“Vội vã” mang đất vàng đi hợp tác: vì đâu nên nỗi?

Dự án New Horizon được thực hiện tại địa điểm số 87 đường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai, Hà Nội. Trên văn bản pháp lý, dự án này có tên là: Dự án xây dựng trung tâm thương mại dịch vụ văn phòng và nhà ở để bán tại 87 Lĩnh Nam. Tên thương mại, New Horizon City được hiểu là Thành phố (nơi) Chân Trời Mới với hàm ý Dự án 87 Lĩnh Nam có nhiều điểm tốt đẹp như một ….Chân Trời Mới.

Về mặt lịch sử, phần diện tích thực hiện Dự án vốn được Trung tâm ứng dụng Khoa học Kỹ thuật Hà Nội thuê của Nhà nước từ năm 1999 (theo hợp đồng thuê đất số 164/24599 DC-HDTĐ với Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất Hà Nội và Phụ lục số: 164/24599 DC-HDTĐ-PL1 ngày 27/7/1999).

Sau đó, Trung tâm ứng dụng Khoa học Kỹ thuật Hà Nội được sáp nhập vào Công ty Sản xuất kinh doanh đầu tư dịch vụ Việt Hà (Công ty Việt Hà).

Ngày 18/4/2008, UBND TP Hà Nội có công văn số 2451/UBND-CN về việc di chuyển cơ sở sản xuất và lập dự án đầu tư xây dựng tại số 87 đường Lĩnh Nam của Công ty Việt Hà (Xin nhắc lại, đây là văn bản có tính chất chỉ đạo để thực hiện Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg ngày 19/01/2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước).

Ngày 20/5/2008 Công ty Việt Hà và Công ty cổ phần xây dựng và kỹ thuật Việt Nam (Công ty CP Việt Nam) ký Hợp đồng hợp tác kinh doanh số 127/2008/HTKD. Trên cơ sở hợp tác này, ngày 13/02/2010, UBND TP Hà Nội cấp Giấy chứng nhận đầu tư Dự án cho liên doanh Công ty Việt Hà và Công ty CP Việt Nam.

Tới ngày 6/1/2011, Công ty Việt Hà có giấy ủy quyền (gần như toàn bộ - pv) cho Công ty CP Việt Nam thực hiện, quản lý và kinh doanh Dự án. Theo ủy quyền, bên A (Công ty Việt Hà - tư cách là đồng chủ đầu tư Dự án) ủy quyền cho bên B (Công ty CP Việt Nam) để bên B làm đại diện cho Chủ đầu tư thực hiện toàn bộ các thủ tục và triển khai đầu tư xây dựng theo hợp đồng Hợp tác Kinh doanh, Giấy chứng nhận đầu tư, các văn bản của cơ quan chức năng cũng như các quy định pháp luật của Dự án.

15 ngày sau, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 861/QĐ-UBND ngày 21/2/2011 về việc cho Công ty Việt Hà chuyển mục đích sử dụng 19,903m2 đất tại 87 đường Lĩnh Nam để thực hiện Dự án xây dựng trung tâm thương mại dịch vụ văn phòng và nhà ở để bán.

Đến ngày 29/11/2013, UBND TP Hà Nội có công văn số 9602/UBND – QHXDGT chấp thuận chủ trương điều chỉnh cơ cấu căn hộ Dự án này và được Sở QH&KT có văn bản chấp thuận phương án kiến trúc sơ bộ của Dự án vào ngày 29/9/2014. Theo đó, tổng số căn hộ tăng 160 căn so với số căn được xác định trước đó tại Công văn số 2048/QHKT-QLN ngày 30/7/2010.

Có thể thấy, từ một diện tích đất có nguồn gốc Nhà nước cho thuê để sản xuất và nghiên cứu khoa học kỹ thuật, sau một quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng của UBND TP Hà Nội và một văn bản ủy quyền (không có ý kiến của cơ quan chức năng), toàn bộ khu đất vàng rộng 19,903m2 tại 87 đường Lĩnh Nam được “trao” cho một doanh nghiệp tư nhân (Công ty CP Việt Nam) toàn quyền quyết định việc thực hiện và kinh doanh Dự án mà không cần thông qua đấu giá.

Đành rằng UBND TP Hà Nội đã có văn bản về việc việc di chuyển cơ sở sản xuất và lập dự án đầu tư xây dựng tại số 87 đường Lĩnh Nam của Công ty Việt Hà (công văn số 2451/UBND-CN ngày 18/4/2008 của UBND TP Hà Nội). Tuy nhiên, cái cách Công ty Việt Hà “mang” đất vàng hợp tác với Công ty CP Việt Nam khiến dư luận không thể không hoài nghi về sự vội vàng của doanh nghiệp Nhà nước này. Phải chăng do sự “vội” này khiến Hợp đồng hợp tác kinh doanh số 127/2008/HTKD có khá nhiều điểm có lợi cho doanh nghiệp tư nhân khi hợp tác?

Minh chứng, sau cú bắt tay hợp tác liên doanh, Công ty Việt Hà đã ủy quyền gần như toàn bộ (quyền và trách nhiệm của Chủ đầu tư) cho đơn vị liên doanh là Công ty CP Việt Nam thực hiện các việc trong các giai đoạn: chuẩn bị đầu tư, xây dựng, bán nhà ở thuộc Dự án, kinh doanh trung tâm thương mại, dịch vụ, quản lý và khai thác toàn bộ Dự án sau khi đưa vào vận hành. Phương thức thực hiện hợp tác là thành lập công ty cổ phần theo quy định.

Về cơ cấu vốn góp để đầu tư Dự án, Công ty Việt Hà góp: quyền sử dụng đất, quyền quản lý và giá trị lợi thế kinh doanh của khu đất 87 Lĩnh Nam. Phần vốn này sẽ là căn cứ cho việc phân chia lợi ích của doanh nghiệp nhà nước với doanh nghiệp tư nhân (định giá quyền sử dụng đất thuộc Nhà nước khi cổ phần hóa hoặc đem góp vốn kinh doanh).

Về phía Công ty CP Việt Nam, đơn vị này góp: Chi phí chuẩn bị đầu tư thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất; Thiết kế và thẩm tra kế hoạch chi tiết; Thiết kế cơ sở tiền sử dụng đất, các chi phí hỗ trợ thu nhập cho cán bộ, công nhân viên của Công ty Việt Hà trong thời gian ổn định sản xuất, đền bù giải phóng mặt bằng; Hỗ trợ tài chính cho Công ty Việt Hà. Xác định phần vốn tự có để thực hiện dự án theo quy định pháp luật phần vốn…

Với thương vụ 19,903m2 đất vàng tại 87 đường Lĩnh Nam giữa hai công ty Việt Hà và Việt Nam theo những điều khoản nêu trên, chắc chắn không công ty nào bị thiệt. Vậy, do đâu và vì đâu dẫn tới các sai phạm tại Dự án?

Nhiều sở, ban, ngành có lỗi, Hà Nội “oằn mình” sửa sai

Ngày 10/5/2019, Sở TN&MT Hà Nội có văn bản số 4085/STNMT-VPĐKĐĐ về việc hoàn thiện các thủ tục về đầu tư, xây dựng, đất đai, nghĩa vụ tài chính tại Dự án 87 Lĩnh Nam. Văn bản nêu rõ: Bộ TN&MT đề nghị UBND TP Hà Nội chỉ đạo, yêu cầu các chủ đầu tư dự án phát triển nhà ở, sau khi hoàn thành xây dựng và bàn giao nhà cho người mua nhà có trách nhiệm báo cáo kết quả thực hiện dự án và nộp hồ sơ đăng ký cấp giấy chứng nhận thay cho người mua nhà hoặc cung cấp hồ sơ cho người mua nhà tự đi đăng ký cấp giấy chứng nhận theo quy định, kể cả trường hợp đang có vi phạm pháp luật đất đai, pháp luật xây dựng để nhà nước quản lý theo quy định của luật đất đai năm 2013.

Cũng theo văn bản số 4085/STNMT-VPĐKĐĐ, Sở TN&MT Hà Nội đã thẩm định hồ sơ pháp lý dự án số 87 Lĩnh Nam, phường Mai Động, quận Hoàng Mai, Hà Nội tiến hành song song với việc cấp Giấy chứng nhận cho người mua nhà theo quy định kiểm tra lại hồ sơ. Tuy nhiên, sau khi rà soát, kiểm tra lại hồ sơ, Sở TN&MT nhận thấy việc Công ty CP Việt Nam làm đại diện chủ đầu tư liên doanh chủ đầu tư theo hợp đồng ủy quyền để ký hợp đồng mua bán với người mua nhà khi chưa có ý kiến của cơ quan chức năng có thẩm quyền.

Sai phạm tại Dự án 87 Lĩnh Nam được Thanh tra Chính phủ chỉ rõ tại kết luận thanh tra số 1468/KL-TTCP ngày 4/9/2018, trong đó có nhiều sai phạm của sở, ban, ngành TP. Hà Nội. Cụ thể: Sở QH&KT chấp thuận phương án kiến trúc sơ bộ điều chỉnh dự án tại văn bản số 4008/QHKT-P8 ngày 29/9/2014 và Sở Xây dựng đã cấp phép xây dựng có thêm các tầng kỹ thuật, chấp thuận cho chủ đầu tư xây dựng hay tầm trung liên thông của 4 tòa nhà vượt chỉ giới xây dựng 3m, vi phạm điểm b khoản 5, điều 3, Nghị định số 39/2010/ND-CP ngày 7/4/2010 của Chính phủ về quản lý không gian xây dựng ngầm đô thị.

Chủ đầu tư xây dựng tầng kỹ thuật tại tầng 5 tòa HH1, tầng kỹ thuật tại tầng 2 Tòa nhà N03 chiều cao tăng 0,9m so với kiến trúc, vi phạm điểm d, khoản 2, điều 68 Luật Xây dựng năm 2003.

Liên ngành gồm các Sở: Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng và Cục Thuế trình UBND TP Hà Nội duyệt tiền sử dụng đất tại quyết định số 3433/QĐ-UBND ngày 21/72011 không đúng với quy định tại thông tư 145/2017/TT-BTC ngày 6/12/2007 của Bộ Tài chính với số tiền là 276.395,89 triệu đồng.

Ngày 29/3/2019, Sở TN&MT có văn bản số: 2538/STNMT-VPDKĐĐ gửi các Sở: KH&ĐT, Quy hoạch Kiến Trúc, Xây dựng, Tài chính, Cục thuế Hà Nội đề nghị hướng dẫn Công ty CP Việt Nam và Công ty Việt Hà hoàn thiện thủ tục về đầu tư xây dựng, đất đai, tài chính tại Dự án này.

Sở KH&ĐT xác định tư cách pháp lý của chủ đầu tư, có quyền được ký hợp đồng mua bán cho người mua nhà theo quy định kiến trúc xem xét lại về phê duyệt kế hoạch chi tiết hoặc nguyên tổng thể mặt bằng theo quy định cho xây dựng; Hà Nội xem xét lại việc cấp phép xây dựng thẩm định thiết kế cơ sở công trình.

Sở Tài chính Hà Nội, Cục Thuế Hà Nội phối hợp với Sở TN&MT hướng dẫn chủ đầu tư xác định lại nghĩa vụ của chủ đầu tư khi thực hiện dự án và các nội dung khác theo thẩm quyền

Trong thời gian chủ đầu tư hoàn thiện các thủ tục, Văn phòng Đăng ký Đất đai Hà Nội tạm dừng tiếp nhận hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sử dụng nhà ở và tài sản gắn liền với đất cho người mua nhà.

Ở diễn biến khác, ngày 26/2/2014 liên danh chủ đầu tư thế chấp Dự án này tại Ngân Hàng TMCP ĐT&PT Việt Nam Chi Nhánh Hà Thành tại hợp đồng Số: 00629.14. Theo đó: Tài sản đảm bảo là, toàn bộ các khoản lợi thu được từ việc kinh doanh, khai thác giá trị của quyền sử dụng đất hoặc hạ tầng kỹ thuật trên đất tại Dự án Trung tâm Thương mại, Dịch vụ, văn phòng và nhà ở cao tầng” tại địa chỉ số 87 Lĩnh Nam; Các khoản phải thu, quyền thụ hưởng bảo hiểm, các khoản phí mà chủ đầu tư thu được trong quá trình đầu tư, kinh doanh, phát triển Dự án; Quyền tài sản phát sinh từ Hợp đồng chuyển nhượng, hợp đồng góp vốn, hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp đồng thuê cơ sở hạ tầng kỹ thuật được chủ đầu tư Dự án giao kết hợp pháp theo quy định của pháp luật về nhà ở.

Như vậy, trên 19,903m2 đất vàng tại 87 đường Lĩnh Nam có nguồn gốc Nhà nước, qua chuyển đổi bị “không đúng” 276.395,89 triệu đồng tiền sử dụng đất so với quy định, quyền sử dụng đất đã được “cắm” tại ngân hàng, lợi nhuận chắc chắn đã được phân chia, phần “Hỗ trợ tài chính cho Công ty Việt Hà” chắc đã được giải ngân, liệu ai có thể khắc phục được những sai phạm này?

Ở góc độ sau thanh tra, có điều chắc chắn rằng, chỉ khi các sai phạm được khắc phục (và được ghi nhận bởi chính quyền Hà Nội) thì khi đó cư dân tại dự án Chân Trời Mới 87 Lĩnh Nam mới có thể bớt đỏ mắt chờ sổ hồng chung cư.

Còn góc độ phòng, chống tham nhũng, kiến nghị cơ quan chức năng làm rõ có hay không những những nhóm trục lợi tài sản Nhà nước ở khu đất vàng 87 Lĩnh Nam này, nhằm góp phần củng cố niềm tin của người dân vào sự nghiêm minh của pháp luật.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin.

Phúc Huy