Theo thông tin từ Tổng Cục Quản lý thị trường (QLTT), ngày 29/11/2022, Đội Quản lý thị trường số 9, Cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội phối hợp với Đội Cảnh sát kinh tế, Công an quận Tây Hồ kiểm tra cơ sở kinh doanh Vape Hair, tại địa chỉ 54 An Dương, Yên Phụ, Tây Hồ, Hà Nội.

Chủ cơ sở kinh doanh được xác định là ông Đ.D.H (sinh năm 1989) tại Bạch Đằng, Chương Dương, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Tại thời điểm kiểm tra, cơ sở này đang treo biển làm tóc thời trang, nhưng thực tế đang bày bán công khai các sản phẩm thuốc lá điện tử, tinh dầu thuốc lá điện tử không nguồn gốc xuất xứ. Đây là loại hàng hóa nguy hại, ảnh hưởng tới sức khỏe, nhưng hiện nay giới trẻ thường hay sử dụng.

Qua kiểm đếm tại hiện trường, lực lượng chức năng đã phát hiện cơ sở này đang bày bán 130 bộ máy hút thuốc lá điện tử (Vape, Pod); 140 lọ tinh dầu dùng cho thuốc lá điện tử.

Khi được tổ công tác, khi được yêu cầu kiểm tra giấy tờ, chứng minh nguồn gốc hàng hóa nhưng chủ kinh doanh đã không thể xuất trình các chứng từ. Theo thống kê ban đầu, giá trị hàng hóa khoảng hơn 50 triệu đồng.

Ông Đ.D.H cho biết nhập hàng trôi nổi trên thị trường, theo hình thức đặt hàng và giao dịch qua tay về kinh doanh lại cho những người có nhu cầu. Ông H. không biết rõ về lai lịch người cung cấp, cũng không nắm rõ những quy định của pháp luật liên quan đến việc kinh doanh mặt hàng này.

Theo ông Giang Văn Tuấn, Phó Đội trưởng Đội Quản lý thị trường số 9, Cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội, thực hiện nhiệm vụ cao điểm kiểm tra, kiểm soát thị trường dịp cuối năm đã được Cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội ban hành, Đội Quản lý thị trường số 9 đã phân công các Tổ công tác bám sát địa bàn, tăng cường kiểm tra, kiểm soát, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng trên địa bàn quản lý để ngăn chặn những vi phạm, đảm bảo an toàn thị trường nhất là thời điểm trước, trong và sau Tết nguyên đán.

Liên quan tới việc mua và sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, mới đây, vào ngày 9/11/2022, các bác sĩ Khoa Sức khỏe vị thành niên, Bệnh viện Nhi trung ương đã tiếp nhận trường hợp em N.A (nam, 12 tuổi), học sinh một trường THCS ở Hà Nội, đến cấp cứu trong tình trạng khó thở và co giật.

Các bác sĩ đã lấy mẫu thuốc lá điện tử mà học sinh này sử dụng gửi đến Viện Pháp y quốc gia để tìm độc chất và kết quả cho thấy, có thành phần của một số chất gây nghiện. Bệnh nhân bị ngộ độc chất gây nghiện do sử dụng thuốc lá điện tử.

Ngoài thuốc lá điện tử, hiện nay, nhiều đối tượng xấu cũng liên tục tuồn ra thị trường các sản phẩm chứa chất gây nghiện, thậm chí có cả thành phần chất ma túy không rõ nguồn gốc và nồng độ bán cho học sinh. Với nhãn mác không khác các món ăn vặt thông thường, các món đồ độc hại này dễ dành đánh lừa được học sinh và phụ huynh mua hàng.

Các em khi sử dụng những sản phẩm này nhẹ sẽ khiến bản thân bị gián đoạn nhận thức, nặng hơn có thể dẫn tới những hậu quả khôn lường như khó thở, co giật, thậm chí phát hiện muộn có thể gây tử vong.

Do đó, các em học sinh và phụ huynh cần có nhận thức đầy đủ và liên tục cập nhật các tin tức mới liên quan tới các sản phẩm gây nghiện được ngụy trang dưới vỏ bọc đồ ăn vặt để tránh xa và không tiếp tay cho kẻ xấu đầu độc.

Cần có hành lang pháp lý quản lý thuốc lá điện tử

Mới đây, và ngày 23/11/2022, tại Hà Nội, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức hội thảo cung cấp thông tin cho báo chí về thực trạng, thách thức và giải pháp trong phòng, chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam.

Theo bà Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), Việt Nam vẫn nằm trong số 15 quốc gia sử dụng thuốc lá cao nhất thế giới. Tỷ lệ nam giới trưởng thành hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử là 5,6%; nữ giới trưởng thành sử dụng thuốc lá điện tử là 1%.

“Nếu so sánh thô thì chỉ sau 5 năm, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở Việt Nam đã tăng 36,5 lần đối với cả hai giới và tăng lần lượt trong hai nhóm nam giới và nữ giới là 22,75 và 46 lần. Đặc biệt, tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới ở các thành phố có xu hướng tăng, nhất là đối tượng học sinh, sinh viên, giới trẻ”, bà Trần Thị Trang thông tin.

Theo nghiên cứu của Hội Y tế công cộng Việt Nam năm 2020, tỷ lệ thanh, thiếu niên 15-24 tuổi ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử trong năm 2020 là khá cao. Với tỷ lệ chung là 7,3%, tỷ lệ này ở nam giới là 9,1% và nữ giới là 4,6%; phần lớn người sử dụng thuốc lá điện tử nằm ở độ tuổi 18-24.

Nghiên cứu về các hành vi nguy cơ đối với sức khỏe học sinh THCS và THPT tại Hà Nội do Viện Chiến lược và chính sách y tế tiến hành năm 2020 cho thấy, tỷ lệ đang sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh lớp 8-12 là 8,35% (nữ là 4,8%, nam 12,39%), ở học sinh lớp 10-12 là 12,6%. Tỷ lệ nữ giới hút thuốc lá điện tử cũng tăng cao hơn so với hút thuốc lá điếu thông thường.

Cũng theo bà Trần Thị Trang, thuốc lá mới (thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng) được đưa vào Việt Nam chủ yếu qua đường nhập lậu, xách tay… Điều đáng nói, các sản phẩm đang được quảng cáo khá phổ biến trên mạng xã hội được sử dụng phổ biến bởi giới trẻ như: Facebook, Instagram, Tiktok. Người tiêu dùng có thể dễ dàng mua bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá mới trên internet, các trang mạng xã hội.

Hiện đã có ít nhất 32 quốc gia và vùng lãnh thổ áp dụng chính sách cấm hoàn toàn các sản phẩm thuốc lá điện tử, có 7 quốc gia áp dụng quy định quản lý chặt chẽ như cấp phép dược phẩm nhưng chưa có bất kỳ sản phẩm nào đạt tiêu chuẩn cấp phép lưu hành trên thị trường.

Tuy nhiên, tại nước ta, hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá chưa có quy định điều chỉnh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Việt Nam mới có Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thuốc lá điếu do Bộ Y tế ban hành. Các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn của thuốc lá trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá chưa điều chỉnh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Bên cạnh đó, tại nước ta hiện chưa có thông tin về thành phần, các chất có trong thuốc lá mới (trên 18.000 chất và hương liệu), chưa đủ thông tin để xác định thành phần các chất cần kiểm soát trong quy chuẩn kỹ thuật. Việt Nam cũng chưa có cơ sở kiểm nghiệm đủ năng lực kiểm tra, kiểm nghiệm các chỉ tiêu vệ sinh, an toàn đối với thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử.

Với quan điểm bảo vệ sức khỏe người dân trên các lợi ích kinh tế, dựa trên căn cứ khoa học, điều kiện thực tiễn của Việt Nam, Bộ Y tế đề nghị cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá mới, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, vì đây đều là các sản phẩm có hại cho sức khỏe.

“Loại thuốc lá này gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của thanh, thiếu niên, có nguy cơ cao tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội. Thêm vào đó, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ảnh hưởng đến sức khỏe, an ninh trật tự xã hội nghiêm trọng hơn rất nhiều so với thuốc lá điếu thông thường”, bà Trần Thị Trang nhấn mạnh.   

Khánh An