4 hình thức quảng cáo vi phạm phổ biến về thực phẩm chức năng

Ngày 29/5 vừa qua, hiệp hội Thực phẩm chức năng (TPCN) Việt Nam đã tổ chức toạ đàm "Đạo đức trong quảng cáo thực phẩm chức năng". 

Thông tin tại tọa đàm, PGS.TS Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội TPCN Việt Nam cho biết, ngành TPCN đã phát triển nhanh chóng hơn 20 năm qua do những đóng góp vào việc bảo vệ sức khỏe của nhân dân. Tuy nhiên, hiện nay, thực trạng quảng cáo lố về các sản phẩm TPCN đang gây ảnh hưởng không tốt tới cả người trong ngành và người tiêu dùng.

Theo các chuyên gia, hiện nay có 4 hiện tượng quảng cáo vi phạm phổ biến về TPCN, bao gồm: quảng cáo sai sự thật, lừa gạt, giả mạo; quảng cáo phóng đại, thổi phồng sản phẩm; quảng cáo mơ hồ, gây hiểu nhầm; quảng cáo nhắm vào các đối tượng nhạy cảm (người bệnh ung thư, bệnh hiểm nghèo).

Theo PGS.TS Trần Đáng, không có sản phẩm khoa học nào có tác dụng như quảng cáo đánh bay tiểu đường type 1, type 2, chữa dứt điểm hoàn toàn huyết áp cao… Chính những quảng cáo sai phạm trong lĩnh vực TPCN đã và đang gây ra những tác hại nguy hiểm cho xã hội".

Theo ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, Luật An toàn thực phẩm chỉ quản lý chung về thực phẩm, còn quy định về quảng cáo hàng hóa nói chung và quảng cáo TPCN nói riêng nằm trong Luật Quảng cáo và các văn bản hướng dẫn. Theo đó, người phát hành quảng cáo chỉ được phát hành quảng cáo theo đúng nội dung đã thẩm định.

Tuy nhiên, thực tế, nhiều doanh nghiệp quảng cáo sản phẩm không theo nội dung đã thẩm định. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp cho biết, họ không quảng cáo sản phẩm sai quy định, mà do đơn vị, cá nhân khác quảng cáo, họ không nắm được.

Nhiều sản phẩm còn có nội dung quảng cáo "lách luật" giữa thuốc đông y và TPCN, không nói rõ sản phẩm là gì, gây hiểu lầm nghiêm trọng, đặc biệt trên nền tảng Youtube.

"Nguy hại về quảng cáo gian dối trong lĩnh vực y tế không chỉ về tài chính mà nhiều người mắc bệnh nan y, nếu được phát hiện, điều trị sớm có thể chữa khỏi bệnh hoặc kéo dài sự sống. Tuy nhiên, những quảng cáo TPCN "cam kết chữa khỏi" đã lấy đi thời gian vàng điều trị bệnh của họ.

Thậm chí, nhiều sản phẩm quảng cáo: giảm cân, xương khớp, tăng cường sinh lý nam…còn chứa chất cấm", lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm nhấn mạnh.

Những nội dung này dễ khiến người tiêu dùng hiểu lầm và gây ra những ảnh hưởng tai hại tới cả sức khỏe và tài chính của người tiêu dùng.

Cần gia tăng các quy chế pháp luật để siết quảng cáo thực phẩm chức năng

Theo ông Trần Đáng, nguyên nhân của thực trạng tràn lan quảng cáo thực phẩm chức năng với nội dung vi phạm là do thiếu quy chế pháp luật đối với người quảng cáo, người kinh doanh quảng cáo, người phát hành quảng cáo. Hiện nay, mới có quy định xử lý người quảng cáo. Bên cạnh đó, còn do hệ thống quản lý, thanh tra chưa hoàn thiện, chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe…

Để thị trường TPCN phát triển lành mạnh, góp phần bảo vệ sức khỏe của người dân, Hiệp hội TPCN Việt Nam đã ban hành quy chế về đạo đức quảng cáo TPCN. Quy chế gồm 5 chương, 16 điều, chỉ ra cụ thể những hành vi được coi là vi phạm trong quảng cáo TPCN và nêu rõ những chuẩn mực đạo đức trong quảng cáo, biện pháp hạn chế vi phạm đạo đức quảng cáo…

Theo Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thanh Lâm, trong bản quy tắc đạo đức có những khái niệm rất mới: Người phát hành quảng cáo, người phát hành dịch vụ quảng cáo, người chuyển tải sản phẩm quảng cáo. Đây là 3 đối tượng có thể tạo ra sự chuyển đổi tích cực.

Thứ trưởng cũng gợi ý, sau bản quy chế này, cần có tiêu chí đo đếm, đánh giá công khai, công bố xếp hạng của các doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Bộ TT&TT cũng đã yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới nỗ lực kiểm soát quảng cáo, nếu không, các doanh nghiệp làm ăn chân chính sẽ rút tiền không sử dụng nền tảng đó nữa.

Cơ quan chức năng sẽ tác động trực tiếp tới các công ty kinh doanh quảng cáo (ad network) là những đơn vị có mối liên kết để nhúng mã vào các trang web để tiến hành xử lý quảng cáo vi phạm. Vì đối tượng là pháp nhân nên có thể xử lý bằng 3 cách: chặn tên miền quốc tế hoặc xử phạt trong nước hoặc xếp hạng theo chuẩn mực đạo đức trong lĩnh vực quảng cáo. Song song với thống kê, sẽ phát hiện xử phạt vi phạm và đưa vào blacklist.

"Việc Bộ TT&TT có thể làm là công bố những mạng lưới công nghệ có nhiều quảng cáo vi phạm để các doanh nghiệp biết để tránh", Thứ trưởng nhấn mạnh.

PV