Tại hội thảo "Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực hành chính công" do Sở Thông tin và Truyền thông tổ chức ngày 27/12, các chuyên gia đã nêu lên thực tế vấn đề dữ liệu dùng cho trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam. 

Dữ liệu cần phải thiết kế bài bản

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (Bộ KH&CN) Bùi Thế Duy nhìn nhận trong những năm đầu thực hiện chương trình chuyển đổi số quốc gia, vấn đề dữ liệu chưa nhận được nhiều sự quan tâm. Sau thời gian triển khai, những vấn đề, khó khăn của dữ liệu được nhận diện. 

Khi Bộ KH&CN đề nghị các bộ, ngành, địa phương gửi dữ liệu để hình thành kho dùng chung thì thực tế đây là những dữ liệu tổng hợp. “Chẳng hạn dữ liệu về cây trồng thì chỉ có dữ liệu tổng hợp cả tỉnh có bao nhiêu ha, dữ liệu này thực tế không dùng được cho máy. Chúng ta cần dữ liệu chi tiết từng thửa đất, trồng cây gì, nuôi con gì, một năm cho năng suất bao nhiêu - những dữ liệu này mới đưa vào trí tuệ nhân tạo được”, ông Bùi Thế Duy nêu lên vấn đề. 

Thứ trưởng Bộ KH&CN cho rằng dữ liệu dùng cho trí tuệ nhân tạo phải được thiết kế bài bản, đầy đủ trường thông tin dữ liệu. Thực tế, trí tuệ nhân tạo không phải là quá vĩ đại, mà đây là tổng hợp tri thức của con người được thể hiện qua dữ liệu, các công việc hằng ngày chúng ta xử lý ghi chép một cách đầy đủ.

"Vấn đề dữ liệu không phải là vấn đề công nghệ mà là từ bộ máy mà chúng ta xây dựng thói quen hằng ngày, làm việc và cập nhật lưu trữ dữ liệu", ông Duy nhấn mạnh. 

Thứ trưởng Bộ KH&CN nêu lên một thực tế rằng cách đây 20 - 30 năm, Nhật Bản đã có hệ thống tính toán siêu lớn chuyên giải quyết tính toán dự đoán về thời tiết, sóng thần. Bây giờ, Việt Nam mới bắt đầu nhen nhóm các hệ thống tính toán. 

Ông Bùi Thế Duy không kỳ vọng quá lớn vào việc trí tuệ nhân tạo ở Việt Nam có thể thay thế được con người để dẫn đến việc lo lắng người lao động mất việc. Theo đó, trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam nên hướng đến việc giải quyết những việc lặp đi lặp lại trên diện rộng và phải làm thường xuyên 24/24.

Hiện nay trí tuệ nhân tạo trên thế giới chia làm 2 nhóm rộng và hẹp. Cụ thể, nhóm trí tuệ nhân tạo rộng hướng đến phát triển hệ thống tự động, tự suy nghĩ tự đưa ra các giải pháp. Tuy nhiên, Việt Nam chúng ta không ở trong giai đoạn phải quan tâm đến vấn đề này. Chúng ta chọn trí tuệ nhân tạo hẹp nghĩa là ứng dụng kỹ thuật nhân tạo ở những chuyên môn như xử lý ngôn ngữ tự nhiên, tự động hóa để giải quyết vấn đề xã hội nhằm hỗ trợ cho con người.

Không gắn mác AI trên nền tảng cũ

Năm 2022, kinh tế số của TP.HCM chiếm khoảng 15,38% GDP của thành phố. Về chuyển đổi số, TP.HCM hiện xếp thứ 3/63 tỉnh, thành cả nước. Ông Lâm Đình Thắng-  Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông - cho rằng còn nhiều việc phải làm so với yêu cầu đặt ra. Vấn đề về dữ liệu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo là hai trong nhiều vấn đề hạn chế của TP.HCM trong quá trình chuyển đổi số. 

Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM cho biết trong kế hoạch năm 2023 về công tác chuyển đổi số, TP.HCM đã chọn chủ đề là dữ liệu số. 

Phó chủ tịch UBND TP.HCM Dương Anh Đức cho rằng Sở Thông tin và Truyền thông và Sở KH&CN phải xác định, phân biệt rõ trí tuệ nhân tạo với ứng dụng công nghệ thông tin. 

"Cần phải xác định rõ vấn đề này chúng ta mới thực sự đưa trí tuệ nhân tạo vào ứng dụng trong việc cải tiến, cải cách năng lực quản lý hành chính công. Nếu không chúng ta sẽ giống như gắn mác AI lên nền tảng cũ", ông Đức nói. 

Ông Dương Anh Đức cho rằng cần tập trung 3 vấn đề nguồn nhân lực, xây dựng hạ tầng, xác định các bài toán cốt lõi. Thứ nhất, về nguồn nhân lực, đây là vấn đề vừa ngắn hạn, vừa dài hạn và có tính liên tục nên phải luôn luôn dẫn dắt đội ngũ lẫn về quy mô lẫn chất lượng.

Thứ hai là vấn đề hạ tầng, Sở Thông tin và Truyền thông cần đưa ra những chương trình triển khai mạnh mẽ nhằm xây dựng hạ hạ tầng phần cứng, phần mềm.

Thứ ba, nhìn nhận từ thực tiễn phải liên tục nghiên cứu, đưa ra bài toán cốt lõi, kêu gọi các doanh nghiệp, tổ chức, các nhóm nghiên cứu tham gia cùng thành phố đưa ra giải pháp hiệu quả.

Ông Nguyễn Kỳ Phùng - Phó chủ tịch UBND TP Thủ Đức - nêu lên một số kết quả đạt được khi ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực hành chính công như cung cấp giấy phép điện tử, phần mềm quản lý văn bản. Bên cạnh đó, TP Thủ Đức còn ứng dụng camera AI để giám sát giao thông, có 40 thiết bị bay (drone) để giám sát quản lý xây dựng, an ninh. 

Phó chủ tịch UBND TP Thủ Đức cho rằng để hiện thực hóa được mục tiêu ứng dụng trí tuệ nhân tạo hiện nay cần tập trung vào ba vấn đề lớn: Một là tập trung nghiên cứu công nghệ AI. Hai là xây dựng hạ tầng dữ liệu, đây là yếu tố cốt lõi vì hạ tầng dữ liệu tính toán ở Việt Nam chỉ mới sơ khai. Cuối cùng là phát triển các sản phẩm dịch vụ sử dụng công nghệ AI, cần xác định được bài toán khi chính quyền cần thì doanh nghiệp có thể cung cấp để đảm bảo cho sự phát triển.

Võ Liên