Bộ luật này ra đời nhằm thể chế hóa các chủ trương lớn từ Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cùng Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Với tầm nhìn đưa công nghiệp công nghệ số trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp lớn vào GDP, Luật Công nghiệp công nghệ số hứa hẹn tạo môi trường thuận lợi nhất để nuôi dưỡng và phát triển doanh nghiệp công nghệ số, từng bước chuyển dịch từ lắp ráp, gia công sang sáng tạo, thiết kế, tích hợp, sản xuất và làm chủ công nghệ lõi tại Việt Nam. Điều này góp phần quan trọng vào việc xây dựng Chính phủ số, thúc đẩy kinh tế số và xã hội số.

Cơ chế ưu đãi đặc thù và toàn diện

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, cơ quan chủ trì soạn thảo, dự luật đã đưa ra các chính sách ưu đãi mang tính hệ thống, bao trùm toàn bộ chuỗi phát triển ngành công nghiệp công nghệ số, bao gồm:

Hỗ trợ tài chính, hạ tầng: Hỗ trợ tài chính, đầu tư vào hạ tầng thiết yếu, đồng thời khuyến khích tư nhân xây dựng hạ tầng công nghệ số và phát triển các khu công nghệ tập trung.

Thuế và thủ tục: Ưu đãi về thuế doanh nghiệp, thuế xuất nhập khẩu, đất đai và thủ tục hải quan.

Đào tạo và chuyên gia: Khuyến khích đầu tư đào tạo, miễn giấy phép lao động, cấp visa 5 năm, học bổng và ưu đãi thuế thu nhập cá nhân cho các chuyên gia. Chi phí đầu tư vào cơ sở nghiên cứu cũng được tính vào chi phí trừ thuế.

Mở rộng thị trường: Hỗ trợ mở rộng thị trường sản phẩm công nghệ số, đặc biệt ưu đãi trong việc thuê/mua sắm sản phẩm bằng vốn ngân sách nhà nước.

Đáng chú ý, ngành công nghiệp bán dẫn được xác định là lĩnh vực chiến lược và sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi riêng biệt, tạo lợi thế cạnh tranh và giúp Việt Nam nắm bắt thời cơ dịch chuyển chuỗi giá trị toàn cầu. Đây là bước đi thể hiện rõ sự chủ động của Việt Nam trong việc đón đầu cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Những điểm mới nổi bật trong Luật Công nghiệp công nghệ số

Luật Công nghiệp công nghệ số mang đến nhiều điểm mới quan trọng, phản ánh tầm nhìn chiến lược và sự linh hoạt trong việc quản lý và phát triển các lĩnh vực công nghệ tiên tiến:

Công nghiệp Bán dẫn: Thay vì "vi mạch bán dẫn", Luật quy định Chương "Công nghiệp bán dẫn" để đảm bảo tính bao quát, tổng thể, đầy đủ các công đoạn của hoạt động công nghiệp bán dẫn. Dự thảo giao Chính phủ xây dựng chiến lược và cơ chế chính sách riêng để phát triển ngành này trong từng thời kỳ.

Trí tuệ nhân tạo (AI): Luật đưa ra định nghĩa, các nguyên tắc quản lý và phát triển AI, giao Chính phủ quy định chi tiết. Các nguyên tắc quản lý AI nhấn mạnh sự minh bạch, trách nhiệm giải trình, công bằng, bảo vệ quyền riêng tư, an ninh, bảo mật, và khuyến khích hợp tác quốc tế.

Tài sản số, tài sản mã hóa: Luật định nghĩa rõ ràng về tài sản số là tài sản vô hình, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được pháp luật bảo hộ như quyền tài sản. Tài sản mã hóa là một loại tài sản số. Các nguyên tắc quản lý tài sản số được quy định chặt chẽ, đảm bảo tính toàn vẹn, xác thực, an toàn thông tin, minh bạch và tuân thủ pháp luật.

Cơ chế thử nghiệm (Sandbox): Đây là điểm mới quan trọng, cho phép thử nghiệm có kiểm soát với phạm vi giới hạn đối với các sản phẩm, dịch vụ hội tụ công nghệ số, mô hình kinh doanh mới mà chưa có luật điều chỉnh hoặc khác với quy định hiện hành. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc đổi mới và phát triển các công nghệ tiên tiến.

Việc Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số là một tín hiệu tích cực, thể hiện sự quyết tâm của Việt Nam trong việc phát triển kinh tế số, đón đầu các xu thế công nghệ mới và khẳng định vị thế trên bản đồ công nghệ thế giới. Bộ luật này được kỳ vọng sẽ mở ra một chương mới cho ngành công nghiệp công nghệ số Việt Nam, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tạo ra những giá trị bền vững cho nền kinh tế quốc gia.

Phạm Tuấn