Quá khứ đã từng 'một phút huy hoàng rồi vụt tắt'

Là doanh nghiệp chuyên sản xuất tôn mạ lớn trong nước, nguyên liệu đầu vào của Tập đoàn Hoa Sen (HoSE: HSG) chủ yếu là thép cuộn cán nóng HRC – nguyên liệu được nhập khẩu phần lớn từ nước ngoài và rủi ro từ biến động giá cực lớn. Đây cũng là nguồn cơn cho sự thịnh vượng của HSG những năm 2015-2016, và cả cơn bĩ cực giai đoạn 2017-2018.

Tận dụng độ trễ trong việc nhập hàng tồn kho, sản xuất và xuất bán tôn thành phẩm, cuối năm 2015 khi giá HRC giảm mạnh, HSG đã tiến hành "đầu cơ" hàng tồn kho. Khi giá HRC bật tăng vào đầu năm 2016, biên lợi nhuận gộp của HSG tăng lên trên 16,6%, thậm chí trong giữa năm 2016, biên lãi gộp của HSG đã lên tới mức 25%, mức cao nhất kể từ trước đến nay.

Bước sang niên độ tài chính 2017-2018, giá HRC không tăng và giữ ở mức cao, ‘chiêu’ đầu cơ hàng tồn theo đó không còn tác dụng, biên lãi HSG lập tức giảm mạnh. Đi cùng áp lực nợ vay cao, liên tục mở rộng công suất cũng như hệ thống khiến biên lợi nhuận lao dốc về chỉ còn 8%.

Đầu năm 2017, biên lãi gộp sụt giảm mạnh. Nguồn: DNSE

Đỉnh điểm, doanh nghiệp báo lỗ hơn 100 tỷ vào quý 4/2018. Cổ phiếu giảm mạnh, nhà đầu tư bán tháo khi tình hình kinh doanh ngày càng bê bết nhưng không nhận được bất cứ phản hồi gì từ ban lãnh đạo.

Cổ phiếu HSG lao dốc mạnh từ trong những tháng cuối năm 2018. Nguồn: FireAnt

'Ngã đau' nhưng vẫn tiếp tục

Mặc dù ‘ngã đau’ nhưng một lần nữa, HSG tiếp tục có động thái "đón sóng" nguyên vật liệu giá rẻ vào đầu năm 2019. Cụ thể, đầu 2019 khi giá HRC giảm mạnh, HSG đã chủ động tăng nhanh tốc độ bán hàng, giảm mạnh tồn kho.

Trong giai đoạn quý II/20118-quý IV/2019, hàng tồn kho của HSG giảm hơn 55%. Đặc biệt, số ngày tồn kho của HSG giảm mạnh từ 141 ngày (quý IV/2017) về 67 (quý II/2019). Động thái này của HSG được Chứng khoán Đại Nam (DNSE) cho là để chuẩn bị cho việc đón đầu nguyên vật liệu giá rẻ.

Điều này cũng có phần hợp lý, khi ông Lê Phước Vũ, chủ tịch HSG, cũng từng chia sẻ trong đại hội cổ đông hồi đầu năm nay rằng: "50% lợi nhuận HSG đến từ đầu cơ nguyên liệu, và sẽ tiếp tục như vậy".

Ghi nhận tại BCTC hợp nhất niên độ 2018-2019, nợ vay của HSG giảm đáng kể (giảm khoảng 4.500 tỷ đồng), trong đó nợ vay ngắn hạn giảm từ mức 10.880 tỷ về 6.706 tỷ đồng, nợ vay dài hạn giảm từ 3.462 về 2.986 tỷ đồng. Mặc dù vậy, tỷ lệ đòn bẩy tại HSG vẫn khá cao, nợ vay hiện gấp 1,8 lần vốn chủ, đồng thời chiếm gần 58% tổng tài sản.

Chi phí tài chính tương ứng giảm mạnh, cùng với việc tiết giảm chi phí bán hàng cũng như chi phí quản lý, quý cuối năm HSG có lãi 84 tỷ (cùng kỳ thua lỗ hơn 100 tỷ đồng).

Không chỉ nội tại, tình hình thị trường cũng hỗ trợ HSG phục hồi. Thứ nhất, giá HRC bắt đầu hồi phục và đạt đỉnh vào cuối tháng 3/2019 (620 USD/tấn) kích hoạt thêm nhiều đơn hàng mới, hỗ trợ HSG gia tăng sản lượng.

Trên thị trường, đi cùng tình hình ổn định hơn và liên tục mua vào cổ phiếu quỹ, thị giá HSG đang hồi phục trở lại. Thanh khoản tăng mạnh, HSG chốt phiên 29/11 tại mức 7.780 đồng/cp, tăng hơn 24% từ mức đáy hồi đầu tháng 9/2019.

Mặc dù vậy, trong một ngành còn khá rủi ro, đặc biệt chu kỳ giá nguyên liệu biến động khôn lường trước căng thẳng thương mại toàn cầu, động thái tiếp tục chính sách đầu cơ của HSG theo như ý chí Chủ tịch là một điều cần lưu ý để quyết định đầu tư.

Mộc Diệp (T.H)/ Sở hữu trí tuệ