Một căn nhà thế chấp 2 ngân hàng 

Khu đất 19B Nguyễn Thị Minh Khai (phường Bến Nghé, Quận 1, TP.HCM) do Đài Khí tượng Thủy văn Khu vực (KTTV KV) Nam Bộ tiếp quản từ năm 1975 để dùng làm trụ sở cơ quan. Một phần sử dụng làm nhà ở cho cán bộ, công nhân viên của Đài với tổng diện tích khoảng 2.748m2. Các hộ dân sống trong khu tập thể này đã mua hóa giá nhà ở theo Nghị định số 61/CP năm 1994.

Về sau, xét thấy nhu cầu nhà ở của cán bộ, công nhân viên Đài không còn, Đài KTTV KV Nam Bộ đề nghị Nhà nước thu hồi giao cho tổ chức khác sử dụng để xây dựng khu cao ốc phức hợp.

Cụ thể, vào thời điểm 2007 đến 2008, Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng và Đầu tư Suối Ngọc (Công ty Suối Ngọc) xin thành lập dự án “khu phức hợp cao ốc văn phòng Trung tâm thương mại cao cấp” tại khu đất này.

Sau khi Đài KTTV KV Nam Bộ ký hợp đồng nguyên tắc với Công ty Suối Ngọc, Sở TNMT TP.HCM đã có công văn trình UBND TP.HCM, đề xuất Thành phố chấp thuận chủ trương cho Công ty Suối Ngọc tự thỏa thuận với các hộ dân về phương án đền bù. Khi công ty hoàn tất việc thương lượng với các hộ dân và được cấp giấy chứng nhận đầu tư, Sở TNMT sẽ trình UBND TP.HCM quyết định giao đất. 

Để có tiền đền bù giải tỏa cho các hộ dân trong khu tập thể, ngày 21/2/2008, Công ty Suối Ngọc có ký hợp đồng tín dụng ngắn hạn với Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank) - chi nhánh tại 28A Lê Lợi để vay số tiền 436,8 tỷ đồng. Tài sản thế chấp là 46 căn nhà thuộc khu tập thể 19B nói trên.

Do điều kiện khách quan, một số hộ dân chưa hoàn tất thủ tục giấy tờ, Công ty Suối Ngọc cam kết sẽ phối hợp với người dân hoàn tất thủ tục để được các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở hợp pháp. Sau đó, Công ty Suối Ngọc sẽ bàn giao lại cho phía SeABank theo đúng hợp đồng. Trong số này có căn nhà 19/13 của ông bà Nguyễn Thụy và Vũ Thị Minh.

Đến ngày 13/3/2009, ông bà Nguyễn Thụy và Vũ Thị Minh nhận Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở do UBND Quận 1 cấp và đã giao cho Công ty Suối Ngọc.

Lẽ ra, sau khi nhận được các giấy tờ trên Công ty Suối Ngọc phải giao nộp lại cho phía SeABank để làm vật thế chấp cho dự án họ đang thực hiện. Nhưng ông Thái Nghiêm Tùng - Chủ tịch HĐQT của Công ty Suối Ngọc (đang bị điều tra hình sự trong vụ án này thì qua đời ngày 21/8/2013 - PV) đã tự ý sang tên căn nhà 19/13 cho vợ cũ của mình là bà Trần Thị Thu Loan. Sau đó bà Loan cùng ông Trần Hoàng Thông - Giám đốc Công ty Suối Ngọc ký hàng loạt giấy ủy quyền, thế chấp căn nhà 19/13 vay của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (Vietinbank) số tiền 2 tỷ đồng. Người đứng tên vay là bà Ngô Hồng Thúy.  

Rắc rối 14 năm chưa được “gỡ”

Như vậy, Công ty Suối Ngọc đã không thực hiện theo cam kết với ngân hàng SeABank, mà đồng thời thế chấp căn nhà 19/13 cho 2 ngân hàng là SeABank và Vietinbank.

Phức tạp hơn khi trước đó, Công ty Suối Ngọc đạt được thỏa thuận chuyển giao quyền và nghĩa vụ tại SeABank với Công ty TNHH Bất động sản Minh Quang (Công ty Minh Quang). Điều đó có nghĩa là Công ty Minh Quang có trách nhiệm trả nợ thay cho Công ty Suối Ngọc và nhận lại các tài sản thế chấp.

Liên quan đến việc này, trong công văn phúc đáp gửi cơ quan CSĐT - Công an TP.HCM ngày 24/11/2010, phía SeABank thừa nhận có “đồng ý để bên thứ ba là bà Đoàn Minh Hà (đại diện Công ty Minh Quang) đứng ra thực hiện nghĩa vụ trả nợ thay cho Công ty Suối Ngọc”.

Do không đạt được thỏa thuận trả nợ nên Vietinbank khởi kiện bà Ngô Hồng Thúy ra tòa về việc “tranh chấp hợp đồng tín dụng”.

Tại Bản án sơ thẩm số 1386/2010/KDTM-ST ngày 07/09/2010 của TAND quận Thủ Đức (TP.HCM) chỉ rõ, bà Ngô Hồng Thúy phải trả số tiền cả gốc lẫn lãi tổng cộng 2,29 tỷ đồng. Nếu bà Thúy không thanh toán thì Vietinbank có quyền phát mại tài sản thế chấp là căn nhà số 19/13 Nguyễn Thị Minh Khai (TP.HCM), do bà Trần Thị Thu Loan đứng tên.

Ngày 03/9/2013, Bản án số 1386/2010/KDTM-ST ngày 07/09/2010, của TAND quận Thủ Đức, TP. HCM bị kháng nghị. Tại Quyết định giám đốc thẩm của Tòa án Nhân dân Tối cao (TANDTC) số 03/2014/KDTM-GĐT ngày 07/4/2014 nhận định: “Hội đồng giám đốc thẩm Tòa Kinh tế TANDTC xét thấy: Ngày 13/4/2009, bà Trần Thị Thu Loan có ký hợp đồng ủy quyền cho ông Trần Hoàng Thông được sử dụng, thế chấp bảo lãnh cho bên thứ ba hoặc bán, tặng cho căn nhà số 19/13.

Tuy nhiên, trong quá trình giải quyết vụ án, bà Loan có nhiều lời khai rằng bà không phải là chủ sở hữu căn nhà trên, mà bà đứng tên hộ Công ty Suối Ngọc. Đồng thời, ông Trần Hoàng Thông cũng khai được thuê làm Giám đốc Công ty Suối Ngọc, do chỉ đạo của ông Tùng – Chủ tịch HĐQT nên ông làm thủ tục sang tên căn nhà 19/13 Nguyễn Thị Minh Khai cho bà Loan.

Ngày 22/9/2020, TAND quận Thủ Đức, TP.HCM (nay là TAND TP Thủ Đức) ra bản án sơ thẩm số 54/2020/KDTM-ST về “Tranh chấp hợp đồng tín dụng”, tuyên buộc bà Ngô Hồng Thúy phải trả cho Vietinbank số tiền tổng cộng là hơn 6,248 tỷ đồng;  Chi cục Thi hành án dân sự Quận 1, tổ chức thi hành bản án.

Tuy nhiên, phía Công ty Minh Quang đã nhiều lần có khiếu nại lên cơ quan thi hành án cho rằng bà Trần Thị Thu Loan không phải chủ sở hữu hợp pháp của căn nhà 19/13 và phản đối việc phát mại, bán đấu giá đối với căn nhà này.

Mới đây nhất, ngày 28/7/2022, TAND Cấp cao tại TP.HCM có Quyết định kháng nghị số 12/2022/KN-KDTM, trong đó Tạm đình chỉ thi hành Bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm số 54/2020/KDTM-ST ngày 22/9/2020 của TAND TP Thủ Đức cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm.Văn bản kháng nghị cũng nêu: “Thời điểm bà Loan thế chấp nhà đất số 19/13 cho ViettinBank thì tài sản này đã được Công ty Suối Ngọc thế chấp cho SeABank để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ trả nợ theo Hợp đồng tín dụng ngày 21/02/2008, được ký kết giữa hai bên; sau đó Công ty Minh Quang là người thay thế quyền và nghĩa vụ của Công ty Suối Ngọc trả nợ cho SeABank, đồng thời được sở hữu nhà đất số 19/13.

Đối chiếu quy định tại Điều 128 của Bộ luật Dân sự, giao dịch giữa bà Loan với Vietinbank bị vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật. Trong trường hợp này, Vietinbank không được bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình.

Việc Toà cấp sơ thẩm xét xử chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của Vietinbank đối với bà Thuý (trong đó có nội dung xử lý tài sản thế chấp là nhà đất số 19/13 nếu bà Thuý không thực hiện, hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ trả nợ cho Vietinbank) là không đúng bản chất của vấn đề, gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của Công ty Minh Quang”.

Đồng thời, TAND Cấp cao tại TP.HCM cũng yêu cầu khi giải quyết lại vụ án cần phải đưa Công ty Minh Quang vào tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Tân Nguyên