Thông tin mới được công bố cho biết, vào ngày 16/10/2022, một nhóm gồm 20 chuyên gia đã tiến hành ghép gan, thận, tim, giác mạc, da và xương từ một con lợn biến đổi gene vào 4 con khỉ trong 16 tiếng tại Bệnh viện Tây Kinh thuộc Đại học Y khoa Không quân ở Tây An, tỉnh Thiểm Tây, tây bắc Trung Quốc.

Quá trình theo dõi hậu phẫu, tới ngày 1/11/2022, 3 trong số 4 con khỉ tham gia cấy ghép vẫn đang trong tình trạng ổn định, 1 con khỉ còn lại đã qua đời vào hôm 30/10.

Đây là lần đầu tiên nhiều cơ quan và mô từ một cá thể động vật có vú được cấy ghép cho nhiều cá thể thuộc một loài khác cùng lúc, đánh dấu một bước tiến lớn trong nghiên cứu ghép tạng nhằm giải quyết tình trạng thiếu nội tạng hiến tặng cho con người, theo một thông cáo từ Bệnh viện Tây Kinh.

Với những tiến bộ trong kỹ thuật phẫu thuật, các chuyên gia cho biết ghép tạng đã trở thành một phần của phương pháp điều trị thông thường đối với nhiều bệnh, với tỷ lệ sống lâu dài và chất lượng sống của bệnh nhân được cải thiện.

Tuy nhiên, thiếu hụt người hiến tặng đã hạn chế rất nhiều sự phát triển của quy trình y tế cứu người. Theo các chuyên gia, lợn biến đổi gene được coi là nguồn hiến tặng lý tưởng nhất cho kỹ thuật cấy ghép dị loài xenotransplantation (ghép các tế bào, mô và cơ quan sống từ loài này sang loài khác).

Thành công của ca phẫu thuật mới nhất mở rộng ứng dụng lâm sàng của xenotransplantation và cung cấp dữ liệu khoa học để giải quyết tình trạng thiếu nội tạng hiến tặng, theo Giáo sư Dou Kefeng tại Bệnh viện Tây Kinh, bác sĩ chính của ca phẫu thuật.

Thông tin thêm về ga ghép tạng mang tính lịch sử nói trên, Giáo sư Dou Kefeng cho biết, con lợn biến đổi gene đã được loại bỏ ba gene để tránh gây ra tình trạng thải ghép ở động vật nhận tạng. Ba gene của con người cũng được thêm vào bộ gene của lợn để giải quyết bất kỳ rối loạn nào liên quan đến máu và giảm thiệt hại cho các cơ quan được cấy ghép.

Mặc dù vậy, vẫn còn nhiều thách thức trong việc áp dụng xenotransplantation vào việc cấy ghép nội tạng người. Việc chỉnh sửa gene cần được thiết kế chính xác để đáp ứng nhu cầu của các cơ quan khác nhau và cũng cần sử dụng thêm thuốc ức chế miễn dịch cho người nhận, điều này sẽ làm tăng tác dụng phụ. Một số chất ức chế miễn dịch quan trọng được sử dụng trong các thí nghiệm trên động vật đã không được chấp thuận cho ứng dụng lâm sàng trên người.

Cũng có những lo ngại về việc liệu vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng từ lợn có thể xâm nhập vào cơ thể người và gây nhiễm trùng, mặc dù các bằng chứng cho thấy những vấn đề như vậy có thể tránh được.

"Nếu bệnh nhân có lựa chọn điều trị tốt hơn, họ cũng không thích hợp với các thí nghiệm lâm sàng như vậy", Dou đồng thời cho biết thêm rằng nên tiến hành thêm nhiều thí nghiệm trên các loài linh trưởng không phải người để thu thập dữ liệu đầy đủ và ổn định, nhằm đưa ra các phác đồ chỉnh sửa gene và ức chế miễn dịch lý tưởng nhất.

 "Cấy ghép xenotransplantation không chỉ mở rộng nguồn nội tạng và mô hiến tặng mà còn là một bước đột phá lớn trong phát triển y tế. Nó sẽ thúc đẩy sự tiến bộ của nhiều công nghệ sinh học mới, và cuối cùng mang lại lợi ích cho con người", Dou nhấn mạnh.

Hải An