Tại TPHCM, quận 1 là khu trung tâm sầm uất nhất, đất đai cũng thuộc loại đắt nhất. Do vậy, có thêm một tấc đấc đất sẽ thêm một tấc vàng theo kiểu nói dân gian quả không ngoa. Vì vậy có hàng loạt công trình được các quan chức cấp phép xây dựng (CPXD) áp dụng sai hệ số sử dụng đất (HSSDĐ), vượt thẩm quyền cấp phép, nhằm mang đến lợi ích lớn lao cho chủ đầu tư xây dựng bằng cách tăng diện tích sàn (do áp dụng sai HSSDĐ) và tăng tầng (vượt quá thẩm quyền cấp phép). 

Bỏ qua nhiều chỉ tiêu quan trọng

Giấy phép 354/GPXD cấp ngày 12/7/2016 cho ông bà Lê Thu Lệ (ngụ phường Phương Liệt, quận Thanh Xuân, Hà Nội) xây dựng công trình nhà ở tại số 41 đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa (phường Nguyễn Thái Bình, quận 1) sai hệ số sử dụng đất. Cụ thể, hệ số sử dụng đất trong giấy phép được cấp tới 5,36, vượt 1,56 so với quy định (tương đương hơn 195 m2 sàn). Đây là công trình nhà ở riêng lẻ, quy mô tối đa theo quy định là 6 tầng, nhưng được cấp phép 7 tầng, vượt thẩm quyền.

Hai trường hợp khác tăng HSSDĐ sai so với quy chế quản lý không gian, kiến trúc cảnh quan đô thị trong khu vực 930 ha của TP HCM là công trình số 17 Nguyễn Trãi và 104/8 Mai Thị Lựu. Các công trình khác như 18A/111/3 Nguyễn Thị Minh Khai, biệt thự 90/88A Nguyễn Đình Chiểu… cũng được chủ đầu tư thỏa mái tăng số tầng xây dựng. Đặc biệt là công trình 9-11-13 Lưu Văn Lang cấp phép chiều cao công trình 27m, vượt quy định 5m.

Theo điều tra của chúng tôi, giấy phép số 182/GPXD, UBND quận 1 cấp ngày 18/4/2017 cho ông Nguyễn Văn Xuyên và bà Nguyễn Thị Thanh Mai (ngụ phường 6, quận 3) xây dựng công trình nhà ở kết hợp khách sạn tại 9-11-13 Lưu Văn Lang (phường Bến Thành, quận 1) có nhiều sai phạm.

 Cụ thể, UBND quận chỉ có thẩm quyền CPXD công trình nhà ở kết hợp khách sạn tối đa 7 tầng, nhưng giấy phép trên lại cấp đến 8 tầng. Giấy phép cấp chiều cao công trình 27m, trong khi theo Quy chế 930ha, chiều cao công trình này tối đa 22m. Bản vẽ minh họa quy chế quản lý kiến trúc đô thị cấp 2 cho khu trung tâm hiện hữu TP.HCM có đầy đủ thông tin chi tiết về quy hoạch, nhưng CPXD vẫn nhiều “sai lệch”.

 Nghiêm trọng hơn, giấy phép 437/GPXD cấp ngày 26/8/2016 cho Công ty Đầu tư xây dựng Hòa Thuận Phát xây dựng văn phòng tại số 33 đường Phùng Khắc Khoan (phường Đa Kao, quận 1) có hàng loạt điểm bất ổn. Cụ thể, quy mô tòa nhà 7 tầng, cần phải thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy, nhưng giấp phép chưa có thông tin thẩm duyệt. Tổng sàn xây dựng công trình này là 2.031,54m2. Theo quy định, công trình nhà văn phòng từ 500m2 sàn xây dựng trở lên phải lập Kế hoạch bảo vệ môi trường, nhưng giấy phép cũng không hề có thông tin liên quan kế hoạch này.

Bên cạnh đó, theo Nghị định 59/2015/NĐ-CP (18/6/2015) của Chính phủ về quản lý dự án đầu tư xây dựng, công trình có tổng suất đầu tư từ 15 tỷ đồng trở lên phải lập dự án đầu tư xây dựng công trình và thuộc thẩm quyền cấp phép của Sở Xây dựng. Theo quy định của Bộ Xây dựng về suất đầu tư tại thời điểm cấp phép là 8.650.000 đồng/m2. Tuy nhiên, tổng suất đầu tư lên đến hơn 18 tỷ đồng (2.031,54m2) nên không thuộc quyền cấp phép của UBND cấp quận.

Khó tin không tiêu cực

 Như phân tích ở trên, các sai phạm trên có tính hệ thống và vi phạm nghiêm trong trong đầu tư xây dựng và kiến trúc quy hoạch đô thị. Tuy nhiên, qua đơn tố cao của người dân đặt câu hỏi nghi ngờ về nhóm lợi ích có không loại trừ có chuyện tiêu cực trong vụ này. Tuy nhiên, kết luận của thanh tra chống tham nhũng về việc CPXD tại quận 1 làm mọi người chưng hửng: “Trích - Thông tin phản ánh về tiêu cực, nhũng nhiễu trong đơn tố cáo có giá trị lớn nhưng chỉ phản ánh chung chung, không có chứng cứ để đối chiếu với từng công trình cụ thể. Làm việc với cơ quan chức năng, các chủ đầu tư khẳng định không bị nhũng nhiễu, gây khó khăn cũng như không phải chi “lót tay” cho cán bộ, công chức Phòng QLĐT. Vì vậy, UBND quận 1 kết luận chưa có cơ sở xác định hiện tượng tiêu cực, tham nhũng ở những công trình kiểm tra".

 Nhìn đoạn trích trên dư luận không thể nào tin nổi. Bởi lẽ, các cán bộ không thể bỗng nhiên tạo thuận lợi cho chủ đầu tư có mối lợi quá lớn, bỏ qua nhiều tiêu chí kỹ thuật công trình xây dựng trình tự bắt buộc phải có, để rồi chịu trách nhiệm kỷ luật sau này? Phần các chủ đầu tư bỗng nhiên có lợi lớn do tăng thêm được diện tích ở “khu đất vàng” lẽ nào báo cáo cho đoàn thanh tra là họ lót tay để có GPXD?

 Công tác CPXD đã được UBND TPHCM rất quan tâm, kịp thời triển khai thực hiện có hiệu quả các quy định của pháp luật về xây dựng. Do vậy, việc CPXD ngày càng được phân cấp mạnh cho UBND quận-huyện thực hiện. Bên cạnh đó, Sở Xây dựng thành phố cũng đã duy trì đều đặn chế độ giao ban định kỳ 02 lần/năm công tác CPXD với UBND các quận-huyện, Ban Quản lý các Khu đô thị mới, Khu Công nghiệp - Khu chế xuất có thẩm quyền CPXD và các cơ quan chức năng của thành phố nhằm trao đổi, nắm bắt kịp thời các quy định mới liên quan đến công tácCPXD. Qua đó, hướng dẫn giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong phạm vi thẩm quyền, đồng thời tổng hợp những ý kiến, đề xuất tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để trìnhUBND TP, Bộ Xây dựng nếu vượt thẩm quyền. Từ đó tạo sự liên thông, thống nhất trong cách giải quyết hồ sơ của các cơ quan thẩm quyền CPXD trên địa bàn thành phố.

 Do vậy, khó có thể nói rằng, các chuyên viên tham mưu CPXD này đã thiếu biện pháp kiểm tra kiểm soát việc thực hiện nhiệm vụ của công chức tham mưu, đề xuất CPXD dẫn đến còn tình trạng chậm ban hành văn bản hướng dẫn người dân điều chỉnh, bổ sung hồ sơ, để xảy ra thiếu sót, vi phạm, chưa chặt chẽ trong việc thẩm định hồ sơ tham mưu CPXD.

Việc tuân thủ các quy định về môi trường mà cụ thể ở đây là việc được phê duyệt tác động môi trường (ĐTM) và phòng cháy chữa cháy là yêu cầu bắt buộc để cơ quan có thẩm quyền CPXD, nhưng những chuyên viên đã “làm ngơ” với các điều khoản pháp luật cơ bản này.

Luật Xây dựng quy định rõ tại Điều 91, Điều 92 về điều kiện CPXD đối với công trình trong đô thị, công trình không theo tuyến ngoài đô thị: Bảo đảm an toàn cho công trình, công trình lân cận và yêu cầu về bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy nổ…

Khoản 3 điều 91 Luật Xây dựng nêu rõ: Bảo đảm an toàn cho công trình, công trình lân cận và yêu cầu về bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy, nổ; bảo đảm an toàn hạ tầng kỹ thuật, hành lang bảo vệ công trình thuỷ lợi, đê điều, năng lượng, giao thông, khu di sản văn hoá, di tích lịch sử - văn hóa; bảo đảm khoảng cách an toàn đến công trình dễ cháy, nổ, độc hại và công trình quan trọng có liên quan đến quốc phòng, an ninh.

Khoản 5 điều 82 Luật Xây dựng quy định: Cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật có trách nhiệm thẩm định về môi trường, phòng, chống cháy, nổ và nội dung khác theo quy định của pháp luật khi thẩm định thiết kế xây dựng.

Khoản 6 điều 82 quy định: Cơ quan, tổ chức, cá nhân thẩm tra, thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán xây dựng chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả thẩm tra, thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán xây dựng do mình thực hiện.

• Sai phạm trong cấp phép xây dựng tại TP.HCM: Kỳ 1 - Những sai phạm quá rõ

• Sai phạm trong cấp phép XD tại TPHCM: Kỳ 3 - Những khuất tất tiêu cực cần được phanh phui

• Sai phạm trong cấp phép XD tại TPHCM: Kỳ 2 - Kỷ luật kiểm điểm, liệu có tính răn đe?

Nhóm PVĐT