Ngày 25/7 tại TP HCM, Bộ Công Thương đã tổ chức hội nghị lấy ý kiến hơn 200 đại biểu là các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng để xây dựng đề án "Tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp".

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho rằng mặc dù những khó khăn trong sản xuất đã từng bước được tháo gỡ nhưng hiện nay nền kinh tế vẫn còn tồn đọng nhiều thách thức. Tăng trưởng kinh tế thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước. Chỉ số phát triển công nghiệp 6 tháng đầu năm chỉ bằng 46% cùng kỳ 2011. Khu vực doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn do không tiếp cận được tín dụng, vì lãi suất cao, không đáp ứng được điều kiện vay... 

Cùng với đó là chi phí đầu vào cho sản xuất kinh doanh còn cao và bất ổn. Bộ trưởng cho biết, theo số liệu của Tổng cục thống kê, chỉ số giá nguyên, nhiên, vật liệu dùng cho sản xuất 6 tháng đầu năm tăng 13,78% so với cùng kỳ, khiến giá bán sản phẩm cũng tăng 13,41%. Bên cạnh đó, sức mua trong nước 6 tháng giảm 3,1% so với cùng kỳ. Chỉ số tồn kho đến 1/6 là 26% so với cùng thời điểm 2011...

Theo Bộ trưởng Hoàng, những khó khăn trên xuất phát từ hai nguyên nhân. Khách quan là do chịu ảnh hưởng từ thị trường thế giới có nhiều bất ổn. Ngoài ra, nguyên nhân chủ quan xuất phát từ yếu kém của nền kinh tế Việt Nam trong năm 2011. Cộng với đó là doanh nghiệp chưa chủ động để ứng phó với những bất ổn, nhiều doanh nghiệp còn đầu tư dàn trải và chưa tập trung vào ngành chính.

Ông Hoàng cho biết Bộ đang soạn thảo đề án gỡ khó cho doanh nghiệp để trình Chính phủ. Mục tiêu nhằm tiếp tục đề xuất các biện pháp tháo gỡ khó khăn, giảm lượng hàng tồn kho, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận được vốn ngân hàng, hạn chế tình trạng doanh nghiệp thu hẹp sản xuất, ngừng hoặc phá sản.

Từ đó, sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp ổn định sản xuất kinh doanh nhằm đạt những mục tiêu đã đề ra trong năm 2012, làm tiền đề cho năm 2013 doanh nghiệp có sự tăng trưởng bù lại sự giảm sút cho những năm qua. "Do đó, Bộ cần nhiều ý kiến đóng góp để trình đề án lên Chính phủ trong thời gian tới", ông Hoàng nói.

Ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công thương tỉnh Cần Thơ cho biết hiện nay số doanh nghiệp giảm công suất và phá sản trên địa bàn chiếm hai phần ba, một phần ba còn lại đang hoạt động trong điều kiện khó khăn, đặc biệt là lĩnh vực sản xuất gạo và thủy sản. Vụ đông xuân 2012, giá đầu vào tăng nhưng sản phẩm bán ra giá không tăng theo kịp khiến đời sống của nông dân gặp nhiều khó khăn. Không có tiền nên người dân cũng hạn chế tiêu sắm khiến sức mưa tại các chợ giảm một phần ba, thậm chí một nửa.

Đóng góp về đề án, ông Toại cho rằng, lãi suất hiện nay vẫn là vấn đề nan giải. Bởi doanh nghiệp có lợi nhuận cao đến mấy cũng không đủ tiền để trả lãi cho ngân hàng. Do đó, Chính phủ và ngân hàng Nhà nước cần phải thay đổi và điều chỉnh chính sách này.

Ông chỉ ra rằng, hiện nay, chỉ khoảng 2% ngân hàng hạ lãi suất nợ vay cũ. Trong khi các khoản vay mới doanh nghiệp khó tiếp cận vì họ gần như không còn gì để cầm cố. Nếu không có biện pháp thì chắc chắn tình trạng vỡ nợ lại xảy ra. "Lãi suất đề ra như vậy nhưng ngân hàng thương mại có chịu nghe và làm theo không mới là vấn đề", ông Toại nói.

Ông Toại kiến nghị thời gian tới, Bộ Công Thương cần quan tâm đến lúa và cá để phát triển kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long, tổ chức xúc tiến thương mại.... xây dựng quản lý điều hành trong xuất nhập khẩu. Ngoài ra, Bộ cũng cần liên tịch với Ngân hàng Nhà nước xem xét kiểm tra các hội sở, ngân hàng trong quá trình cho vay đối với các doanh nghiệp, xây dựng chuẩn hàng hóa ...

Trong khi đó, đại diện Hiệp hội Da giày và túi xách than rằng, thủ tục hành chính đơn giản hóa nhưng gần 25 ngành hàng đang phải kê khai đóng thuế. Thậm chí có doanh nghiệp phải mất 60 ngày sau mới có thể hoàn được thuế. Đây là vướng mắc lớn nên cần có đề xuất dung hòa chính sách vĩ mô để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Ông Trương Đình Hòe - Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) chia sẻ thêm, các biện pháp tháo gỡ của năm 2012 đã tạo ra những chuyển biến tích cực. Hiện nay doanh nghiệp đã có phần tự tin hơn và chờ cơ hội phục hồi sau khủng hoảng.

Ông Hòe cho hay, ngành tôm 6 tháng xuất khẩu hơn 1 tỷ đôla, cả năm 2,6 tỷ đôla. Tuy nhiên, giá thành đang là vấn đề nóng của ngành này. Theo ông Hòe, ngành tôm nên được tính từ khâu con giống đến đầu ra. Tôm sú mất dần, hiện chỉ còn khoảng 60%, nên đang theo hướng nuôi tôm thẻ chân trắng. Vì vậy cần khuyến khích nuôi khép kín, thâm canh giúp giá thành tôm được cao hơn. " Nếu có điều kiện, nên hình thành chợ tôm để có nơi mua bán hợp lý nhằm đảm bảo giá thành sản phẩm, giảm bớt khâu trung gian, hạn chế giảm giá thành", ông kiến nghị.

Giám đốc công ty bóng đèn Điện Quang cũng góp ý, hiện nay khó khăn về vốn nhưng doanh nghiệp đã phải tự cứu lấy mình bằng cách tiếp tục thu hồi công nợ, chấp nhận bán giá sản phẩm phù hợp để giảm hàng tồn kho... Nhưng vấn đề khiến vị địa diện này quan tấm nhất là quản lý thị trường cần có biện pháp mạnh đối với hàng kém chất lượng để bảo vệ người tiêu dùng và chính doanh nghiệp Việt Nam thông qua việc xây dựng hàng rào kỹ thuật.