHTT nên các bản mô tả sáng chế, giải pháp chưa nêu rõ được những yếu tố, dấu hiệu kỹ thuật nhằm tăng khả năng đăng ký thành công". 

vai tro cua so huu tri tue

 Một buổi tập huấn về sở hữu trí tuệ. Ảnh Sở KHCN TP.HCM

Quy định SHTT gắn với thị trường KHCN đã tương đối hoàn chỉnh

"Rõ ràng, Không có chế độ bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đủ mạnh, các nhà phát minh, nghiên cứu thường dễ nản lòng, thiếu động lực sáng tạo. Các doanh nghiệp nước ngoài sẽ không muốn đem công nghệ mới tới hoặc nghiên cứu phát triển công nghệ ở nước sở tại vì sợ bị mất bí mật sáng chế. Bởi vậy, các quy chế bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ luôn phải đủ mạnh, cơ sở không thể thiếu để đảm bảo duy trì và phát triển nguồn cung cho thị trường công nghệ. Vì vậy Viện sở hữu trí tuệ ra đời là để bảo vệ quyền lợi cho tất cả các cá nhà và tổ chức" - Ông Võ Hưng Sơn, Phó Phòng Sở hữu Trí tuệ, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết thêm.

Ngoài ra, do những yếu tố đặc thù của mình, thị trường KHCN hiện nay rất khó có thể vận hành một các trơn tru nếu không có các hoạt động SHTT. Đặc biệt, vấn đề định giá tài sản trí tuệ và chuyển giao công nghệ rất phức tạp, doanh nghiệp thường khó có thể làm được nếu không có các tổ chức trung gian về SHTT.Theo thống kê đến thời điểm hiện tại, toàn TP.HCM có gần 200 tổ chức đại diện SHTT, sở hữu công nghiệp đang tham gia trong thị trường. Phần lớn các tổ chức này thường cung cấp dịch vụ xác lập quyền và bảo vệ quyền cho khách hàng.

Cũng theo ông Sơn, hiện nay các quy định về SHTT đã tương đối hoàn chỉnh. Vai trò của SHTT trong mỗi ngành, lĩnh vực là khác nhau. Chuyển giao công nghệ gồm 4 yếu tố: thiết bị, thông tin, (đào tạo) nhân sự, quy trình. Trong mỗi yếu tố (trừ nhân sự) thành phần SHTT gồm sáng chế và bí mật kinh doanh. 

vai tro cua so huu tri tue a

 Dạng tài sản 

Đem vấn đề Sở hữu trí tuệ hỏi thêm TS Đinh Minh Hiệp –Trưởng ban quản lý khu nông nghiệp công nghệ cao TP.HCM, ông Hiệp chia sẻ: "Hiện nay các nhà khoa học bắt đầu quan tâm nhưng để người làm ra sáng chế viết được mô tả sáng chế còn khó.  Đã có những tổ chức hỗ trợ cho hoạt động này nhưng có phải dân chuyên môn hay không + chi phí dịch vụ. Do đó cần hỗ trợ cho nhà khoa học chuyển thành nhà công nghệ, biết làm và khai thác sáng chế như thế nào". 

Ngoài tổ chức hội thảo cần đẩy mạnh đào tạo, không chỉ về quản trị viên tài sản trí tuệ mang tính chất chung mà nên phối hợp với các trường ĐH, viện nghiên cứu để tổ chức các khóa chuyên sâu cho dân khoa học chuyển qua công nghệ và có nhận thức đúng hơn về sáng chế và khai thác sáng chế này dưới dạng tài sản trí tuệ của mình.

Chưa kể thực trạng hiện nay, ngôn từ của SHTT tích hợp với ngôn từ chuyên môn của KHCN không đơn giản. Chính điều đó dẫn đến sức cản (nhà khoa học đăng ký sáng chế). Cộng thêm vấn đề hỗ trợ bảo hộ sau đó. Các tổ chức trung gian đã có nhiều hoạt động nhưng doanh nghiệp chuyên môn lại không nhiều. Đa phần những người làm SHTT là bên luật qua, những người có kiến thức về chuyên môn không nhiều. Nước ngoài có hệ thống chuyên gia hỗ trợ cho viết mô tả sáng chế nhưng ở Việt Nam hiện chưa có. Theo ông Hiệp việc viết và bảo hộ sáng chế ở VN không đơn giản.

Quá trình theo dõi đăng ký sáng chế đến khi được cấp bảo hộ rất dài, có thể phải chỉnh sửa... dẫn đến nản. Phí dịch vụ tư vấn, phí bảo hộ không đơn giản cho các nhà khoa học. Theo ý kiến ông Sơn và ông Hiệp, nhà nước nên tích cực hỗ trợ thêm các hoạt động này thông qua việc đầu tư luật, ngân sách... 

Đứng ở vai trò trung gian ở góc độ Pháp lý, bà Trương Thị Dạ Thảo - Phan Law Việt Nam lại nhấn mạnh: "Công ty có dịch vụ tư vấn, hỗ trợ đăng ký xác lập, bảo hộ sở hữu công nghiệp nhưng chủ yếu về nhãn hiệu.Theo kinh nghiệm thực tế của công ty, số lượng về mảng sáng chế nói chung còn ít dù đã dần có sự quan tâm hơn. Cục SHTT đã thường xuyên có những hội thảo trao đổi về chuyên môn để các tổ chức sỏ hữu công nghiệp nắm rõ hơn về thực tế và những lưu ý trong thực hiện đại diện cho các chủ sở hữu tài sản trí tuệ". 

Theo Khám Phá

Tin khác

Sở hữu trí tuệ 2 năm trước
(SHTT) – Trải qua hơn 2 tháng phát động cuộc thi tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia, BTC đã tìm ra được top 20 dự án xuất sắc nhất.
Sở hữu trí tuệ 2 năm trước
(SHTT) – Ngày 24/11 và 25/11, vòng thi chọn Top 20 Cuộc thi tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đã diễn ra bằng hình thức pitching trực tuyến. Dự án Smart VieLinkit thuộc bảng dự thi Mô hình Đổi mới sáng tạo đã xuất sắc lọt vào top 20.
Sở hữu trí tuệ 2 năm trước
(SHTT) - Quản trị tài sản trí tuệ tại các cơ quan đặc biệt giúp ta hiểu rõ về hơn về các quy trình, biểu mẫu, các điều khoản cần thiết trong các quy chế, quy định.
Sở hữu trí tuệ 2 năm trước
(SHTT) - Cuộc thi “Giải pháp thương mại hóa sáng chế 2021” đã đi một nửa chặng đường trong hành trình tìm kiếm các phương án, cách thức áp dụng các bằng độc quyền sáng chế/giải pháp hữu ích vào thực tiễn, từ đó tạo ra giá trị hữu ích cho cuộc sống và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Sở hữu trí tuệ 2 năm trước
(SHTT) - Buổi tập huấn thứ 6 trong chuỗi chương trình của Làng Sáng chế và Doanh nghiệp ĐMST phối hợp với Hội Sáng chế Việt Nam, hưởng ứng sự kiện khởi nghiệp ĐMST Quốc gia Techfest 2021 với chủ đề: “Thẩm định giá tài sản trí tuệ” được diễn ra vào lúc 8h00 sáng chủ nhật ngày 07/11/2021.