Sau hơn 10 năm tạo dựng xưởng sửa chữa cơ khí, từ thực tế sửa chữa máy móc, anh Phương đã có hình thành ý tưởng thiết kế và chế tạo ra máy thu hoạch ngao. Thiết bị máy thu hoạch ngao được ra đời từ sự sáng tạo và dày công tìm hiểu, nghiên cứu của anh Trần Ngọc Phương sau hơn 1 năm. 

Đến cuối năm 2018, thiết bị máy bắt ngao đã được hoàn thiện và hoạt động ổn định. Máy bắt ngao có cấu tạo gồm 21 bộ phận, các cụm chi tiết chính như: máng tải, cụ bộ phận phá đất, bộ phận tăng chỉnh tia nước, hệ thống xoắn dồn ngao, bộ phận đẩy nâng đỡ máy. Máy có thể hoạt động tốt trên các loại bãi nuôi nền cát phù sa ven biển, nơi phù hợp nuôi ngao.

Máy thu hoạch ngao được chế tạo gọn nhẹ, các chức năng được kết hợp đồng bộ với nhau. Máy sử dụng động cơ Diesel nhỏ hơn các phương pháp thu hoạch ngao truyền thống và chỉ một động cơ máy chạy chung cả bơm nước và di chuyển đóng gói.

Máy được hoạt động vận hành theo nguyên tắc: Động cơ Diesel nằm trên khung máy chạy sẽ truyền động qua dây đai truyền động cho bơm nước phía trước và hộp số truyền động số chính phía sau. Bơm nước sẽ hút nước từ hộp lọc nước nguồn vào để cấp nước ra đường ống nước ra xuống bộ phận chia nước để làm lỏng cát và làm bung ngao lên khỏi mặt bãi.

Ngao sẽ được máy chạy tiến xúc vào lồng sàng có khe thoát cát. Hộp số truyền động bằng xích xuống trục nhông trên máng tải kéo xích tải cào đươc đỡ bằng thanh đỡ xích, xích tải chạy đồng thời truyền động làm quay trục vít nằm ngang phía sau lồng sàng dồn ngao từ hai bên vào giữa nơi xích cào kéo ngao lên máng để đóng bao. 

Hiện tại, với một thiết bị máy thu hoạch ngao, làm việc trong 1 tiếng cần cung cấp 2 lít dầu nhiên liệu phục vụ cho máy hoạt động. Mỗi máy có thể thu hoạch dao động từ 4-6 tấn ngao thương phẩm. Theo thực tế đánh bắt, mỗi máy có thể thu hoạch được diện tích 5.000m2 (hay gần 1,5 mẫu) trong 8 tiếng làm việc.

Ngoài ra, máy có thể kết hợp với nguồn nước rời thu hoạch ngao trên bãi triều cạn nước cho năng suất thu hoạch cao gấp 3 lần so với phương pháp phun nước dồn ngao truyền thống. Do đó, việc sáng chế và đưa vào hoạt động thành công máy thu hoạch ngao của anh Trần Ngọc Phương, xã Đông Hoàng, huyện Tiền Hải đã giúp người ngư dân không chỉ tiết kiệm thời gian, giảm chi phí đánh bắt ngao, mà còn giúp tăng sản lượng thu hoạch và giảm nhân công lao động so với giàn sủi ngao trước kia. 

Trước đó, cô học sinh Trần Thị Lan Anh, xã Đông Minh, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình cũng đã đạt giải Giải nhất cuộc thi sáng tạo Khoa học kỹ thuật trong học sinh Toàn quốc năm 2014 – Bộ Giáo dục và Đào tạo với chiếc máy đánh bắt ngao, vạng.

Lan Anh đã tận dụng những thiết bị cũ như: máy nổ, ống nhựa, phao xốp, rọ lưới, khung sắt để sàng lọc ngao và dây thừng để lắp đặt máy đánh bắt ngao.

Chiếc máy vận hành theo nguyên lý  khi vận hành máy nổ, nước sẽ được hút từ ống hút nước và xả ra ở ống thoát nước. Nước ở ống xả sẽ xả vào ống sủi.

Khi áp suất nước lớn, nước sẽ đi ra và bắn xuống đất qua các lỗ trên máy sủi. Nước tạo ra 1 lực lớn để đánh tan cát trên mặt đất để lộ con ngao, vạng. Sẽ có khoảng 4 đến 8 người( tuỳ thuộc vào loại máy) cầm dây kéo và kéo máy sủi. Ở sau, khi ngao lộ ra sẽ có khung sàng đưa thẳng ngao, vạng vào lưới.

Sáng chế của Lan Anh đã giảm thiểu tối đa chi phí thu hoạch ngao,vạng của người dân: Nếu làm theo phương pháp thủ công, mỗi gia đình phải bỏ ra chi phí đánh,bắt từ 60-70 triệu đồng trên 1ha diện tích nuôi ngao. Rất lãng phí tiền, thời gian và sức lao động. Nhưng khi ta sử dụng máy cải tiến chỉ mất từ 5-7 triệu đồng tiền thuê nhân công và 1 triệu đồng xăng, dầu cho 1ha diện tích nuôi ngao. Tốn ít thời gian, hiệu quả cao, giảm thiểu sức lao động.

Chiếc máy này cũng giảm thiểu tối đa việc làm ảnh hưởng đến chất lượng ngao, vạng: Khi đánh bắt thủ công, việc sử dụng công cụ thủ công như cào,xẻng rất dễ làm hỏng ngao,vạng, làm mất giá trị kinh tế.

Trung bình 1tạ ngao mất khoảng 7 đến 8 cân ngao bị hỏng. Nhưng khi dùng máy cải tiến thì sẽ ít ảnh hưởng tới chất lượng ngao.1 tạ ngao chỉ mất một vài con ngao bị hỏng.

Việc thu hoạch ngao, vạng không phụ thuộc nhiều vào con nước. khi đánh bắt thủ công thì chỉ có thể đáng bắt khi nước cạn, mực nước từ 0,2 đến 0.5m. 1tháng chỉ có thể đánh bắt 4 đến 5 ngày.

Nhưng khi dùng máy cải tiến thì ta có thể đánh bắt trong mực nước từ 0,2m đến 1,6m. Tức là có thể đánh bắt tất cả các ngày trong năm. Ngoài đánh bắt ngao còn có thể thu hoạch được các hải sản khác như dắt, don, móng tay, sò.... Thêm nguồn thu nhập cho người nông dân.

Ngoài ra, máy còn nhiều các công dụng khác như  có thể dễ dàng tháo đầu sủi ra và thay thế bằng ống nhựa nhỏ để cắm cọc bãi (khi cắm cọc thủ công thì ta phải dùng xẻng đào hố để cho cọc xuống dưới hố rất mất thời gian và công sức.Nhưng khi dùng máy đã cắm ống nhựa thì ta chỉ cần đưa đầu ống vào vị trí cần cắm lợi dụng sức nước để tạo hố cắm cọc),…

Minh Thư