Chợ đêm Pleiku (Gia Lai) hình thành cùng với quá trình đô thị hóa của thành phố trẻ cao nguyên. Chỉ mới xấp xỉ 22 năm, nhưng chợ đêm Pleiku lại có sự độc đáo riêng khác biệt hẳn so với các chợ khác ở nhiều nơi.

Ở đó có nhiều bác xe thồ, nhiều người bốc vác trong khi chờ việc, tranh thủ tìm chỗ ngồi, gọi một cút rượu với vài quả trứng vịt lộn. Và rồi những câu chuyện về đời, về người cứ thế thêm tuôn tràn ra rôm rả, để vơi bớt đi nỗi nhọc nhằn phủ trùm lên từng dáng đi của họ dưới ánh đèn màu vàng vọt buồn tẻ ngắt.

Hơn 2 giờ sáng mà cả khu vực bến xe nội tỉnh, tuyến đường Nguyễn Thiện Thuật, cùng một số đoạn đường Hoàng Văn Thụ, Lê Lai (đoạn từ đường Trần Phú đến đường Hai Bà Trưng) đã đông đúc xe cộ và người mua, kẻ bán. Khi những cửa hiệu, quầy trái cây buôn bán nhộn nhịp ban ngày đến giờ nghỉ ngơi, nhường không gian và sự tất bật lại cho các mặt hàng tươi sống gần như phủ kín các con đường. Trên các con đường cửa ngõ thành phố từ Kon Tum xuống, từ Bình Định lên, từ Lâm Đồng, Đăk Lắc sang là hàng đoàn những chuyến xe tải lớn nhỏ, cùng những chiếc xe gắn máy chất đầy hàng hóa tất bật chạy vào chợ.

Những tiếng í ới gọi nhau, những lời trả giá bằng đủ mọi giọng nói Bắc – Trung - Nam, và cả tiếng kinh nói lơ lớ của những người đồng bào, hay du khách nước ngoài, cùng tiếng xe máy chở hàng, tiếng lanh canh của những chiếc cút kít, xe ba gác… hòa trộn vào nhau tạo nên một không gian vô cùng sống động, ồn ã, náo nhiệt. Sự tấp nập ấy thể hiện trong nhiều hình ảnh. Người thì xe tải nhỏ, xe ba gác, xe máy, cho đến xe đạp, người thì gánh gồng... Chợ hội tụ đầy đủ những gì được coi là "sản vật" của vùng cao nguyên.

So với hơn 80 năm tuổi của đô thị trẻ Pleiku, chợ đêm chỉ mới hình thành gần hai thập kỷ. Nhưng đây là minh chứng rõ ràng nhất, là sản phẩm của sự phát triển vượt bậc trong quá trình đô thị hóa của thành phố.

Ở chợ đêm Pleiku, vẫn còn có những cảnh đời của nhiều người buôn bán từ chợ đêm. Chính chợ này là cơ hội để họ mưu sinh, để họ đổi đời và nuôi con cái ăn học, trưởng thành. Mưu sinh ở chợ đêm thường không có quy luật về giờ giấc làm việc, tất cả bị đảo lộn và người ta chấp nhận điều đó.

Đó là những người có hàng để bán, còn những người làm thuê, bốc vác vì không có vốn và mối hàng nên đành trân mình trong cái lạnh mà kiếm tiền. Suốt ngang dọc trong chợ, tôi nhẩm đếm cũng thấy không dưới trăm người làm nghề bốc vác hay vận chuyển hàng cho các chủ hàng. Trong lúc chờ hàng hóa các nơi tập kết về chợ, những người làm nghề bốc vác, chở hàng thuê tranh thủ nằm nghỉ dọc hành lang những ki ốt ven chợ, hay ngồi nhâm nhi cốc cà phê nóng nơi hàng quán vỉa hè. Có người tranh thủ chợp mắt dưới mái hiên nhà hay chính trên chiếc xe đẩy của mình đặt ở một góc khuất mà cái ánh sáng yếu ớt của bóng đèn cao áp không len vào nổi, để xua tan đi cái mệt mỏi mà dốc sức cho những chuyến hàng ngay sau đó.

Khi họ đã chọn chợ đêm làm chốn mưu sinh, họ đã chấp nhận hy sinh nhiều niềm vui của riêng mình. Và nhiều khi cũng không chỉ riêng mình họ, mà cả người thân, gia đình và kể cả là những đứa nhỏ cũng phải nương mình theo những đêm vật lộn của mẹ cha.

Trương Đức Cần - Dinh Anh