Tại cuộc họp trực tuyến của Thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch COVID-19 với hai tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang, chiều 16/5, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Lê Ánh Dương cho biết từ ngày 9/5 đến ngày 14/5, tỉnh Bắc Giang có 2 ổ dịch. Trong đó, ổ dịch tại xã Phương Sơn, huyện Lục Nam (liên quan đến Bệnh viện K Hà Nội) có 4 ca F0 và đã được khống chế, không còn khả năng bùng phát ra cộng đồng.

Ổ dịch tại Công ty SJ Tech - KCN Vân Trung (liên quan đến Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cơ sở 2) có 105 F0; đến nay cơ bản đã qua đỉnh dịch, chỉ còn xuất hiện các ca F0 trong các khu cách ly tập trung (chuyển từ âm tính sang dương tính) và một vài trường hợp công nhân đi cùng xe (mức độ lây lan ra cộng đồng rất thấp).

Hiện nay, với sự chi viện của một số địa phương, trường đại học, doanh nghiệp… năng lực xét nghiệm của Bắc Ninh đạt 30.000 đến 50.000 mẫu gộp một ngày.

Thường trực Ban Chỉ đạo, các chuyên gia cho rằng mặc dù đã rất tích cực nhưng trong điều kiện đặc biệt ở KCN, biến thể mới của virus lây lan nhanh nên tiến độ kiểm soát dịch ở Bắc Ninh, Bắc Giang có thể chậm hơn dự kiến. Bắc Ninh, Bắc Giang phải tập trung rất cao độ để kiểm soát bằng được các ổ dịch này.

Ban Chỉ đạo đánh giá cao hai tỉnh đã rất kiên định nguyên tắc khi phát hiện thì truy vết nhanh nhất có thể, khoanh gọn nhất có thể. Trường hợp khoanh vùng nhanh nhất nhưng chưa đủ chứng cứ để khoanh gọn thì tạm thời khoanh rộng hơn nhưng chúng ta phải khẩn cấp xác định những yếu tố dịch tễ để nếu có thể thì thu hẹp phạm vi khoanh vùng.

Ban Chỉ đạo và các chuyên gia khẳng định bản chất của giãn cách xã hội (hay cách ly xã hội, phong toả) là để tránh tiếp xúc giữa người mang virus và người chưa mang virus, nhằm làm chậm lại và tiến tới cắt đứt chuỗi lây của virus. Nhưng không quốc gia nào, địa phương nào có thể giãn cách xã hội liên tục, vì thế, việc giãn cách, phong toả chỉ là giải pháp tạm thời, và khi mở lại các hoạt động kinh tế, xã hội hoàn toàn có thể xuất hiện đợt dịch mới và phải giãn cách tiếp.

Với nguyên tắc “mục tiêu kép” trong phòng, chống dịch, như Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo đã thống nhất từ năm 2020, tinh thần chúng ta thực hiện nghiêm các quy định phòng, chống dịch để không bị dịch xâm nhập; khi đã có mầm bệnh vào phải truy vết thần tốc, khoanh vùng dập dịch nhanh nhất, gọn nhất có thể.

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, từ góc độ chống dịch thì chỉ có cách ly xã hội cắt đứt chuỗi lây lan nhanh nhất nhưng tác động rất lớn đến kinh tế và tâm lý xã hội. Vừa qua, Bắc Ninh, Bắc Giang làm rất đúng, chỉ khoanh vùng ở địa bàn nguy cơ cao, tuy nhiên, chưa quản lý chặt trong khu vực bị khoanh vùng, phong toả.

“Chúng ta phải cố gắng phát hiện được nguy cơ, càng thu hẹp càng tốt, đồng thời kiểm soát chặt chẽ không được để lây trong khu cách ly. Làm sao không giãn cách xã hội trong phạm vi quá rộng mà để làm ảnh hưởng tới phát triển kinh tế, xã hội, đặc biệt Bắc Ninh, Bắc Giang có nhiều KCN lớn, để đảm bảo vừa chống dịch, vừa phát triển được kinh tế”, ông Trần Đắc Phu trao đổi.

Các chuyên gia phân tích và khẳng định nếu thực hiện nghiêm 5K đối với cá nhân, an toàn COVID-19 đối với cơ quan, nhà máy, xí nghiệp… thì dù còn điểm dịch nhưng sẽ không bao giờ phải giãn cách xã hội toàn quốc. Trường hợp chúng ta lơ là, chủ quan, mất cảnh giác đến mức không thể kiểm soát được thì buộc phải giãn cách xã hội toàn quốc, sẽ gây hệ luỵ rất lớn đến phát triển kinh tế, xã hội nhưng đến thời điểm đó thì phải chấp nhận.

Tại cuộc họp, thường trực Ban Chỉ đạo đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khai báo y tế của những người có liên quan đến người trong vùng dịch, đối tượng F2, F3, người vào bệnh viện, lên máy bay, đều đã có quy định nhưng thực tế có những nơi làm không nhất quán. Khai báo y tế điện tử còn phức tạp đối với những người không quen sử dụng điện thoại thông minh. Nhiều người đã khai báo y tế trên giấy khi đến nơi khác vẫn phải khai báo lại; hoặc khai báo rồi mà không có người hỏi đến. Dẫn đến tình trạng một số người, dù không cố tình trốn tránh khai báo y tế, nhưng vì một hay nhiều lý do nêu trên, mà không hoàn thành trách nhiệm hết sức cần thiết của mình, dẫn tới để có dịch.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu Bộ Y tế rà soát lại rất nghiêm túc các quy định về khai báo y tế, đảm bảo thật đơn giản, thuận tiện để mọi người dân có thể khai báo được; những người có khó khăn trong khai báo thì có người trợ giúp.

Phó Thủ tướng nêu rõ: Khai báo y tế là việc làm rất cần thiết để có thể kiểm soát được những người có nguy cơ lây nhiễm như người vào bệnh viện, đi máy bay hay bây giờ là công nhân ở các KCN tập trung. Chúng ta phải có công cụ, có cách tổ chức để nhân dân, mọi đối tượng, trong mọi hoàn cảnh đều khai báo y tế thuận lợi.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Các KCN tập trung là nơi nhạy cảm, đông người, ảnh hưởng trực tiếp đến sức sản xuất của cả đất nước, vì vậy, chúng ta phải kiểm soát bằng đường các ổ dịch trong KCN ở Bắc Ninh, Bắc Giang, không được để lan ra các KCN khác trong hai tỉnh này, kể cả toàn quốc. Khu công nghiệp tập trung rất đông người, lây lan rất nhanh với chủng mới hiện nay. Nếu một KCN dừng sản xuất ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế của đất nước, đằng sau đó là biết bao nhiêu công nhân.

Nhiều lực lượng chi viện đã về Bắc Giang, Phó Thủ tướng đề nghị Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn đang có mặt ở đây điều phối lực lượng tối ưu, coi như đây là một đợt “thực chiến”, sau đó đúc rút kinh nghiệm để phổ biến cho các KCN khác, tương tự như năm 2020, khi chúng ta phong toả Sơn Lôi (Vĩnh Phúc) để sau này thành cẩm nang khi phong tỏa một đơn vị hành chính nhỏ.

Ngoài các ổ dịch trong KCN hiện nay, Bắc Ninh, Bắc Giang cần tiếp tục bám sát tất cả các địa bàn, xét nghiệm sàng lọc rất sớm, có các giải pháp chuẩn bị phòng, chống dịch cần thiết.

An An