Kể về chuyện đời và chuyện nghề, Bác sĩ Lương nói, năm 1987, sau khi tốt nghiệp bác sĩ nội trú chuyên ngành ngoại khoa, ông được điều về công tác tại Khoa Ngoại, Bệnh viện Bạch Mai với chuyên môn phẫu thuật ổ bụng. Năm 1996, ông được cử sang Pháp học mổ nội soi ổ bụng từ các chuyên gia hàng đầu thế giới, trong đó có Giáo sư Vankemmel.

Trong những năm ở Pháp, Bác sĩ Trần Ngọc Lương không chỉ học mổ nội soi ổ bụng, mà còn xin theo học Giáo sư Proye mổ tuyến giáp bằng phương pháp mổ mở. Sau khi hoàn tất và tốt nghiệp khóa học, ông lại trở về làm việc tại Bệnh viện Bạch Mai.

Năm 2001, Bác sĩ Lương chuyển công tác sang làm việc tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương với nhiệm vụ xây dựng Khoa Ngoại. Đầu năm 2002, Khoa Ngoại - Bệnh viện Nội tiết Trung ương đi vào hoạt động, Bác sĩ Trần Ngọc Lương bắt đầu mổ tuyến giáp bằng những kỹ thuật truyền thống. 

Từ nhu cầu phẫu thuật tuyến giáp ở Việt Nam cùng với vốn kiến thức, kinh nghiệm, PGS.TS. Trần Ngọc Lương đã sáng tạo ra cách mổ nội soi tuyến giáp “Trần Ngọc Lương” – “Dr Lương”. Năm 2003 chính là thời điểm đánh dấu sự thành công của phương pháp mổ tuyến Dr. Lương khi ông và đồng nghiệp lần  đầu  tiên cùng nhau hoàn thành ca mổ đầu tiên với kết quả tích cực.

Tên tuổi của PGS.TS. Bác sĩ Trần Ngọc Lương trong ngành y học hầu hết đều gắn liền với các phương pháp điều trị những bệnh liên quan tới tuyến giáp. Gần đây nhất đề tài “Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi điều trị một số bệnh lý ở tuyến giáp” của ông đã đạt loại xuất sắc cấp Nhà nước, ngoài ra, đề tài cũng giúp Bác sĩ Lương đạt giải Nhất giải thưởng Nhân tài đất Việt năm 2014. Đây cũng là đề tài đạt loại xuất sắc của chương trình KC10-15 của Bộ Khoa học công nghệ và là phương pháp được vinh danh là một trong những thành tựu lớn của ngành Y tế.

Với sự mày mò sáng tạo, Bác sĩ Lương đã cho ra đời kỹ thuật riêng về mổ mở cải tiến rất nhiều so với kỹ thuật mổ mở truyền thống mà ông đã được học ở Pháp. Ông không sử dụng kỹ thuật kẹp cắt, khâu truyền thống khi cắt tuyến giáp mà sử dụng dao điện, từ năm 2008, ông sử dụng dao cắt đốt siêu âm. Phương pháp này đã giúp giảm tối đa chi phí và mang lại hiệu quả cao khi rút ngắn thời gian phẫu thuật, an toàn và mang tính thẩm mỹ cao. Kỹ thuật này đến nay đã trở thành niềm tự hào của nền y học Việt Nam.

Ưu việt của phương pháp kỹ thuật mổ nội soi tuyến giáp của Bác sĩ Lương là đường mổ từ nách hoặc ngực chỉ rộng 0,5 -1 cm, đem lại hiệu quả thẩm mỹ rất tốt cho bệnh nhân, đặc biệt là bệnh nhân nữ, trong khi, với phương pháp mổ hở cũ, vết sẹo thường dài 8-12cm ở cổ người bệnh gây mất thẩm mỹ. 

Có thể nói, phương pháp của bác sĩ Lương đã đáp ứng được các tiêu chí nhanh, an toàn và hiệu quả, tiết kiệm chi phí. Phẫu thuật viên chỉ cần sử dụng dụng cụ mổ nội soi ổ bụng thông thường, không cần dụng cụ chuyên biệt. Kỹ thuật này còn có thể áp dụng cho tất cả bệnh lý của tuyến giáp như bướu nhân, basedow, ung thư tuyến giáp. Kỹ thuật này có thể cho phép bác sĩ mổ được những bướu lớn mà không cần phải cắt bất cứ cơ cổ trước nào.

Theo đánh giá của các chuyên gia Việt Nam, kỹ thuật mổ này xứng tầm thế giới nhưng chi phí chỉ bằng 1/25 so với các nước trong khu vực. Một ca cắt thùy tuyến giáp tại Hàn Quốc hoặc Singapore mất 2 giờ với chi phí chi phí khoảng 8.000-10.000 USD, thì tiến hành tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương chỉ mất 30 phút với chi phí chỉ 300-400 USD.

Bác sĩ Lương cho biết, ông bắt đầu chuyển giao kỹ thuật này cho một bệnh viện ở Malaysia và nhận đào tạo, chuyển giao kỹ thuật nội soi tuyến giáp từ năm 2009. Kỹ thuật này cũng được chuyển giao, đào tạo trong và ngoài nước nhiều nhất Việt Nam, mở ra một hướng mới trong việc điều trị các bệnh lý về tuyến giáp. Tính đến nay đã có 327 giáo sư, bác sĩ của gần 20 nước trong khu vực và trên thế giới như: Úc, Bồ Đào Nha, Singapore, Malaysia, Indonesia, Philippines, Thái Lan, Pakistan, Úc, Ấn Độ, Ả rập Saudi,... tới Bệnh viện Nội tiết Trung ương để học tập kỹ thuật "Dr. Lương".

Ở trong nước, Bác sĩ Lương cũng thuyết trình và chuyển giao kỹ thuật này cho trên 30 bệnh viện trong cả nước như bệnh viện Chợ Rẫy, Hoàn Mỹ, Đa khoa Cần Thơ, Việt Tiệp Hải Phòng, Đa khoa Nghệ An, Bệnh viện Quân y 103, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108,... cử bác sĩ đến học và triển khai mổ thành công cho gần 20.000 bệnh nhân bằng phương pháp phẫu thuật ưu việt này.

Từ năm 2016 đến nay, Bác sĩ Lương và cộng sự đã thực hiện 5.381 ca phẫu thuật nội soi tuyến giáp. Với con số này, nếu mổ tại Singapore, người bệnh phải bỏ ra 43.048.000 USD, trong khi đó, tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương, chỉ mất 1.614.300 USD, tiết kiệm số tiền lên tới 41.433.700 USD.

Với thành công này, Bác sĩ Lương thường được mời tham gia báo cáo tại các hội thảo, hội nghị khoa học và giảng dạy, mổ trình diễn ở nhiều trường đại học trên thế giới và trong nước.

Ngoài phẫu thuật đối với tuyến giáp, các kỹ thuật mổ khác cũng liên tục được PGS.TS. Trần Ngọc Lương nghiên cứu và cải tiến như: phẫu thuật đốt hạch giao cảm để chữa chứng ra mồ hôi tay với thời gian mổ nhanh chỉ 3-4 phút, gây mê bằng ống nội khí quản một nòng, tiết kiệm tiền cho bệnh nhân. Các loại phẫu thuật tuyến nội tiết khác như u nội tiết tuyến tụy, u tuyến thượng thận... cũng được Bác sĩ Lương triển khai thành công tại bệnh viện.

Với sự tâm huyết và sự nhiệt tình hướng dẫn của Bác sĩ Trần Ngọc Lương, ông luôn nhận được nhiều tình cảm yêu quý từ các đồng nghiệp trong nước và nước ngoài. Sự tận tâm của vị bác sĩ có nhiều năm kinh nghiệm khi điều trị cho bệnh nhân cũng khiến Bác sĩ Lương nhận lại nhiều tình cảm yêu quý từ người bệnh.

Trong một dịp trò chuyện cùng chúng tôi, Bác sĩ Lương tâm sự: Phương pháp mở nội soi tuyến giáp này là tâm huyết cả đời của tôi. Trong tôi luôn tâm niệm một điều, phải làm sao đưa đến cho người bệnh những phương pháp điều trị tân tiến nhất, hiệu quả nhất với mức chi phí thấp nhất.

Tôi cũng muốn kỹ thuật mổ nội soi tuyến giáp của mình được đưa đến với nhiều quốc gia hơn nữa để các bệnh nhân mắc các bệnh liên quan tới tuyến giáp ở khắp nơi trên thế giới nhận được dịch vụ chữa bệnh tốt hơn so với phương pháp điều trị cũ.

Với sự cống hiến cho y học nước nhà hơn 30 năm qua, PGS.TS. Bác sĩ Trần Ngọc Lương đã được nhận nhiều phần thưởng cao quý: Danh hiệu Thầy thuốc nhân dân, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Huân chương Lao động hạng Ba, Giải thưởng Nhân tài đất Việt, Bằng Lao động sáng tạo và là một trong 7 nhà khoa học Việt Nam tiêu biểu được Bộ Khoa học và Công nghệ tôn vinh.

Gần đây nhất, vào chiều ngày 4/7/2019, tại Hà Nội, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (Vietkings) đã trao chứng nhận kỷ lục Việt Nam cho Thầy thuốc nhân dân, PGS.TS.  Bác sĩ Trần Ngọc Lương, Giám đốc bệnh viện Nội tiết Trung ương với tiêu chí “Người có công trình nghiên cứu khoa học về kỹ thuật mổ nội soi tuyến giáp được ứng dụng, chuyển giao, đào tạo trong và ngoài nước nhiều nhất”.

Phát biểu tại buổi lễ, GS.TS. Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế cho rằng: "Bác sĩ Lương được trao Kỷ lục Việt Nam là một vinh dự rất lớn. Đây là kỷ lục về kỹ thuật có giá trị nhất, đóng góp nhiều nhất trong thực tiễn, ảnh hưởng rất sâu rộng, không những trong ngành y tế của Việt Nam nói riêng mà trong ngành y thế giới nói chung. Tôi tin tưởng rằng sự kiện này sẽ tạo động lực cho các y, bác sĩ Việt Nam say mê làm việc và nghiên cứu, để xác lập những kỷ lục mới trong ngành y tế".

Đức Tài - Phạm Tuấn