Quyền tác giả là vấn đề không mới, tuy nhiên thời gian qua nổi lên nhiều tranh cãi liên quan đến việc sử dụng bản quyền. Trong lĩnh vực kiến trúc, vấn đề quyền tác giả đang được nhắc tới khá sôi nổi. Phần lớn các ý kiến đều cho rằng phải coi kiến trúc là tác phẩm để làm cơ sở bảo vệ quyền tác giả, tạo môi trường hành nghề kiến trúc lành mạnh và xa hơn là gìn giữ tôn tạo di sản kiến trúc đô thị. Trước những thử thách làm xấu đi môi trường cạnh tranh trong ngành xây dựng, chúng ta cần phải có hệ thống luật pháp chặt chẽ và nghiêm khắc nhằm bảo vệ sản phẩm trí tuệ nói chung và tác quyền kiến trúc nói riêng.

Nhằm hướng tới chương trình Lễ kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Hội Kiến trúc sư thành phố Đà Nẵng diễn ra trong năm 2021 và kỷ niệm Ngày Kiến trúc Việt Nam, được sự đồng thuận của Lãnh đạo Hội KTS Việt Nam, Hội Kiến trúc sư thành phố Đà Nẵng phối hợp với CLB Kiến trúc sư trẻ Việt Nam tổ chức Hội thảo về “Tác quyền trong sáng tác kiến trúc tại Việt Nam” và Gặp mặt Kiến trúc sư trẻ Vùng Nam Trung Bộ và Tây nguyên.. 

Phát biểu tại sự kiện, KTS Nguyễn Thu Phong – Phó Chủ tịch Hội KTS Việt Nam, Chủ nhiệm CLB KTS trẻ Việt Nam cho rằng, tác quyền trong sáng tác kiến trúc là vấn đề không mới, tuy nhiên thời gian qua nổi lên nhiều tranh cãi liên quan đến việc sử dụng bản quyền.

“Vấn đề tác quyền tác giả trong tác phẩm kiến trúc đang bị vi phạm nghiêm trọng. Không chỉ vậy, vấn đề này đang rất nhạy cảm, đụng chạm đến quyền lợi sát sườn của các bên, nên dù đã có hành lang pháp lý nhưng để việc bảo vệ tác quyền kiến trúc đi vào đời sống vẫn còn nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, việc bảo vệ tác quyền kiến trúc vẫn chưa được quan tâm đúng mực, hầu hết còn thờ ơ, thậm chí tình trạng "vay mượn" tác quyền sử dụng khi chưa được phép thường xuyên xảy ra khiến các kiến trúc sư có tâm lý buông xuôi... đã ảnh hưởng lớn đến quyền lợi cũng như tính sáng tạo của kiến trúc sư” - KTS Nguyễn Thu Phong nói.

Chia sẻ vấn đề tác quyền trong thực tế công tác quản lý xây dựng, Ths.KTS Trần Phước Hoà Bình – Phòng Quản lý cấp phép xây dựng, Sở Xây dựng TP Đà Nẵng, Uỷ viên Ban chấp hành Hội KTS Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội KTS TP Đà Nẵng - cho rằng, để bảo vệ tác quyền kiến trúc, cần xem hồ sơ thiết kế xây dựng là một loại tài sản và cần được bảo vệ tính toàn vẹn. Bên cạnh đó, cần giám sát quyền tác giả của tác phẩm kiến trúc, cũng như tư vấn pháp lý liên quan đến các vấn đề về quản lý trật tự xây dựng, có như vậy thì vấn đề tác quyền mới được bảo vệ toàn vẹn.

Tại sự kiện, các diễn gia cùng các đại biểu đã tập trung thảo luận các vấn đề liên quan đến khung pháp lý bảo vệ tác quyền kiến trúc, phạm vi áp dụng, cơ chế thực thi và những kỹ thuật liên quan đến hợp đồng để bảo vệ tác quyền. Đặc biệt, các diễn giả cho rằng cần xem bản vẽ kiến trúc được bảo vệ theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ cũng như các quy định về tác quyền tác phẩm sáng tác như các tác phẩm nghệ thuật...

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng bàn về vấn đề bảo vệ và kiểm tra tác quyền trong công tác quản lý nhà nước của ngành xây dựng, các luật định và quy trình áp dụng; thảo luận về vai trò của các ngành hữu quan như: ngành xây dựng, Hội kiến trúc sư và những vấn đề cần đặt trọng tâm tiến tới luật hóa để bảo vệ tác quyền và bảo vệ môi trường hành nghề kiến trúc lành mạnh.

Hà Vân