Với xu hướng chú trọng chăm sóc sức khỏe hiện nay, nhu cầu sử dụng thực phẩm chay ngày nay phổ biến ở nhiều lứa tuổi, giới tính và không chỉ do yếu tố tôn giáo. Nhiều người đã đưa các món ăn chay vào thực đơn hằng ngày của nhiều gia đình, với mục đích giảm cân, hạn chế sử dụng đạm động vật, giữ gìn sức khỏe, vóc dáng. Chị Nguyễn Thị Trang, 35 tuổi, phường Phú Sơn (TP Thanh Hóa), cho biết: “Để giảm bớt tần suất ăn các loại thịt mỡ, đạm động vật, tôi đã lựa chọn các thực phẩm chay cho bữa ăn của mình. Trước đây, chỉ có mình tôi ăn chay, gần đây các thành viên trong gia đình cũng quen dần và các thực phẩm chay đã xuất hiện nhiều hơn trong các bữa ăn”.

Còn với bà Lê Thị Tâm, 57 tuổi, phường Ba Đình (TP Thanh Hóa) thì cho rằng, bản thân mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp nên đã tự điều chỉnh chế độ ăn của mình. Các bữa ăn giảm bớt đạm động vật, các loại thịt, ưu tiên tăng thêm rau, củ, quả, nấm và các loại hạt. Đến nay các thực phẩm chay đã xuất hiện chủ yếu trong các bữa ăn của gia đình bà.

Nắm bắt xu hướng của người dân, các cửa hàng kinh doanh thực phẩm chay xuất hiện ngày càng nhiều, từ cửa hàng truyền thống đến bán online. Các siêu thị hay cửa hàng kinh doanh thực phẩm cũng tăng cường số lượng và mẫu mã, chủng loại thực phẩm chay. Thị trường thực phẩm chay ngày càng đa dạng, phong phú và khá đa dạng về chủng loại, mẫu mã, được sản xuất và chế biến dưới dạng đồ chay đông lạnh, đồ chay khô, đóng hộp hoặc chế biến sẵn. Thậm chí có đầy đủ các loại gia vị chay để thoải mái chế biến các món ăn thanh đạm tại nhà. Lướt vài vòng trên mạng xã hội, với từ khóa thực phẩm chay hay đồ ăn chay sẽ xuất hiện các trang cá nhân, fanpage, địa chỉ bán hàng online giới thiệu những đồ ăn được chế biến sẵn rất bắt mắt hay thực phẩm chay tươi, đông lạnh về tự chế biến.

Có thể thấy, nhu cầu sử dụng thực phẩm chay cũng như việc sản xuất, kinh doanh ngày càng tăng. Song, việc sử dụng thực phẩm chay như thế nào cho bảo đảm an toàn thực phẩm và sản xuất, kinh doanh thực phẩm chay bảo đảm an toàn thực phẩm thì vẫn đang bị bỏ ngỏ. Theo khảo sát tại một số cửa hàng, thực phẩm chay có nguồn gốc từ nước ngoài nhưng không có tem nhãn hay không có nhãn mác, chỉ được bọc một lớp nilon hút chân không được bày bán rất nhiều. Đặc biệt là các loại chả chay, xúc xích, thịt, tôm chay... Điều này khiến người tiêu dùng khó có thể xác định được hạn sử dụng, thành phần dinh dưỡng. Việc sử dụng các loại thực phẩm chay không rõ nguồn gốc, xuất xứ có nguy cơ gây rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người tiêu dùng. Cùng với đó, thói quen mua hàng trên mạng của người dân và việc bán hàng trên mạng khiến cho việc quản lý và đảm bảo an toàn thực phẩm lại càng khó khăn hơn.

Qua tìm hiểu, thực phẩm chay khô và đóng gói thường có một lượng chất bảo quản nhất định để kéo dài hạn sử dụng. Đặc biệt những thực phẩm chay “giả mặn” thường được làm từ bột, đậu, protein thực vật nên buộc phải thêm các loại phụ gia, để tạo mùi, màu, độ dai, giòn... cho giống với đồ mặn. Do đó, những thực phẩm này được khuyến cáo không nên dùng nhiều và thường xuyên. Nếu sử dụng, người tiêu dùng nên tìm những thương hiệu có uy tín, đặc biệt là có giấy chứng nhận đạt vệ sinh an toàn thực phẩm, sản phẩm có nhãn mác, nguồn gốc rõ ràng.

Để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và sức khỏe, thay bằng sử dụng thực phẩm chay đóng gói, người dân có thể sử dụng thực phẩm tươi để chế biến các món ăn chay, vừa thay đổi bữa ăn, vừa đảm bảo dinh dưỡng, an toàn thực phẩm... Đồng thời, các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm chay từ khâu nguyên liệu, sơ chế, chế biến, bảo quản, vận chuyển và bày bán sản phẩm; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định của pháp luật

PV