Bằng độc quyền sáng chế cấp tại Việt Nam có tên “Thấu kính hội tụ kết nối với sợi quang và thiết bị thu nhận ánh sáng mặt trời sử dụng thấu kính này”. Nhóm tác giả đứng tên trong đơn đăng ký sáng chế bao gồm TS. Nguyễn Trần Thuật – Trung tâm Nano và Năng lượng, TS. Hoàng Chí Hiếu – Khoa Vật lý, Nguyễn Quang Quân và Hồ Đức Quân – cựu sinh viên lớp Cử nhân khoa học Tài năng Vật lý K58, Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, và PGS.TS. Nguyễn Hoàng Hải – Đại học Quốc gia Hà Nội.

Nội dung chính của sáng chế là đề xuất một thiết kế thấu kính được kết nối đơn giản với sợi quang. Thấu kính này có dạng tương tự như thấu kính nhựa sử dụng trong các đèn LED chiếu sáng, khác biệt ở chỗ thay vì tối ưu ánh sáng đi ra từ bóng LED thành các chùm gần song song, thấu kính tối ưu ánh sáng đi vào và chuyển thành các chùm gần song song để được dẫn bằng sợi quang.

Sáng chế cũng đề cập đến phương pháp kết nối đơn giản giữa sợi quang và loại thấu kính có một khe cắm.

Cuối cùng, sáng chế đề cập đến việc sử dụng các tổ hợp khác nhau của nhiều thấu kính kết nối sợi quang nhằm chế tạo các thiết bị hội tụ ánh sáng mặt trời từ các phương khác nhau để tạo thành chùm sáng tương đối song song ở đầu ra các sợi quang, cho các mục đích truyền dẫn và chiếu sáng tự nhiên.

Thiết bị được đăng ký bảo hộ sáng chế nói trên có thể được lắp đặt trên mái nhà, và nhờ cơ chế hội tụ ánh sáng mặt trời, nó sẽ giúp chiếu sáng ngôi nhà mà không cần sử dụng điện. Đồng thời, với cơ chế truyền dẫn, ánh sáng hội tụ sẽ được đưa đến tất cả các tầng nhà thông qua các thiết bị trong cùng hệ thống.

Đến thời điểm hiện tại, nhóm nghiên cứu đã tiến thêm một bước quan trọng là có được thiết kế cho hệ sử dụng chất lỏng, nằm trong vỏ chứa trong suốt, thay vì dùng nhựa đặc. “Như vậy sẽ rẻ hơn, tiện hơn, dễ thay thế và bảo trì; trong khi nhựa có thể bị hỏng, bị lão hóa khi phơi nắng, chi phí thay thế hoặc tái chế cũng tốn hơn,” TS Thuật chia sẻ.

TS Thuật cũng cho biết đã có thể chế tạo thương mại hóa thiết bị nên nhóm cần tìm một công ty có tiềm lực tài chính để nhận chuyển giao và hoàn thiện phát triển quy mô sản xuất.

“Prototype [nguyên mẫu] hiện chưa đạt hiệu quả như chúng tôi mong muốn vì các thấu kính sử dụng để dựng thiết bị là các thấu kính dùng trong đèn LED, có thể mua được rất dễ dàng với giá rẻ trên thị trường. Tuy nhiên, các thấu kính này tối ưu cho phát sáng chứ không tối ưu cho nhận sáng, do đó rõ ràng việc tận dụng là chưa khả thi. Chúng tôi cần tìm một đơn vị có khả năng chế tạo các thấu kính nhỏ bằng nhựa trong suốt, theo đúng thiết kế để lắp thành hệ như yêu cầu. Khi chưa có bằng sáng chế thì chúng tôi chưa dám tự tin để đặt hàng, còn bây giờ thì ổn rồi,” TS Thuật chia sẻ.

Dự án này cũng đã được công bố đơn đăng ký sáng chế tại Mỹ với số công bố đơn US2018094786 (A1).

Minh Vân