Tại phiên thảo luận với chủ đề "Đổi mới khoa học công nghệ và cơ hội với Việt Nam" trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Kinh doanh Việt Nam (Vietnam Business Summit 2019), ông Bùi Thế Duy, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết hiện nay tại Việt Nam có khoảng 3.000 doanh nghiệp khởi nghiệp (startup), được coi là thế hệ doanh nghiệp thứ 3, nhưng startup Việt còn thua và cách xa so với các startup đúng nghĩa trên thế giới. Do vậy chúng ta không nên quá lạc quan về khởi nghiệp ở Việt Nam. Theo ông, các startup trên thế giới khi tăng trưởng cao đều dựa trên sáng chế, ý tưởng mới - là kết quả tích luỹ được về khoa học công nghệ. Nếu Việt Nam không có đầu vào mà chỉ tập trung cho đầu ra thì dẫn tới hàm ý như câu nhận xét nhiều startup hiện nay đang "ngáo giá".

"Chúng ta bắt chước chứ chưa có cái riêng, chưa có bảo hộ tài sản. Bản chất của hệ sinh thái khởi nghiệp là phải sáng tạo, cần tích luỹ về tài sản trí tuệ”, ông Duy nói.

"Hiện tại, các doanh nghiệp trong nước chủ yếu đang ở mức đổi mới công nghệ, tức là mua toàn bộ dây chuyền máy móc thiết bị về vận hành. Nhưng khi một thế hệ công nghệ mới ra đời, ta lại phải mua mới. Như vậy, chúng ta ở mức công nghệ cao nhất nhưng năng lực công nghệ lại ở mức thấp nhất", ông Duy nói. "Nếu không có năng lực hấp thu, cải tiến và thay đổi công nghệ đó, thì không thể đi đến bước phát triển công nghệ. Và như vậy, đừng hy vọng doanh nghiệp có thể cho ra được công nghệ, sáng chế mới nhất".

Bên cạnh đó, nhìn nhận cuộc chơi ở góc độ “trên mặt đất” – theo cách gọi của ông Duy, top 20 công ty sở hữu nhiều bằng sáng chế giá trị nhất toàn cầu về 4.0 đều đến từ các quốc gia như Mỹ, Hàn, Nhật, Trung Quốc, Canada – vốn có nhiều năm tích luỹ công nghệ, sở hữu nhiều viện, đại học chất lượng… chứ không phải là những nước có dân số đông, nhiều tiền.

Trong phiên thảo luận, thứ trưởng còn đưa ra nhiều khuyến nghị đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ông cho rằng phần lớn doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam đang ở mức 2.0 - 3.0, phần nhiều là 2,5, vì thế không thể nhảy vọt một bước lên 4.0 nếu không tập trung vào bắt kịp công nghiệp trước đó là 3.0 - 3.5.

Thứ trưởng cũng khuyến nghị các doanh nghiệp cần đưa ra những yêu cầu, hiến kế cụ thể cho việc thay đổi chính sách và cần có tư duy chấp nhận rủi ro, đầu tư lâu dài cho khoa học công nghệ. Về phía cơ quan chức năng, ông cho rằng cần phải tháo gỡ các rào cản, vướng mắc và sự không đồng bộ giữa các quy định, điều luật, nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển.

Minh Thư