"Zuchongzhi 2.1" được phát triển bởi nhóm nghiên cứu do nhà vật lý lượng tử người Trung Quốc Pan Jianwei đứng đầu và mới được công bố trên tờ Physical Review Letters và Science Bulletin.

Nhóm của Pan Jianwei đã xây dựng nguyên mẫu máy tính lượng tử mới dựa trên ánh sáng mang tên "Jiuzhang 2.0", với 113 photon, có thể thực hiện một phép tính lượng tử được gọi là lấy mẫu boson Gaussian quy mô lớn (GBS) nhanh hơn 1 triệu tỉ tỉ lần (1 septillion - 1.000.000.000.000.000.000.000.000) so với siêu máy tính nhanh nhất thế giới hiện nay, theo Tân Hoa Xã.

Trước đó, vào tháng 12/2020, nhóm nghiên cứu đã hoàn thiện nguyên mẫu máy tính lượng tử quang tử Jiuzhang, trang bị bộ xử lý lượng tử mạch quang thay vì ứng dụng vật liệu siêu dẫn trên chip. Jiuzhang sử dụng các mạch quang học thực hiện các phép tính, cụ thể là các photon thay vì dòng electron như mạng máy tính Sycamore của Google. Với 76 photon, Jiuzhang đạt được ưu thế lượng tử.

Ưu thế lượng tử (Quantum supremacy) hay lợi thế lượng tử (Quantum advantage) đạt được khi một máy tính lượng tử có thể giải quyết một vấn đề mà không một máy tính tiêu chuẩn nào có thể làm được trong một khoảng thời gian khả thi.

Đến tháng 5/2021, các nhà nghiên cứu đã thiết kế ra bộ hệ thống máy tính lượng tử có tên gọi Zuchongzhi 66 qubit, giúp hoàn thiện chiều thứ hai của công nghệ. Máy tính lượng tử do Trung Quốc chế tạo này tạo chỉ mất 72 phút để thực hiện một nhiệm vụ xử lý thông tin mà siêu máy tính mạnh nhất trên thế giới hiện tại phải mất ít nhất tám năm.

Hệ thống "Zuchongzhi 2.1" được khẳng định đã giúp Trung Quốc trở thành nước đầu tiên đạt được ưu thế lượng tử ở hai lĩnh vực chủ đạo là công nghệ điện toán lượng tử quang tử và công nghệ siêu máy tính lượng tử.

Linh An