Ngày 24/6/2025, tại Hà Nội, diễn ra Diễn đàn “Thực hiện hóa nền kinh tế Hydrogen Việt Nam từ tầm nhìn đến hành động” với sự tham gia của các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia trong nước và quốc tế, doanh nghiệp cùng tổ chức quốc tế. Sự kiện nhằm thúc đẩy phát triển ngành năng lượng hydrogen – nguồn năng lượng sạch, được xem là chìa khóa cho chuyển đổi năng lượng và phát triển bền vững của Việt Nam.

TS. Mai Duy Thiện – Tổng Biên tập Tạp chí Năng lượng Sạch Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Sạch Việt Nam – nhấn mạnh, hydrogen xanh là giải pháp quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và nhu cầu chuyển đổi năng lượng bền vững. Ông cho biết: “Hydrogen xanh không phát thải carbon suốt vòng đời sản phẩm, giúp Việt Nam thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ và tăng trưởng xanh”.

Chính phủ Việt Nam đã ban hành Chiến lược phát triển năng lượng Hydrogen đến năm 2030, tầm nhìn 2050, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong chuyển dịch năng lượng. Tuy nhiên, theo TS. Mai Duy Thiện, việc hiện thực hóa tầm nhìn này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành, doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và xã hội.

Ông Đặng Hải Anh – Phó Vụ trưởng Vụ Dầu khí và Than, Bộ Công Thương – cho biết sau hơn một năm triển khai chiến lược, lĩnh vực hydrogen đã thu hút nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước nghiên cứu, đề xuất dự án. Các bộ ngành, địa phương tích cực xây dựng cơ chế, chính sách, phát triển khoa học công nghệ và nhân lực nhằm thúc đẩy phát triển năng lượng hydrogen xanh.

Tuy nhiên, hiện hydrogen sản xuất trong nước chủ yếu là hydrogen xám và hydrogen nâu, được tạo ra từ quá trình lọc hóa dầu và sản xuất phân đạm, phục vụ ngành công nghiệp truyền thống, với sản lượng khoảng 500.000 tấn mỗi năm. Các dự án hydrogen xanh mới vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu, chuẩn bị đầu tư, chưa có dự án nào vận hành thương mại quy mô lớn.

Nhu cầu sử dụng hydrogen chủ yếu tập trung tại các nhà máy sản xuất phân đạm, nhà máy lọc dầu Dung Quất, Liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn, và một lượng nhỏ ở các nhà máy sản xuất thép, kính nổi, điện tử, thực phẩm. Mặc dù có tiềm năng ứng dụng rộng trong giao thông, nhiệt điện, luyện thép, sản xuất đạm, hiện hệ thống tồn chứa, vận chuyển và phân phối hydrogen ở Việt Nam chưa phát triển.

Ông Đặng Hải Anh cũng cho biết Việt Nam chưa xuất khẩu năng lượng hydrogen, và để thúc đẩy ngành, cần có cơ chế, chính sách đồng bộ từ nghiên cứu đến sản xuất, lưu trữ và ứng dụng hydrogen xanh.

Đại diện Hiệp hội Năng lượng Sạch Việt Nam cho biết, Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ ngành rà soát danh mục dự án hydrogen trong Quy hoạch năng lượng quốc gia nhằm đảm bảo đồng bộ và hiệu quả. Bộ Tài chính cũng đang nghiên cứu hoàn thiện cơ chế hỗ trợ phát triển hydrogen xanh nhằm thu hút đầu tư và thúc đẩy thương mại.

Ở cấp địa phương, nhiều tỉnh, thành phố tích cực kêu gọi đầu tư các dự án sản xuất năng lượng hydrogen, phù hợp với quy hoạch ngành và địa phương. Vai trò của các tập đoàn, doanh nghiệp trong xây dựng lộ trình xanh hóa, sản xuất và ứng dụng hydrogen xanh được đánh giá rất quan trọng.

Diễn đàn còn mang đến chia sẻ kinh nghiệm quốc tế từ Hàn Quốc, Đức, Nhật Bản – các quốc gia tiên phong trong phát triển hydrogen xanh. Các tham luận và tọa đàm tập trung phân tích thách thức, cơ hội, giải pháp phù hợp với điều kiện Việt Nam, cùng giới thiệu mô hình hợp tác công – tư, dự án trình diễn và chiến lược phát triển thị trường tiêu thụ hydrogen xanh trong nước.

TS. Mai Duy Thiện tin tưởng diễn đàn sẽ tạo cú hích lan tỏa cảm hứng, thúc đẩy kết nối và hợp tác thực chất, xây dựng hệ sinh thái hydrogen mạnh mẽ, giúp Việt Nam hội nhập khu vực và toàn cầu.

Để thúc đẩy phát triển ngành năng lượng hydrogen, các đại biểu đề nghị các bộ ngành, địa phương tiếp tục triển khai nhiệm vụ tại Quyết định số 165/QĐ-TTg ngày 07/02/2024. Cụ thể, Bộ Công Thương phối hợp rà soát, điều chỉnh quy hoạch dự án hydrogen; Bộ Tài chính hoàn thiện cơ chế hỗ trợ; Bộ Xây dựng xây dựng chính sách chuyển đổi nhiên liệu xanh; Bộ Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn xanh; Bộ Khoa học và Công nghệ thúc đẩy hợp tác quốc tế, chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực hydrogen.

Sự đồng lòng và quyết tâm từ Chính phủ, các bộ ngành, doanh nghiệp và xã hội là yếu tố then chốt để biến tầm nhìn năng lượng hydrogen thành hành động cụ thể, phát triển nền kinh tế hydrogen xanh bền vững, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh và phát thải ròng bằng “0” tại Việt Nam.

PV